Φασαρια γινεται στην μπλογκοσφαιρα (πχ εδω και εδω) για το σχεδιο του υπουργειου Παιδειας να περικοψει την χρηματοδοτηση στα μεταπτυχιακα προγραμματα των ΑΕΙ. Ας ξεκινησουμε απο το γεγονος:
Συμφωνα με τα ΝΕΑ το σχεδιο, που ακομα δεν εχει τελειοποιηθει, δεν μιλαει για καταργηση αλλα για πληρη χρηματοδοτηση μονο ενος προγραμματος ανα πανεπιστημιακο τμημα. Τα υπολοιπα θα πρεπει να βρουν δικη τους χρηματοδοτηση, απο κοινοτικους πορους, χορηγιες ή/και διδακτρα.
Ξεκινω λεγοντας οτι το μέτρο δεν προβλεπει καταργηση, αλλα πληρη επιδοτηση μονο για ενα προγραμμα ανα τμημα. Τα περισσοτερα σοβαρα ευρωπαϊκα πανεπιστημια μεσου μεγεθους που ξερω εχουν ουτως ή αλλως μονο ενα μεταπτυχιακο ανα τμημα! (πχ μεταπτυχιακο στα οικονομικα απο το οικονομικο τμημα, διεθνεις σχεσεις απο το τμημα πολιτικης επιστημης κτλ.) Γιατι θα επρεπε να επιδοτουνται περισσοτερα? Γενικοτερα, γιατι πρεπει να επιδοτουνται πληρως απο το κρατος τα μεταπτυχιακα?
Ακουσα πολλη κριτικη βασισμενη σε καποια θολη εννοια υποχρεωσης του κρατους να προσφερει καθολικη και δωρεαν παιδεια.
Ας επαναλαβω κατι που εχουμε πει αλλου:
Δεν υπαρχει δωρεαν παιδεια, ολα τα συστηματα απο καποιον πληρωνονται η διαφορα ειναι απο ποιον.
Ακουσα οτι αφου εχουμε τα λεφτα για τοσες αχρηστες δαπανες (πασης φυσεως επιδοτησεις που δινει το κρατος) πρεπει να εχουμε και δωρεαν μεταπτυχιακα. Δεν συμφωνω. Το οτι το ελληνικο κρατος κανει χιλιαδες ανοητες σπαταλες δεν ειναι λογος να κανουμε αλλη μια! Δημοσιονομικα το κρατος ειναι στα ορια του, το χρεος μας ειναι υπερογκο και το ασφαλιστικο συστημα ετοιμο να χρεοκοπησει (εκει εχουμε να δουμε μαχες).
Εξαλλου αυτο νομιζω οτι ειναι ελληνικη πρωτοτυπια, να λεμε οτι αφου εχουμε τα λεφτα (που δεν εχουμε, ειμαστε ακομα με μεγαλα ελειμματα και ας μην ξεχναμε οι πενητες της ΕΕ με την μεγαλυτερη κοινοτικη ενισχυση κατα κεφαλην!) ας τα ξοδεψουμε. Η Γερμανια που εχει διπλασιο προϋπολογισμο κατα κεφαλην ας πουμε και μισο χρεος γιατι δεν το κανει? Ειναι η απλη αρχη της χρηστής διαχειρισης, τα εξοδα πρεπει να δικαιολογουνται πολυ προσεκτικα. Αν μας περισσευουν χρηματα, οι φοροι πρεπει να μειωνονται εκτος αν καποιος αποδειξει οτι υπαρχει καποια απαραιτητη επενδυση. Δεν ειναι επιχειρημα αυτο που ακουω: αφου τα εχουμε γιατι οχι?
Ακουσα οτι λεει η εισαγωγη διδακτρων, διοικητων και 4ετων συμβασεων στα ΑΕΙ συνιστα “ιδιωτικοποιηση”. Απο που και ως που η υπαρξη διαχειριστη και προγραμματος ειναι “ιδιωτικοοικονομικο” κριτηριο? Δηλαδη το δημοσιοικονομικο κριτηριο ποιο θα ηταν? Μπατε σκυλοι αλεστε? Δικαιωμα των καθηγητων να ξοδευουν τα χρηματα των φορολογουμενων χωρις κανενα ελεγχο? Οχι βεβαια, αντιθετως ισως ενας ιδιωτης μπορει να ξοδευει οπως θελει τα λεφτα του χωρις προγραμματα και διοικητες. Αλλα το δημοσιο πρεπει να λογοδοτει για καθε δεκαρα μας που ξοδευει!
Ας γυρισω στο θεμα της καθολικα δωρεαν παιδειας. Μερικοι λενε οτι αφου εχουμε δημοτικα σχολεια χωρις διδακτρα πρεπει και τα μεταπτυχιακα να μην εχουν!
Η συγκριση αυτη ειναι εξαιρετικα ατυχης. Το δημοτικο σχολειο ειναι χρησιμο για 95% των Ελληνων (που καποια στιγμη θα κανουν παιδια). Επισης εχουν τεραστιες εξωτερικοτητες (αν δεν παει o μισος πληθυσμος στο δημοτικο η οικονομια θα καταβαραθρωνοταν, θα επεφταν οι μισθοι ολων μας και η κοινωνια θα ειχε σημαντικη κριση). Ετσι αποφασισαμε να εχουμε καθολικα υποχρεωτικη παιδεια για ολους και χωρις διδακτρα ωστε να μην μπορει κανεις γονεας να πει οτι δεν μπορει να πληρωσει. Για να μην εχουμε λοιπον παιδια να ξεκινουν την ζωη τους με τοσο σοβαρα μειονεκτηματα. Μαλιστα σε αρκετες χωρες τα παιδια που πανε στο δημοτικο πληρωνονται απο το κρατος (περιπου 200 ευρω μηνιαιως στην Δανια). Με τετοια μετρα νομιζω ολοι συμφωνουμε λιγο-πολυ.
Το μεταπτυχιακο ομως δεν εχει καμμια σχεση με αυτα. Ας διαχωρισουμε εδω πρωτα τα απλα μεταπτυχιακα απο την βασικη εκπαιδευση ή την προχωρημενη ερευνα. Το μεταπτυχιακο (σπουδες δευτερου κυκλου, μαστερ στο αγγλοφωνο συστημα) δεν ανηκει στην καθολικη παιδεια, ειναι μια εξειδικευμενη σπουδη*. Γινεται απο ενηλικες, που εχουν ηδη σπουδασει, για να κερδισουν το κατι παραπανω σε εξειδικευση. Το μεταπτυχιακο ειναι δηλαδη ενα εργαλειο για την εργασια τους, τους βοηθα να γινουν πιο χρησιμοι και παραγωγικοι, τους φερνει υψηλοτερη προσληψιμοτητα και μισθους. Οι μεταπτυχιακοι φοιτητες δεν ειναι φτωχα ατομα (ποιος ηδη πτυχιουχος ειναι πραγματικα φτωχος? ας αποφυγουμε τις υπερβολες, εννοω πραγματικα φτωχος, δηλαδη δεν μπορει να βρει εργασια που να του δινει εισοδημα υψηλοτερο απο το φτωχοτερο 20% του πληθυσμου) ουτε αβουλα μειράκια. Ειναι ατομα απο 21-22 χρονων και ανω με πτυχιο και ισως εργασιακη εμπειρια.
Αν δεν εχουν ρευστοτητα μπορουν παντα να παρουν ενα δανειο απο την τραπεζα για το ενα ετος που διαρκουν τα μεταπτυχιακα και θα παρουν τα λεφτα τους πισω με το παραπανω με τους αυξημενους μισθους (οπως κανουν εκατομμυρια ατομα στον δυτικο κοσμο). Τα διδακτρα που πληρωνουν πανε για να ενισχυσουν τον προϋπολογισμο των πανεπιστημιων, μαλιστα σε κορυφαια ιδρυματα τα μεταπτυχιακα ειναι ενας τροπος χρηματοδοτησης της ερευνας σε μια αμοιβαια ωφελιμη συμφωνια: οι μεταπτυχιακοι πληρωνουν υψηλα διδακτρα, ωστε με αυτα να συντηρειται υψηλη ερευνα και τα αποτελεσματα της να διδασκονται και στους μεταπτυχιακους φοιτητες. Το πανεπιστημιο κερδιζει κονδυλια και ο μεταπτυχιακος φοιτητης κερδιζει ενα πτυχιο με φημη και κυρος, αρα ανωτερους μισθους. Θα ηταν παραλογο οι μεταπτυχιακοι να κερδιζουν τοσα πολλα αλλα να μην δινουν τιποτα σε ανταλλαγμα. Ας προσθεσω εδω οτι ειναι επισης παραλογο οι εταιρειες να κερδιζουν απο το συστημα (πολλα μεταπτυχιακα εχουν αμεσα οφελη για την παραγωγη) αλλα να μην προσφερουν τιποτα. Αυτο το νοημα εχουν οι χορηγιες.
Το συστημα των διδακτρων και χορηγιων ειναι πιο λογικο απο το να στηριζομαστε μονο στον κρατικο κορβανα, δηλαδη να ενισχυονται οι ηδη ευκαταστατοι μεταπτυχιακοι φοιτητες απο την ευρεια μαζα του πληθυσμου που δεν εχει προσβαση στα μεταπτυχιακα προγραμματα ουτε ισως θεληση να τα χρησιμοποιησει! Καταληγω λοιπον οτι η πληρης επιδοτηση των μεταπτυχιακων απο το κρατος ειναι ανευ νοηματος και αδικη προς το μεγαλο μερος του πληθυσμου που δεν ωφελειται απο αυτα.
*Τα ερευνητικα μαστερ, πχ mphil, ειναι εξαιρεση γιατι ειναι μερος διδακτορικων προγραμματων και πρεπει να επιδοτουνται μιας και προωθουν την ερευνα.
Σωτήρη,
χαίρομαι διότι στην υποσημείωση του άρθρου σου υπάρχει ένα σημείο, στο οποίο συμφωνούμε! Εντυπωσιάστηκα από αυτήν την “παραχώρησή” σου…
Η διαφορά μας, λοιπόν, έγκειται στο ότι εσύ δε θεωρείς τα μη ερευνητικά μεταπτυχιακά προγράμματα χρήσιμα για την κοινωνία εν γένει (όπως εγώ) αλλά μόνο για τον ίδιο τον φοιτητή…
Μια ερώτηση για να κατανοήσω καλύτερα την οπτική σου: στο ΕΜΠ δεν υπάρχει προπτυχιακό πρόγραμμα στην πολεοδομία. Θεωρείς πως ούτε μεταπτυχιακές σπουδές στο συγκεκριμένο αντικείμενο είναι απαραίτητες; Στη Νομική Σχολή δεν υπάρχει προπτυχιακό πρόγραμμα π.χ. στη φιλοσοφία του Δικαίου… Πρέπει να καταργηθεί το μεταπτυχιακό πρόγραμμα; Και τα διαπανεπιστημιακά μεταπτυχιακά προγράμματα πρέπει κι αυτά να καταργηθούν;
γιατι παραχωρηση? εχω μιλησει για την αναγκη γενναιων υποτροφιων, το θεμα ειναι να τις παιρνουν αυτοι που τις χρειαζονται (στο προπτυχιακο) και αυτοι που τις αξιζουν (στο διδακτορικο). Παρεπιμπτοντως εχω λαβει και προσωπικα υποτροφιες για αρκετα χρονια απο την Γερμανια και την ΕΕ (ανταγωνιστικες βεβαια, οχι χαρισμενες).
“δε θεωρείς τα μη ερευνητικά μεταπτυχιακά προγράμματα χρήσιμα για την κοινωνία εν γένει”
τι θα πει χρησιμα για την κοινωνια? πρωτος ωφελειται σιγουρα αυτος που τα κανει, δευτερες οι επιχειρησεις και τριτοι οι ασχετοι πολιτες. Δεν ειναι λογικο να ζητω να χρηματοδοτουνται τα μεταπτυχιακα κατα τον ιδιο τροπο (πρωτα απο τον φοιτητη, κατα δευτερον απο χορηγιες και κατα τριτον απο φορους)?
“στο ΕΜΠ δεν υπάρχει προπτυχιακό πρόγραμμα στην πολεοδομία. Θεωρείς πως ούτε μεταπτυχιακές σπουδές στο συγκεκριμένο αντικείμενο είναι απαραίτητες;”
Αυτο ειναι μια ειδικη περιπτωση αλλα απαραιτητες για ποιον? ποσους πολεοδομους χρειαζεται η χωρα? Χ? ας υπαρχει μια επιδοτηση των σπουδων αυτων των Χ. Οχι για ολους ανεξαιρετως…
“Στη Νομική Σχολή δεν υπάρχει προπτυχιακό πρόγραμμα π.χ. στη φιλοσοφία του Δικαίου… Πρέπει να καταργηθεί το μεταπτυχιακό πρόγραμμα;”
αυτο και αν ειναι ειδικη περιπτωση. Μεταπτυχιακο στην φιλοσοφια του δικαιου θα πρεπει να χαρακτηριζεται mphil, δηλαδη ερευνητικο.
Για να καταλαβεις τι λεω εγω, θεωρω οτι κανενος ειδους ΜΒΑ ή μεταπτυχιακο στην διοικηση δεν πρεπει να ειναι δωρεαν. Ειναι ξεκαθαρο οτι οι αποφοιτοι του πανε για καρριερα στον ιδιωτικο τομεα με αυξημενες αποδοχες. Ας δωσουν ενα μερος της αυξησης στις αποδοχες τους στο πανεπιστημιο που τους προσφερει τα προσοντα που οδηγουν στην αυξηση! Παρομοιως για ολα τα μη ερευνητικα μεταπτυχιακα στην νομικη, ιατρικη, μηχανικους κτλ
Το λάθος ξεκινά κατά τη γνώμη μου από τη θεώρηση ότι το master αποτελεί ειδίκευση (και συχνά δε σχετίζεται με την έρευνα). Από εκεί και πέρα είναι απλά θέμα πολιτικής φιλοσοφίας. Είναι αστείο όμως -επίτρεψέ μου, δεν αναφέρεται μόνο σε εσένα- το γεγονός ότι χρησιμοποιούμε τα ευρωπαϊκά παραδείγματα μόνο όταν αυτά μας συμφέρουν. Αλλά μεθοδολογικά είναι άδικο, νομίζω, να καταγράφονται και να κρίνονται σε άρθρο σχόλια επί άρθρων και όχι το ίδιο το άρθρο (που στην περίπτωσή μου αποτελεί τμήμα μιας σειράς αρθρογραφίας).
Στην ουσία όμως με τα δίδακτρα και όλα τα άλλα ποιοι θα είναι εκείνοι που θα κάνουν έρευνα και ειδίκευση; Οι πλουσιότεροι. Αυτό δηλαδή είναι το ταξικό στοιχέιο, που με ενοχλεί. Γνωρίζουμε ήδη από την Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης ότι η μόρφωση αποτελεί ταξικό χαρακτηριστικό και ακόμα περισσότερο η ίδια η σχολική βαθμολογία.
Από την άλλη, οι χορηγίες -είναι μια καλή ιδέα- θα πρέπει να λειτουργούν συμπληρωματικά προς την κρατική λειτουργία. Δεν μπορεί ένα ολόκληρο σύστημα και ακόμα και η μόρφωση των χαμηλότερων οικονομικά στρωμάτων να στηρίζονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία -στην ιδιωτική ελεημοσύνη. Ο ρόλος του Κράτους δεν είναι απλά διαχειριστικός. Άλλο είναι να επιδοτούνται από επιχειρηματίες ερευνητικά μεταπτυχιακά προγράμματα -και πάλι συμπληρωματικά ως προς το κράτος- και άλλο η χορηγία.
“Το λάθος ξεκινά κατά τη γνώμη μου από τη θεώρηση ότι το master αποτελεί ειδίκευση”
δεν ξερω σε αλλες επιστημες αλλα στην δικη μου εν μαστερ δεν ειναι σε καμμια περιπτωη χρησιμη ή εστω πρωτοτυπη ερευνα. Μπορει να οδηγησει σε αυτην, αλλα για αυτες τις περιπτωσεις υπαρχουν οπως ειπα τα ειδικα ερευνητικα μεταπτυχιακα.
“Είναι αστείο όμως -επίτρεψέ μου, δεν αναφέρεται μόνο σε εσένα- το γεγονός ότι χρησιμοποιούμε τα ευρωπαϊκά παραδείγματα μόνο όταν αυτά μας συμφέρουν”
δεν καταλαβαινω τι εννοεις, το παραδειγμα αλλων χωρων ειναι παντα ενδιαφερον για μενα.
“μεθοδολογικά είναι άδικο, νομίζω, να καταγράφονται και να κρίνονται σε άρθρο σχόλια επί άρθρων και όχι το ίδιο το άρθρο”
Παλι με δυσκολευεις και δεν καταλαβαινω τι εννοεις, συζηταω καποιες ιδεες εδω οχι σχολια επι αρθρων
“Στην ουσία όμως με τα δίδακτρα και όλα τα άλλα ποιοι θα είναι εκείνοι που θα κάνουν έρευνα και ειδίκευση;”
παμε παλι, αλλο ερευνα που δεν εχει διδακτρα αλλα σημαντικες υποτροφιες και αλλο ειδικευση που εχει διδακτρα. Ειδικευση δεν θ κανουν οι πλουσιοι αλλα οι ικανοι, δηλαδη αυτοι που πιστευουν οτι θα τα καταφερουν. Αν δεν εχουν ρευστο μπορουν παντα να δανειστουν καποια χρηματα, οπως εξηγησα ειναι ενα μικρο ποσοστο της βελτιωσης των αποδοχων τους χαρη στο μεταπτυχιακο.
“Δεν μπορεί ένα ολόκληρο σύστημα και ακόμα και η μόρφωση των χαμηλότερων οικονομικά στρωμάτων να στηρίζονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία -στην ιδιωτική ελεημοσύνη”
δεν μιλησα για ελεημοσυνη αλα για σχεση αμοιβαιας ωφελειας. Οι επιχειρησεις οφελουνται απο τα μεταπτυχιακα γιαυτο και δινουν χορηγιες. Και δεν μπορω να καταλαβω γιατι να μην στηριζομαστε οσο παει στις χορηγιες. Δεν υπαρχει κανονας που να λεει οτι το κρατος πρεπει να χρηματοδοτει υπηρεσιες ακομα και αν βρισκουμε αλλους να το κανουν!
Υπάρχουν Master με στοιχεία εμβάθυνσης σ’ένα συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο ή τεχνική. Άλλα για εκμάθηση της ερευνητικής μεθοδολογίας. Άλλα που σε οδηγούν σε νέα διαπεδιακά αντικείμενα.
Σίγουρα το Master δεν είναι ανάγκη για την εύρεση εργασίας στην ΕΕ σήμερα, αλλά ανεβάζει δραματικά τις πιθανότητές σου για καλύτερο μισθό και πιο σταθερή απασχόληση. Υπό αυτό το πρίσμα να το βλέπουμε ως πολυτέλεια είναι λάθος καθότι δεν είναι καθόλου κακή επένδυση.