Ο Παλαιστής είναι κατά την γνώμη μου μια από τις καλύτερες ταινίες των τελευταίων χρόνων. Παρουσιάζει την πρωτοτυπία (για αμερικάνικη ταινία) να έχει σαν ήρωα ένα, κατά κάποιο τρόπο, προλετάριο. Πρόκειται για ένα ήρωα του κατς από τα 80ς, τώρα πλέον στα χρόνια τις παρακμής του – είναι τόσο άσχημα για αυτόν τα πράγματα που αναγκάζεται να βρει αλλού δουλειά, υπάλληλος σε σούπερμάρκετ.
Τέτοιοι ήρωες είναι συνηθισμένοι σε ευρωπαϊκές ταινίες, αλλά στην Αμερική είναι σχετικά σπάνιο φαινόμενο. Στην ήπειρό μας, αυτού του είδους ο κινηματογράφος αρχίζει ήδη από τους αδελφούς Λουμιέρ που κινηματογραφούσαν καθημερινούς ανθρώπους και εργάτες. Από εκεί και πέρα, υπάρχουν ένα σωρό παραδείγματα, όπως οι σύγχρονοι αφοί Dardenne και ο Κεν Λόουτς.
Αυτού του είδους ο κινηματογράφος στην Ευρώπη αποτελεί προνομιακό χώρο της Αριστεράς και εκφράζει τον τρόπο που οι διανοούμενοί της βλέπουν αυτήν την κοινωνική ομάδα.
Η σπουδαιότητα του Παλαιστή συνίσταται στο ότι, ενώ φαίνεται να γνωρίζει την ευρωπαϊκή παράδοση και να χρησιμοποιεί ορισμένες τεχνικές της, βλέπει το (ύπο)προλεταριάτο από εντελώς διαφορετική οπτική γωνία, εντελώς ξένη προς αυτήν.
Στην Ευρώπη, όπως είπα, κυριαρχεί η αριστερή οπτική γωνία – η διανοουμενίστικη πλευρά της για την ακρίβεια. Σύμφωνα με αυτήν, ο εργάτης αποκτά σχεδόν μεταφυσικές διαστάσεις. Ο διανοούμενος τον θαυμάζει και τον λυπάται ταυτόχρονα – η θέση του προλετάριου είναι η μόνη ηθικά αποδεκτή στο καπιταλιστικό σύστημα, το οποίο φυσικά πρέπει να ανατραπεί για να μπει στην θέση του ένα άλλο στο οποίο ο εργάτης θα έχει την εξουσία που του αξίζει.
Έτσι λοιπόν, ακόμα και στις περιπτώσεις που το ενδιφέρον του δημιουργού είναι ειλικρινές (όπως στην περίπτωση του Παζολίνι πχ), παραμένει το πρόβλημα του μεσσιανισμού. Έχουμε πάντα την εντύπωση ότι ο δημιουργός βρίσκεται ένα τουλάχιστον επίπεδο πάνω από τον προλετάριο (ίσως και πάνω από τον θεατή!). Κατανοεί τον πρόβλημα του, “μπαίνει στην θέση του” και αυτό που θέλει τελικά είναι να τον βοηθήσει. Κάτι σαν τον Χριστό δηλαδή!
Συνέπεια αυτής ακριβώς της μεσσιανικής οπτικής γνωνίας είναι και η απόλυτη απουσία του χιούμορ (χαρακτηριστικό και της Βίβλου εξάλλου) και κυρίως της ειρωνείας. Ο ευρωπαίος δημιουργός δεν τολμά να ειρωνευτεί τον ήρωά του. Δεν υφίσταται σαρκασμός. Δεν νομίζω να είναι αυτό εσκεμμένο, ωστόσο εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο το πρόβλημα που έχουν οι περισσότερες από τις ευρωπαϊκές ταινίες: υπάρχει απόσταση μεταξύ του ήρωα και του δημιουργού, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες. Έχει κανείς την εντύπωση ότι ο προλετάριος τελικά παραμένει απροσπέλαστος και ξένος, ανήκει σε άλλο σύμπαν από αυτό του μικροαστού/ψιλο-διανοούμενου θεατή. Μπορεί στο τέλος να συμπαθούμε τον εργάτη και τα βάσανά του, αλλά ποτέ δεν τον νιώθουμε πραγματικά δικό μας, σύνανθρωπό μας. Δεν τον καταλαβαίνουμε.
Αυτό που εντυπωσιάζει στον Παλαιστή από την άλλη, είναι ακριβώς η ειρωνεία και ο σαρκασμός του Αρονοφσκυ (Aronofsky) έναντι του ήρωά του. Φτάνει μάλιστα σχεδόν σε σημείο σαδισμού (παράδειγμα: η είσοδος του Ρουρκ στο σούπερμάρκετ – όπου δουλειά του είναι να κόβει το ζαμπόν! – κινηματογραφείται όπως η είσοδος στο ρινγκ: ακούγονται ζητωκραυγές, βλέπουμε τον ήρωα (με το καραγκιόζικο υγεινομικό φακιόλι!!) από πίσω ενώ προχωράει επικά προς την κλειστή πόρτα που οδηγεί στο “κοινό”, δηλ. στις νοικοκυρές που ψωνίζουν στον βασιλόπουλο). Σε άλλο σημείο τον βλέπουμε να φροντίζει τα μαλλιά του σαν γκονενίτσα κτλ.
Τέτοια ειρωνεία και τέτοιο σαρκασμό δεν μπορούμε να φανταστούμε σε ευρωπαϊκή ταινία με ήρωα λούμπεν. Ωστόσο, σε απολύτως καμμία περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε ότι ο Αρονοφσκυ απεχθάνεται τον ήρωα του ή ότι θέλει να τον γελοιοποιήσει. Αντίθετα, ο δημιουργός συμπαθεί τον ήρωά του, βρίσκεται στο πλευρό του. Δύσκολα πιστεύουμε ότι η νοσταλγία του ήρωα για τα 80ς (το N.E.S., το κατς, η περμανάντ rock στην φανταστική σκηνή που ορθά αποκαλεί τον Cobain pussy) δεν είναι και του δημιουργού.
Το μεγαλείο της ταινίας βρίσκεται ακριβώς σε αυτό το σημείο: στην οικειότητα του διανοούμενου hipster Αρονοφσκυ με τον λούμπεν ήρωα.
Αν το καλοσκεφτούμε, αν αφαιρέσουμε το ταξικό/αισθητικό στοιχείο από την ταινία, τι έχουμε; την ιστορία ενός ανθρώπου που με οδυνηρό τρόπο συνειδητοποιεί το ανέφικτο του έρωτα, την αδυναμία επικοινωνίας με την ίδια του την οικογένεια και πάνω από όλα το αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου που ισοπεδώνει τα πάντα. Και όλα αυτά δεν συμβαίνουν στον ήρωα επειδή είναι θύμα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής ή επειδή η άρχουσα τάξη τον θέλει αλλοτριωμένο για να συνεχίσει να τον εκμεταλλεύται κτλ. Η θέση στην οποία βρίσκεται ο ήρωας οφείλεται απλά και μόνο στο γεγονός ότι είναι άνθρωπος και αυτές οι κατάστασεις ανήκουν στην κωμωδία/τραγωδία της ζωής των περισσότερων ανθρώπων ανεξάρτητα από κοινωνική τάξη, μόρφωση κτλ.
Μήπως η ατάκα-κλειδί της ταινίας: “The only place I get hurt is out there“ (δείχνοντας τον κόσμο έξω από το ρινγκ), δεν περιγράφει την ζωή και τα συναισθήματα τόσων και τόσων σκεπτόμενων ανθρώπων των γραμμάτων και των τεχνών; Πόσοι μεγάλοι του πνεύματος, της σκέψης και της δημιουργίας δεν θα προσυπέγραφαν μια τέτοια δήλωση σαν περίληψη της ίδιας της ζωής τους;
Έτσι λοιπόν η ταινία κορυφώνεται στο σημείο αυτό: η ειρωνεία γίνεται αυτο-ειρωνεία. Ο σκεπτόμενος δημιουργός, ο άνθρωπος της τέχνης και των γραμμάτων δεν καταφέρνει τίποτα περισσότερο από τον ταπεινό αναλφάβητο ήρωα του κατς: το ίδιο δέος και την ίδια αμηχανία προκαλούν τα αινίγματα της ζωής – η πληγωμένη αξιοπρέπεια, αλλά και η περηφάνεια και η πίστη, του Ραμ που σηκώνεται στην γωνία του ρινγκ για να εκτελέσει την χαρακτηριστική του κίνηση στο τέλος είναι ακριβώς η ίδια που οδηγεί τον δημιουργό στο έργο του, στην δικιά του λύτρωση.
Μέγιστε Σναπ,
τύφλα να έχει ο Τιμογιαννάκης. Πολύ ενδιαφέρουσα οπτική. Δεν έχω δει την ταινία, μάλλον με απογοήτευσε η τελευταία του Αρονόφσκι (ίσως φταίω και εγώ που συνεχίζω να συγκρίνω κάθε μια με το Πι), αλλά μετά την ανάλυσή σου λέω να την νοικιάσω.
Μάλλον για το The Fountain μιλάς… Αμα δεν κάνεις transcendental meditation, πως να καταλάβεις τι θέλει να πει ο ποιητής :) (http://www.reality-tape.com/neu/?p=545#comments). Τσίμπα το και σε κόμικ να δεις τι άλλο θα καταλάβεις.
Πολύ καλές παρατηρήσεις Σναπ! Ωραία ταινία το Wrestler.
Παιδιά ευχαριστώ για τα καλά λόγια!
Το the fountain δεν το έχω δει γιατί δεν με έπεισε το θέμα του, από αυτά που διάβασα σε κριτικές.Ψίλο new age φάση μου κάνει, all is one, one is all κτλ. Πρέπει να έχει εξαιρετικές εικόνες πάντως!
Πάντως και από τον χώρο του new age μπορούν να βγουν αριστουργήματα, όπως το zak mcKracken που είναι ένα από τα αγαπημένα μου παιχνίδια ever.
(Σναπ, αντβεντσουράς ε; Αν δεν το γνωρίζεις ήδη το Sarien.net, νομίζω θα το εκτιμήσεις http://sarien.net/)
Αφήστε ρε τα παίγνια και κάντε λίγο arbeit! Verstehen? :)
Καλά maikwl
Μ Ι Λ Α Σ Σ Ο Β Α Ρ Α;
Δεν ήξερα το σαιτ, ενταξει ρησπέκτ!
Κρίμα που έχει τόσα λίγα, χάρηκα που έχει το καταπληκτικό Gold Rush! (με τα τρια διαφορετικά paths)
βασικά πρέπει να είχα κάπου 70% των adventures της sierra αυθεντικά, μαζί με ένα σωρό άλλα εννοείται (αγαπημένη μου εταιρεία πάντως ήταν φυσικά αυτή). Το “είχα” οφείλεται κλασικά στο ότι πολλά τα εξαφάνησε η μητέρα μου και εννοείται όταν την ρωτάω η απάντηση είναι “μα αφού ξέρεις δεν μπαίνω ποτέ στο δωμάτιο σου και δεν πειράζω τα πράγματα σου”.
Είναι η μοίρα του έλληνα αυτή, δεν το παίρνω προσωπικά πάντως, ίσως είναι το τίμημα της σπανακόπιτας…
Τεσπα…
Πάντως τα τότε παιχνίδια είχαν τέτοια ποιότητα στην συσκευασία που πραγματικά άξιζε να τα πάρεις, όχι σαν τώρα με τα jewel cases της κακιάς ώρας. Τι να πρωτοθυμηθώ, την κασέτα του loom, τον χάρτη του gold rush! και του pawn, τον μεγεθυντικό φακό του colonels bequest, τις οδηγίες για το υποβρύχιο στο codename: iceman…πω πω τι μου θυμίζεις τώρα!
Έτσι για να πορωθούμε, βάζω και στίχους ενός κομματιού που μου θυμίζει την επόχη από τον (μακράν) καλύτερο δίσκο των helloween
Gorgar
You’re runnin’ around in the gamblin’ hall
Every night it’s the same
You’re lookin’ for something new to play
To win and have fun is your aim
A pinball speaks to you
His metal voice is knockin’ in your head
You can’t resist you’ll have to play
You’re just another victim caught in the trap
Chorus:
Gorgar will eat you, Gorgar – man you’ll never win – hey
Gorgar will eat you, Gorgar – but you keep on playin’ – hey
Your blood is boilin’ your eyes grow wide –
Advance – too late
Gamblin’ fever has taken your mind – this fuckin’ machine of hate
You spend all your money but you’ll never win
You’re always the loser and the robot’s voice keeps hammering
Chorus:
Gorgar will eat you, Gorgar – man you’ll never win – hey
Gorgar will eat you, Gorgar – but you keep on playin’ – hey
Wastin’ money for fun every night
Livin’ for today no thoughts for tomorrow
Man you are dead don’t you realize
Wake up and live before it’s too late
Solo: Mike / Kai
Chorus:
Gorgar will eat you, Gorgar – man you’ll never win – hey
Gorgar will eat you, Gorgar – but you keep on playin’ – hey
TILT
To κομμάτι βασικά αναφέρεται σε φλιπεράκι, αλλά σε βάζει στο κλίμα.
Βασικά υπήρχε μια ολόκληρη κουλτούρα τότε στα λεγόμενα μπιλιαρδάδικα/ηλεκτρονικάδικα που σήμερα έχει εξαφανιστεί (δυστυχώς). Εγώ τα θυμάμαι στο κέντρο (στην φωκίωνος και στην κάνιγγος, κοντά στα φροντηστήρια εννοείται), αλλά και ακόμα πιο καλτ στην επαρχία, ιδίως σε μέρη παραθερισμού, όπου όλοι με μαγιώ και λαδίλα παίζαμε street fighter, bubble bobble, double dragon και ποδοσφαιράκι.Τι εποχές….
Πάντως η φανταστική ατμόσφαιρα αυτών των χώρων του ημικόσμου (εξαιρετική αυτή η γαλλική φράση) έχει κινηματογραφηθεί σε ταινία με τον βόγλη που ψάχνει τον γιο του που τον έχουν εξαφανίσει έμποροι ναρκωτικών – η ταινία πλασαρίστικε σαν ο έλληνας taxi driver και την ψάχνω μανιωδώς σε VHS για την συλλογή μου.Δεν θυμάμαι αν έδειχνε βυζί πάντως (όχι ο βόγλης).
Καταπληκτικά όλα αυτά, Σναπ! Μου θυμίζεις τα νιάτα μου και εμένα :) Πρέπει να είμαστε κοντά σε ηλικία (30+). Τι παιχνιδάρα το Loom… Πέρα από Sierra Online βέβαια, αγαπημένα μου adventures είναι αυτά της Delphine το Operation Stealth, Cruise for a Corpse, Future Wars. Αλλά και η Lucasarts είχε καλό υλικό π.χ. Monkey Island.
Ο πατέρας μου πρόσφατα πέταξε την Amiga μου στο δρόμο! Ευτυχώς βέβαια, υπάρχουν πλέον οι emulators…
Τώρα, μην με πεις uber-geek, αλλά αν ποτέ ξαναενδιαφερθείς για text adventures, έχει αναπτυχθεί βιομηχανία υπό τον όρο Interactive Fiction. Το IF έχει αρκετό αξιόλογο υλικό… μόλις ανακάλυψα και το Frotz για το iPhone http://itunes.apple.com/app/frotz/id287653015?mt=8
Ωραία η αναφορά στην delphine, το future wars παίζει να είναι στο τοπ-5 μου, ιδίως για τον φανταστικό δυστοπικό κόσμο στο τέλος.
Για IF ήξερα ήδη, παίζω πού και πού.
Σχετικά πάντως με την ιδέα επέκτασης σε κινητά κτλ, πρέπει να πω ότι διαφωνώ, πιστεύω δεν θα πιάσει.
Να θυμήσω ότι στα 80ς οι υπολογιστές δεν είναι τοστίερες όπως σήμερα που κάθε σπίτι έχει 4 και ο κάθε βλάκας μπορεί να χειριστεί.
Τότε υπολογιστής σήμαινε άτομο δημιουργικό, έξυπνο και ανήσυχο και τα adventures ταίριαζαν απόλυτα σε αυτό το προφίλ, για αυτό και άκμασαν τότε, ενώ τώρα είναι περιθωριακά (αν και βγαίνουν εξαιρετικά ακόμα και σήμερα, όπως αυτό και αυτό, από τουρκους δημιουργούς μάλιστα).
Tα παλιά καλά text adventures τύπου zork, snowball κτλ καταρχήν απαιτούν μεγάλο βαθμό συγκέντρωσης και προσοχής, δεν είναι ούτε απλά ούτε εύκολα.
Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι χάνεται η μαγεία τους στην μικρή οθόνη ενός κινητού, όταν παίζεις ενώ είσαι στο μετρό ή στην αίθουσα αναμονής ή δεν ξέρω πού.
Αυτά είναι παιχνίδια που παίζονται σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, με 100% συγκέντρωση και απορρόφηση στον μαγικό κόσμο τους.
Είναι ανάλογη με την ζημιά που έχει κάνει το mp3 στην μουσική. Δεν είμαι εντελώς kulturpessimist, αναγνωρίζω τα θετικά (όπως ότι έχω στο ipod μου 20-30 lp ενώ η δισκοθήκη μου βρίσκεται σε άλλη χωρα).
Ας πούμε η έννοια του artwork έχει χαθεί πλήρως, τα περισσότερα εξώφυλλα είναι σήμερα γέλοια (σε καλές περιπτώσεις μέτρια) διότι και ποιος να ασχοληθεί για κάτι που έχει το μεγέθος ενός icon.
Έτσι όμως είναι αδύνατον να νιώσει κάποιος την μαγεία που είχα νιώσει όταν η ex χίπισσα θεία ενός φίλου μου μας είχε φωνάξει σπίτι της να δούμε τους δίσκους της (και να μας κεράσει μπίρα-σε μπάφους δεν προχώρησε λόγω κακού συνδυασμού του νεαρού της ηλικίας μας και μικροαστικών της καταλοίπων, που λέγαμε και τότε), μας μίλησε για το wooodstock και μας έδειξε το κλασσικό βινύλιο της συναυλίας, που ανοίγει στα δύο και βλέπεις (μαγεμένος) το κοινό.
Ok, δεν θα μαλώσουμε για το που και πως πρέπει να παίζει κανείς IF – σίγουρα απαιτούν πολύ σκέψη και η πλατφόρμα και ο χώρος πρέπει να προσφέρεται… αλλά να πω πως το Frotz είναι και έτοιμο για το iPad :) Επίσης βλέπω και αρκετά παιχνίδια στο z-interpreter της Google, το parchment – με πολύ όμορφο typesetting… Δες για παράδειγμα τα παιχνίδια της Emily Short.
Έχεις φυσικά δίκιο στο θέμα του artwork στην digital εποχή. Αλλά, στο θέμα του τι εμπειρίες μπορείς να δημιουργήσεις ή να ζήσεις, σκέψου πως πλέον μπορείς να κουβαλάς μαζί σου όλους σου τους “δίσκους” σε ένα device, και να ανταλλάξεις άμεσα πληροφορία και γνώση για τα διαμάντια που έχεις ανακαλύψει. Ξέρω, ίσως χάνουμε την ευκαιρία να σταθούμε σε ένα ή δύο πράγματα λεπτομερειακά αλλά κερδίζουμε αρκετά σε ποσότητα. Ήταν (είναι;) κλασικό σκηνικό το “να δούμε τους δίσκους σου”…
Για ipad φαίνεται καλή ιδέα πάντως, έχω το λινκ, το ipad μου λείπει για να αρχίσω!
Κατά τα άλλα, έχει όντως το mp3 τα + και τα – του. Το απόλυτο (κατά την γνώμη μου και το μοναδικό) θετικό είναι ότι έχεις παντού τους δίσκους σου όπως λες.
Σε αυτό με την δισκοθήκη πάντως, έχω να κάνω μια παρατήρηση.
Η έννοια δισκοθήκη εξαφανίζεται κατά την γνώμη μου με το mp3. Η δισκοθήκη παραδοσιακά έλεγε πάρα πολλά για αυτόν που την είχε και το γούστου του. Αυτό όμως μόνο στην προ-mp3 εποχή, όπου το να πάρεις ένα δίσκο κόστιζε και σε χρήμα και σε κόπο (έπρεπε να πας σε διασκάδικο και αν ήταν και πιο ψαγμένος ο δίσκος ίσως να παραγγείλεις κτλ).
Το να πάρεις ένα δίσκο ήταν επιλογή και γι αυτό μιλάμε και για γούστο (γούστο υπάρχει μόνο εκεί που υπάρχει επιλογή).Όταν μάλιστα μπορούσες να πάρεις μόνο ένα δίσκο το μήνα, επρεπε να το βασανίσεις ώρες το πράγμα.
Με το mp3, ακυρώνεται η έννοια της επιλογής, τα κατεβάζεις όλα και “ησυχάζεις”.
Είναι τόσο εύκολο και τόσο αβασάνιστο να φτιάξεις μια δισκοθήκη τώρα, που δεν ξέρω πια τι μπορεί να πει για ένα άτομο.
Αν και, από την άλλη, πάντα θα υπάρχουν αυτοί που το ψάχνουν περισσότερο και αυτοί που είναι όπου φυσάει ο άνεμος.