Γάμος είναι σύμβαση του Οικογενειακού Δικαίου, cοniunctiο maris et feminae et cοnsοrtium οmnis vitae, diνini et humani juris cοmmunicatio, που έλεγε ο παππούς Μοδεστίνος. Εκτός όμως από την προσφιλή μας συγκλήρωσιν, εσχάτως στο νομικό οικοσύστημα μάς προέκυψε και ένα αποπαίδι του γάμου: το σύμφωνο συμβίωσης, άλλως αντίγαμος.
Αλλά γιατί αντίγαμος; Πρώτον, επειδή επέχει θέση γάμου, pro matrimonio habetur, απλώς ντρέπονται να τον πουν γάμο. Αλλά και επί της ουσίας, δεύτερον, ο καινοφανής θεσμός αντιστρατεύεται ευθέως τον θεσμό του γάμου.
Σύμφωνα λοιπόν με το άρ. 1 Ν. 4356/2015:
Η συμφωνία δύο ενήλικων προσώπων, ανεξάρτητα από το φύλο τους, με την οποία ρυθμίζουν τη συμβίωσή τους (σύμφωνο συμβίωσης) καταρτίζεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η ισχύς της συμφωνίας αρχίζει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου στο ληξίαρχο του τόπου κατοικίας τους, το οποίο καταχωρίζεται σε ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου.
Το άρ. 5 ορίζει επιπλέον τα εξής:
1. Στις προσωπικές σχέσεις των μερών του συμφώνου μεταξύ τους εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο.
2. Στις μη προσωπικές σχέσεις των μερών μεταξύ τους εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο, εκτός αν τα μέρη τις ρυθμίσουν διαφορετικά κατά τη σύναψη του συμφώνου με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης. Τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα πριν από τη γέννησή της.
Το άρ. 7 παρ. 3 προσθέτει ότι:
3. Για τη διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τη διατροφή μετά το διαζύγιο, εκτός αν τα μέρη παραιτηθούν από το σχετικό δικαίωμα κατά την κατάρτιση του συμφώνου.
Επίσης, το άρ. 8 συνεχίζει με την πρόβλεψη ότι:
Ως προς το κληρονομικό δικαίωμα των μερών του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα που αφορούν τους συζύγους. Κατά την κατάρτιση του Συμφώνου το κάθε μέρος μπορεί να παραιτηθεί από το δικαίωμά του στη νόμιμη μοίρα.
Και τέλος την εξομοίωση γάμου και αντιγάμου ολοκληρώνει το άρ. 12:
Άλλες διατάξεις νόμων που αφορούν αξιώσεις των συζύγων μεταξύ τους, καθώς και αξιώσεις, παροχές και προνόμια έναντι τρίτων ή έναντι του Δημοσίου εφαρμόζονται αναλόγως και στα μέρη του συμφώνου, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, μπορεί να προσαρμόζονται, όπου αυτό απαιτείται, οι κείμενες διατάξεις του εργατικού δικαίου και του δικαίου κοινωνικής ασφάλισης, στις απαιτήσεις του παρόντος άρθρου.
Το άρ. 21 Σ κάπως αλλιώς τα λέει βέβαια:
Η οικογένεια, ως θεμέλιο της συντήρησης και προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του Κράτους.
Όθεν προκύπτει ότι ο συντακτικός νομοθέτης μόνο τον γάμο ευνοεί, πολλώ δε μάλλον που αγνοούσε παντελώς τον αντίγαμο. Ευνοϊκές διατάξεις που συνάπτονται προς τον γάμο δεν επιτρέπεται να επεκτείνωνται απροβλημάτιστα σε συναφείς, αλλά διαφορετικούς θεσμούς.
Και εξηγούμαι περαιτέρω:
Προφανώς η ελευθερία του γάμου περιλαμβάνει και την ελευθερία μη συνάψεως γάμου. Επίσης προφανώς, ο νόμος μπορεί να διαπλάση νέες οικογενειακές συμβάσεις, όπως ακριβώς είναι ο αντίγαμος, ο χάριν προπαγάνδας αποκαλούμενος “συμβίωση”. Ασφαλώς και ιστορικά έχουν υπάρξει διάφορα είδη γάμου, όπως ο γάμος cum manu και ο γάμος sine manu, καθώς και άλλες παρόμοιες μορφές συμβίωσης, όπως η παλλακεία. Ως εδώ δεν υπάρχει κανένα νομικό πρόβλημα. Το πρόβλημα αρχίζει από την πλήρη εξομοίωση κατά τις έννομες συνέπειες γάμου και αντιγάμου.
Ας δούμε με δυο λόγια πώς κινήθηκε το θέμα νομοθετικά τα τελευταία χρόνια. O πρώτος νόμος περί αντιγάμου, ο κατάρξας του κακού, υπήρξε ο Ν. 3719/2008. Η εμφανής αντισυνταγματικότητα του νόμου αυτού ως προς την έμφυλη διάκριση που εισήγε μεταξύ ομόφυλων και ετερόφυλων συμβαλλομένων είχε ως συνέπεια να μην προσέξουμε επαρκώς το γεγονός ότι ήταν ένας νόμος που σεβόταν την διαφορετικότητα γάμου και αντιγάμου. Δεν ομιλώ εδώ ούτε για ανωτερότητα ούτε για κατωτερότητα, παρά μόνο για διαφορετικότητα. Στο κάτω κάτω, οι συμβιωτές δεν ήθελαν τον γάμο, οπότε γιατί να τους φορτώσουμε και τις έννομες συνέπειες του γάμου; Έτσι, ο Ν. 3719/2008 δεν προέβλεπε περί υποχρεώσεως διατροφής μετά την λύση του αντιγάμου, δεν εφήρμοζε αναλογικά το τεκμήριο συμμετοχής στα αποκτήματα κατά το 1/3, ώριζε μειωμένη κληρονομική μερίδα 1/6 ή 1/3 για τον επιζώντα σύζυγο αντί για 1/4 και 1/2 και δεν προέβλεπε ούτε υπαλληλικά και ασφαλιστικά δικαιώματα για τον συμβιωτή. Και πολύ ορθά: όποιος δεν θέλει γάμο, δεν θέλει και τις έννομες συνέπειες του γάμου.
Την κατάσταση αυτή ήρθε να αλλάξη ο Ν. 4356/2015, ο οποίος έγινε γνωστός για το ζήτημα του ομόφυλου αντιγάμου, όπου είχε δίκιο, όχι όμως για τις υπόλοιπες ανοησίες που εισήγαγε και τις οποίες απαρίθμησα πιο πάνω. Ο νόμος αυτός κατ’ ουσίαν θέσπισε ένα δεύτερο γάμο, που δεν λέγεται όμως γάμος. Είναι το ίδιο σαν ένας νόμος να προέβλεπε ένα νέο είδος συμβάσεως, που θα είχε τις ίδιες ακριβώς έννομες συνέπειες με την πώληση, αλλά θα ωνομαζόταν αγορά. Και αυτός ο θεσμικός πληθωρισμός δεν αποκλείεται κάποια στιγμή να δημιουργήση εκ νέου μια αυθεντική ανάγκη για ένα οικογενειακό θεσμό ανάμεσα στην μνηστεία και στην ξυνωρίδα γάμου και αντιγάμου. Σε δουλειά να βρισκώμαστε δηλαδή και νά ‘χουμε να λέμε.
Να δήτε που σε λίγο θα μας ζητήσουν να λέμε συζύγους και τους συμβιωτές!
Χωρίς να θέλω ντε και καλά να υπερασπιστώ το συγκεκριμένο ιστορικό νομοθέτη, υποψιάζομαι ότι το σχήμα που σωστά περιγράφεις δεν είναι απλή νομοτεχνική αρλούμπα αλλ’ έχει μιάν εσωτερική λογική συνέπεια. Κατ’ ουσίαν, ο νομοθέτης ήθελε ένα πράγμα και μόνο: την απόδοση της δυνατότητας γάμου, γάμου λέμε, στους ομοφύλους. Ευθέως δεν μπορούσε να το κάνει, θα ξεσηκώνονταν οι πέτρες κι ο Μοδεστίνος από τον τάφο του και φυσικά οι οπαδοί του στον Άρειο Πάγο. Διά της τεθλασμένης μπορούσε να το κάνει μόνο με τον τρόπο που το έκανε, δηλαδή συνδυάζοντας αφ’ ενός τη δυνατότητα συμφώνου ομοφύλων, αφ’ ετέρου την εξομοίωση των αποτελεσμάτων συμφώνου και γάμου. Έτσι απαντάται και η ένστασή σου πως “όποιος δεν θέλει γάμο, δεν θέλει και τις έννομες συνέπειες του γάμου”: εν προκειμένω οι ενδιαφερόμενοι ομόφυλοι, με νομικό όχημα τη συνταγματική αξίωση ίσης μεταχείρισης (και παρακάμπτοντας την εξ ίσου συνταγματική επιταγή προστασίας του γάμου), ήθελαν και παραήθελαν αυτές ακριβώς τις έννομες συνέπειες. Για τους άλλους, εκείνους δηλαδή που εξακολουθούν να μην τις θέλουν, ο νομοθέτης προσφέρει ως επιλογή την επάνοδο στο προ του 3719/2008 καθεστώς, δηλαδή τη συμβίωση άνευ συμφώνου (μια χαρά κατάσταση κι αυτή, σε βεβαιώνω αν το έχεις ξεχάσει). Ξαναλέω ότι έτσι κατανοώ το σχήμα, όχι ότι μου αρέσει κιόλας. Καλή Ανάσταση.
Έχεις δίκιο στο ότι υπάρχει μια ασυνήθιστη μεταβατική διάταξη στο άρ. 62, όπου ορίζεται ότι τα παλαιά σύμφωνα συμβίωσης, των ετών 2008-2016 δηλαδή, παραμένουν υπό το παλαιό καθεστώς, εκτός εάν άλλως δηλωθή. Στην πραγματικότητα δηλαδή ο νεώτερος νόμος δεν κατήργησε τον παλαιότερο! Οπότε είναι πιθανόν αυτό που λες, δεν καταλαμβάνει όμως, ως εικός, όλους τους εντεύθεν συμβιωτές.
Σχετικά με τα ομόφυλα ζεύγη, η λύση είναι προφανώς η ευθεια αναγνώριση του γάμου τους.
Από κει και πέρα, εγώ θυμάμαι τους πάντες να χαιρετίζουν την “εξομοίωση” δίκην συνδικαλιστών που τους αναγνώριζαν κάποιο επίδομα. Γιατί περί αυτού πρόκειται βασικά: συνυπηρετήσεις, επιδόματα, συντάξεις κττ.
Αλλά αν ήθελαν εξομοίωση, ας συνήπταν γάμο!
Προφανως εχουμε νομικο πληθωρισμο εδω περα. Το συμφωνο συμβιωσης εγινε ηια εκεινους που δε θελουν μεν τις νομικες δεσμευσεις του γαμου, ιδιως εκεινες περι διαζυγιου, διανομης και κληρονομιας περιουσιας, αλλα θελουν και να καλυπτονται με μια χαλαροτερη δεσμευση για ηθικ(ιστικ)ους και κοινωνικους λογους.
Παραδειγμα: Ο Φρανσουα ηθελε να παρουσιαζει τη Σεγκολεν ως “νομιμη συζυγο” και οχι ως παρανομη γκομενα, ωστε να μην τον κουτσομπολευει η κενωνια, διοτι ειχε και 4 παιδια μαζι της. Ηθελε ομως και να μπορει την ξαποστειλει ευκολα αν εμπλεκε με καμμια μικροτερη, διχως πολλα πολλα, και κυριως διχως η Σεγκολεν να του παρει μεγα μερος της περιουσιας, οπως προβλεπει ο Αστικος Κωδικας. Τι εκανε επομενως; Εκανε “συμφωνο συμβιωσης”.
Επομενως το “συμφωνο συμβιωσης” ειναι εξ ορισμου χαλαροτατο, μισο σκαλι πιο πανω απο την ελευθερη συμβιωση.
Γιατι λοιπον ο Ελλην νομοθετης εξομοιωνει σχεδον το γαμο και το συμφωνο συμβιωσης;
Οπως ορθως επισημανε ο μηπως_ομως, ο πονηρος ΣΥΡΙΖΑιος νομοθετης θελει δια της πλαγιας οδου να δωσει δικαιωμα γαμου (και επιδοματων, και υιοθεσιας κλπ)
στους κωλομπαραδεςστα ομοφυλα ζευγαρια. Διοτι η κοινωνια και το Συνταγμα συνδεουν αμεσα τη λεξη “γαμος” με εννοιες οπως η “μητροτητα και η παιδικη ηλικια”, που “τελουν υπο την προστασια του κρατους” αλλα και την οικογενεια, που αποτελει μεσο “συντηρησης και προαγωγης του Εθνους”. Αν πει λοιπον ο νομοθετης “γαμος ομοφυλοφιλων” θα ξεσηκωθει το Συμπαν. Αν πει ομως “συμφωνο συμβιωσης ομοφυλοφιλων” ο καθε λογικος ανθρωπος θα πει , “Ενταξει εχουν και αυτοι το δικαιωμα να καλυπτουν νομικα με καποιο τροπο τη συμβιωση τους, αρκει να μη θιγουν τον ιερο θεσμο του γαμου”.Προφανως προκειται οχι μονο για πολιτικη απατη, αλλα και για πολιτικη δειλια. Οι ΣΥΡΙΖΑιοι θελουν να ικανοποιησουν το σκληρο πυρηνα των ψηφοφορων τους, αλλα και να μην εξοργισουν καποιες πολυ ευρυτερες ομαδες ανθρωπων που τους ετυχε να τους ψηφισουν το 2015 ενω δεν εχουν ιδεολογικη σχεση μαζι τους.
Διοτι η τεραστια πλειοψηφια των Ελληνων θεωρει μεν οτι η ομοφυλοφιλια πρεπει να ειναι πληρως ανεκτη, ως καθαρα ιδιωτικο ζητημα, αλλα δεν παυει να ειναι αποκκλινουσα, μη φυσιολογικη και απολυτως παθολογικη συμπεριφορα.
Αυτο το καταλαβε και o επιφανεστερος φιλελευθερος πολιτικος, ο Στεφος ο Μανος, ο οποιος αναγκαστηκε να δισλυσει το…..”συμφωνο πολιτικης συμβιωσης” με τον Γκρεγκορυ, κατ’ απαιτηση του κακουργου ομοφοβικου Τζημερου, οστις αντεληφθη καλως ως διαφημιστης και επικοινωνιολογος οτι αν ο “Χωρος” ηθελε να ξεπερασει το 1 % και να ξεφυγει απο την κατηγορια των γκρουπουσκουλων, επρεπε να απαλλαγει απο τα βαριδια του το Γκρεγκορυ, τα ουρανια τοξα, τις κακες παρεες με τους LGBT και τα ρεστα.