Στρατιωτικά ενθυμήματα IV: ΟΧΙ

Ο στρατιώτης εκτελεί εντολές. Αυτή είναι η αποστολή του. Αν η εντολή είναι παράνομη, εκτελεί και αναφέρεται ιεραρχικώς. Οι εντολές δεν αμφισβητούνται. Και γενικά ό,τι σου λέει να κάνης ο ανώτερός σου, καλό για την ευημερία σου είναι να μην αμφισβητήται. Στα φανερά. Η αμφισβήτηση ενδείκνυται να είναι αντιστρόφως ανάλογη της ιεραρχικής σου απόστασης από τον εκδόντα την διαταγή. Αν ο Δίκας λέει ότι ο γάιδαρος πετάει, τότε κατά πάσα πιθανότητα υπερίπταται ήδη του στρατοπέδου. Αυτά διδάσκει η συμβατική σοφία. Η υπακοή μειώνει την θητεία.

Στην μονάδα που λέτε δεν ήμουν ο μόνος δικηγόρος, πράγμα ασυνήθιστο. Ήταν κι άλλος ένας συνάδελφος, συμπτωματικά από το έτος μου στην Αθήνα, αλλά δεν είχε τύχει να γνωριστούμε (ήμαστε κάμποσες εκατοντάδες). Ως δικηγόρος, κωλυώθηκε τσάκα τσάκα στο διοικητήριο και δεν τον πολυβλέπαμε, αντιλαμβάνεστε.

Μία των ημερών τρώγαμε μαζί στα εστιατόρια. Ο συνάδελφος είχε πεταχτή από το γραφείο για φαΐ, οπότε κουτσομπολεύαμε τα της μέρας μας. Τον είχε φωνάξει στο γραφείο του ο Υπόδικας. Μόνοι τους. Μετά από μια κάπως κουμπωμένη εισαγωγή, αναγνωριστικού χαρακτήρα, του αποκάλυψε τον σκοπό της συνέντευξης: είχε ένα φίλο στην Σχολή Πολέμου. Ο φίλος έπρεπε να γράψη μια εργασία για την Συρία. Ο φίλος δεν είχε ιδέα και προφανώς δεν ήθελε ούτε να αποκτήση. Δεν του γράφεις εσύ την εργασία, που είσαι και δικηγόρος; (δεν κατάλαβα πού κόλλαγε το “είσαι και δικηγόρος”, ακούστηκε σαν “είσαι και φωτεινός παντογνώστης”). Από μένα θα έχης ό,τι θες, κάθε μέρα υπηρεσιακό για την πόλη, θα πηγαίνης στην βιβλιοθήκη, θα κάθεσαι, θα μελετάς και θα γράφης, και όποτε τελειώσης. Και το βράδυ έξοδο με δίωρο, να ξεκουράζεσαι κιόλας. Δεν ήταν εντολή, ήταν μια πρόταση. Αλλά από Τχη και Υποδιοικητή.

Τι κάνεις λοιπόν; Τι θα κάνατε εσείς; Στο κάτω κάτω, δεν έμοιαζε τόσο με χώσιμο, όσο με απαλλαγή. Απαλλαγή από το στρατόπεδο και τις υπηρεσίες του, βόλτα κάθε μέρα στην πόλη, κανένας έλεγχος, χωρίς πίεση χρόνου, εν ολίγοις φοιτητική ζωή.

Ο φίλος είπε όχι. Είπε πρώτα κάτι κοψομεσιάρικο, του τύπου δεν έχω σπουδάσει ιστορία και διεθνείς σχέσεις, δεν γνωρίζω τα της Συρίας, αλλά σιγά σιγά ζεστάθηκε, ανέβαινε και του είπε καθαρά ότι δεν είναι σωστό ένας σπουδαστής της Σχολής Πολέμου να βάζη άλλους να του γράψουν τις εργασίες του. Τέλος.

Σοκ.

Και τώρα; Ποια θα ήταν η εκδίκηση του Υπόδικα;

Φυσικά, αυτό που ζητούσε ήταν παράνομο και δεν μπορούσε να επιβάλη τιμωρία στον συνάδελφο για αυτό. Ακόμη πιο φυσικά, είχε στην διάθεσή του περίπου εκατό χιλιάδες τρόπους να του κάνη την θητεία Αλβανικό μέτωπο.

Τι θα γινόταν;

Δεν έγινε απολύτως τίποτα. Ο Υπόδικας ήταν εντάξει άνθρωπος. Θέλησε να κάνη μια χάρη σε ένα φίλο του, δεν τα κατάφερε, ε, τι να γίνη. Πάλι φίλοι είμαστε, είπε στον δικό μας. Ίσως να τον εκτίμησε και λίγο παραπάνω.

Και η θητεία συνεχίστηκε. Και όποιος κατάλαβε, κατάλαβε.

16 thoughts on “Στρατιωτικά ενθυμήματα IV: ΟΧΙ”

  1. Αυτά διδάσκει η συμβατική σοφία. Η υπακοή μειώνει την θητεία.

    Μειώνει τη χρονική διάρκεια. Αυξάνει τη δυσαρέσκεια και μειώνει την αυτοεκτίμηση. Υπολογίζουμε τα εσωτερικά γινόμενα και πράττουμε.

    Reply
  2. Εχω παθει κατι παρομοιο, αλλα με φιλους, φιλους φιλων, κολλητους κολλητων κτλ
    Καθε φορα ειπα οχι, και μαλιστα ενιοτε εκνευριζομαι κιολας (και φυσικα εκνευριζω και τους αλλους, ζημιώνω φιλιες κτλ).
    Ισως επειδη δεν σπουδασα ποτε Ελλαδα, αλλα μου φαινεται αδιανοητο να γραφεις εργασια για αλλον, plagiarism του χειροτερου τυπου. Εδω στο δημοτικο δεν το καναμε (σκονακια ειδα πολλα, αλλα να γραφεις ολοκληρη εργασια!?), να το ζητανε ανθρωποι 20 και 30 χρονων ειναι μαλλον γελοιο.

    Reply
      • Μεγαλυτερη αποτι νομιζεις, γιατι:

        εχουμε φοιτητες που δεν ξερουν να γραψουν μια εργασια, την κανουν outsource, μαθιανουν να ζουν ετσι την ζωη τους, φτανει η ωρα να βρουν εργασια, το κανουν και αυτο outsource σε καποιον βουλευτη, και καπως ετσι καταληγουμε στην σημερινη Ελλαδα.

        Reply
  3. Στα της ανάρτησης, ξέρω άλλο δικηγόρο που δέχτηκε την πρόταση, η οποία όμως ήρθε από τον διοικητή της μονάδας, αν κι επρόκειτο για μονάδα κολλέγιο στα σύνορα Παπάγου. Για κάποιον λόγο οι καραβανάδες σας έχουν σε υπόληψη τους αβουκάτους.

    Στα πιο σημαντικά, η υπακοή είναι ύψιστης σημασίας στον στρατό γιατί, παρότι το ξεχνάμε, η θητεία είναι προετοιμασία πολέμου. Όταν ο ανώτερος σου δίνει εντολή με τις σφαίρες να πέφτουν βροχή, δεν υπάρχει περιθώριο αμφισβήτησης και debate. Εκτελείς και μετά, αν ζήσεις, το συζητάτε. Αν δεν έχεις μάθει να υπακούς, δεν θ’αποκτήσεις ξαφνικά την συνήθεια όταν την χρειαστείς. Κι ο Daniel αισθανόταν δυσαρέσκεια εξαιτίας των ασκήσεων που τον έβαζε ο Μιγιάγκι να κάνει, αλλ’όπως μάθαμε στο τέλος, υπήρχε πλάνο.

    Reply
    • Ορθά εμίλησε ο συνάδελφος πολυβολητής. Η ανυπακοή στην μάχη είναι εγγύηση θανάτου τόσο για σένα όσο και για τους συνστρατιώτες σου.

      Εγώ κι αν είχα πρόβλημα με την απαγόρευση του debate. Αλλά το πήρα απόφαση και γρήγορα έπαψα να το παίρνω προσωπικά αποδεχόμενος ότι για το μάχιμο τάγμα εθνοφυλακής δεν ήμουν διδάκτωρ κι επιστήμων αλλά ο τελευταίος τροχός της αμάξης. Άντε προτελευταίος γιατί είχα πολυβόλο και δεκανόσημο.

      Να πω και τούτο: δεν μετράει τόσο η δικηγορική ιδιότητα, όσο το βύσμα. Κι εγώ δικηγόρος ήμουν, τελικά κάποια στιγμή με έστειλαν στην ταξιαρχία, αλλά το μόνο που άλλαξε ήταν ότι, εκτός από σκοπέτα, έκανα και τις ΕΔΕ. ΟΚ, είχα και καμια δίωρη να πάρω μάτι την Κω, όπως τα βύσματα που δεν έκαναν τίποτα στα άλλα γραφεία, αλλά αυτό ήταν το μόνο μου προνόμιο. Ακόμα και την διήμερη τιμητική την πήρα μαζί μου στην μετάθεση. Γενικά, στον στρατό περνάει καλά όποιος α) έχει βύσμα β) είναι εντελώς άχρηστος.

      Reply
    • th.alys και Κωνσταντίνε υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις στις οποίες η τυφλή υπακοή μπορεί να είναι εγγύηση θανάτου ή εκτέλεσης φρικτών εγκλημάτων. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από το αν το (ΕΝΑ) πρόσωπο που ασκεί την απόλυτη εξουσία είναι καλοκάγαθος και σοφός ή κακόψυχος και ηλίθιος δικτάτορας. Και όταν όλα εξαρτώνται από τη κουβαλάει στο κεφάλι του μόλις ο ένας τα περιθώρια σφάλματος είναι γιγαντιαία και η πιθανότητα παρατήρησης ακραίων φαινομένων υψηλή. Αυτό προκύπτει όχι μόνο ως υποχρεωτικό λογικό συμπέρασμα (πλην ελαχιστών εξαιρέσων στις οποίες τα μεγέθη δεν ορίζονται η διακύμανση οποιουδήποτε σταθμισμένου μέσου είναι μικρότερη από εκείνη της μοναδική παρατήρησης) αλλά πιστοποιείται και εμπειρικά. Πειράματα (όπως του Milgram) αλλά και πλήθος εμπειρικών παρατηρήσεις υποδεικνύουν πως η τυφλή άκριτη υπακοή στον απόλυτο εξουσιαστή (που μπορεί να συμβεί αν συντρέχουν κάποιες συνθήκες) μπορεί να έχει δραματικές συνέπειες. Αντιθέτως οργανισμοί στους οποίους η αποφάσεις λαμβάνονται με διαφορετικό – περισσότερο συμμετοχικό – τρόπο και ελέγχονται τείνουν όχι μόνο να διαθέτουν δικλείδες ασφαλείας αλλά είναι ταυτόχρονα και περισσότερο επιτυχημένοι. Για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά αυτοί οι οργανισμοί δεν χρειάζεται τόσο η υπακουή στον έχων την εξουσία όσο η υπακουή στην απόφαση. Η οποία απόφαση έχει υποστεί το βάσανο της κριτικής και είναι περισσότερο αποτελεσματική όσο περισσότερο η συμμετοχή στο μείγμα της ομοιάζει τις αναλογίες της γνώσης των συμμετεχόντων στη λήψη της. Τέλος μη μου πείτε πως στον πόλεμο δεν υπάρχουν χρονικά περιθώρια για τέτοια πράγματα (σφαίρες που πέφτουν βροχή) αφού αφενώς αυτό δεν συμβαίνει πάντα και αφετέρου οι άμεσες αποφάσεις μπορούν να ληφθούν στιγμιαία βάσει αρχών που έχουν προαποφασιστεί στρατηγικά.

      Reply
    • Να προσθέσω το coordination που βελτιστοποιεί τις πιθανότητες επιβίωσης σε διάφορα μέλη του ζωϊκού βασιλείου προκύπτει φυσικά – εξαιτίας της συμπεριφοράς σύμφωνα με πολύ απλους κανόνες/heuristics – και όχι εξαιτίας της υπακουής σε κάποιο μέλος της ομάδας. Δεν αντιλαμβάνομαι γιατί σε τακτικό επίπεδο στο στρατό αντί ζητούμενο να αποτελεί η εύρεση τέτοιων κανόνων οι οποίοι είναι γνωστοί και στους οποίους τα μέλη οφείλουν να υπακούουν να υιοθετούμε άκριτα την ιδέα πως η βελτιστοποίηση προκύπτει μέσω τις υπακουής στις απόψεις (συχνά εξαιρετικά άνοητες) της “αυθεντίας” που τοποθετείται στη κεφαλή της ομάδας.

      Reply
      • Γνωστά τα πειράματα του Μίλγκραμ, αλλά ξεχνάς ότι δεν έχει καμμιά σχέση το κόντεξτ στο οποίο έλαβαν την απόφαση με τις τυπικές συνθήκες μάχης.

        Ο νέωπας στο Fury διστάζει για μερικά δευτερόλεπτα να εκτελέσει την εντολή του Μπραντ Πιτ. Το αποτέλεσμα είναι νεκροί και κατεστραμμένα τανκς, που θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές όλων στη συνέχεια. Μετά από το συμβάν ο Πιτ πιάνει τον νεαρό και του λέει απλά κι ωραία: “ή εκτελείς τις εντολές ατάκα κι επί τόπου, ή κάνε στην άκρη γιατί οι υπόλοιποι θέλουμε να ζήσουμε”. Προφανώς ο νεαρός συμμορφώνεται.

        Δεν υπάρχει χρόνος για debate. Δεν ξέρω πώς αλλιώς να το πω και δεν καταλαβαίνω γιατί δεν γίνεται αντιληπτή η αμείλικτη πίεση χρόνου που ασκείται υπό τυπικές συνθήκες μάχης.

        Πέραν αυτού, τυπικά ο επικεφαλής της ομάδας έχει καλύτερη πληροφόρηση, είτε λόγω της θέσης του, που του δίνει καλύτερο οπτικό πεδίο, είτε λόγω του ότι βρίσκεται σε άμεση επικοινωνία με τους ανώτερους στην ιεραρχία που έχουν καλύτερη εικόνα από αυτόν.

        Προφανώς δεν είναι ιδανική κατάσταση η παραχώρηση του ελέγχου σε έναν υπό κ.σ. Γι’αυτό προτιμάμε την δημοκρατία. Από την άλλη όμως, βλέπουμε ότι όσο πιο γρήγορη πρέπει να είναι η λήψη των αποφάσεων, τόσο πιο πολύ τα κοινοβούλια παραχωρούν εξουσίες στην εκτελεστική εξουσία. Δηλαδή περνάμε από το συμμετοχικό στο δικτατορικό μοντέλο λήψης αποφάσεων. Ας θυμηθούμε πώς έγινε απόλυτος άρχων της Republic ο Palpatine μέρες που’ναι. Όσο πλησιάζουμε στο πεδίο της μάχης, τόσο πιο γρήγορα μεταβάλλονται οι συνθήκες. Επομένως τόσο πιο γρήγορα πρέπει να λαμβάνουμε αποφάσεις. Κατά συνέπεια, τόσο μεγαλύτερος συγκεντρωτισμός στην λήψη αποφάσεων είναι βέλτιστος.

        Η οργάνωση του στρατού αντανακλά αυτές τις αρχές. Στην πρώτη γραμμή ο ομαδάρχης αποφασίζει με μηδαμινή διαβούλευση. Δεν υπάρχουν περιθώρια. Στην δεύτερη γραμμή ο ταγματάρχης έχει τον υποδιοικητή και έναν λοχαγό να τον συμβουλεύουν. Σε επίπεδο ταξιαρχίας και πάνω υπάρχουν πολεμικά συμβούλια.

        Οπότε λογική είναι η οργάνωση του στρατού και τα παράπονα αδικαιολόγητα, αν αντιληφθεί κανείς ότι ο στρατιώτης είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης, όπως λέει και ο μάχιμος συμπολυβολητής. Κι αν είσαι και παππάς, με την αράδα σου θα πας. Είτε βοσκός, είτε διδάκτωρ, εντολές καλείσαι να εκτελέσεις.

        Αν ο λαμβάνων τις αποφάσεις είναι παλαβός, ο στρατιώτης έχει δικαίωμα να τον αναφέρει, να βγει παραπονούμενος ή, σε ακραίες περιπτώσεις, να τον απαλλάξει από τα καθήκοντα του. Στην τελευταία περίπτωση θα πρέπει να περάσει στρατοδικείο, αλλά αν είναι τόσο παλαβός ο άλλος, θ’αθωωθεί. Όλες αυτές οι τυπικότητες, που ποτέ σχεδόν δεν τηρούνται απόλυτα στον Ε.Σ. πια, έχουν καλό λόγο ύπαρξης σε συνθήκες μάχης.

        Reply
        • Γνωστά τα πειράματα του Μίλγκραμ, αλλά ξεχνάς ότι δεν έχει καμμιά σχέση το κόντεξτ στο οποίο έλαβαν την απόφαση με τις τυπικές συνθήκες μάχης.

          Αναφέρθηκα και σε “πλήθος εμπειρικών παρατηρήσεων” πέρα από το πείραμα. Τεράστια σφάλματα έχουν γίνει εξαιτίας της συγκεκριμένης διαδικασίας λήψης αποφάσεων τα οποία είναι καταγεγραμμένα στην ιστορία. Μιλάμε όχι μόνο για ανόητες αποφάσεις που λήφθηκαν τη τελευταία στιγμή γιατί απλά έπρεπε μια απόφαση να ληφθεί αλλά και για προσχεδιασμένες απόφασεις που λήφθησαν συνειδητά χωρίς τη πίεση του χρόνο από ένα άτομο ή μια πολύ μικρή ομάδα ατόμων και στις οποίες δεν υπήρξε καμία απολύτως κριτική!

          Δεν υπάρχει χρόνος για debate. Δεν ξέρω πώς αλλιώς να το πω και δεν καταλαβαίνω γιατί δεν γίνεται αντιληπτή η αμείλικτη πίεση χρόνου που ασκείται υπό τυπικές συνθήκες μάχης.

          Αυτό δεν ισχύει πάντα. Δεν λαμβάνονται όλες οι στρατιωτικές απόφασεις που έχουν να κάνουν με την εθνική άμυνα ή ακόμα και τον πόλεμο υπό τέτοιες συνθήκες. Αλλά ακόμα και για αυτές που λαμβάνονται αυτό δεν σημαίνει πως το emergency plan δεν θα μπορούσε να είχε σχεδιαστεί εκ των προτέρων με αποτελεσματικό τρόπο. Η λήψη αποφάσεων με το τρόπο που περιγράφεις οδηγεί σε τεράστια αναποτελεσματικότητα και μεγάλη σπατάλη πόρων. Συνεπώς στα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που υποτίθεται πως υπηρετεί.

          Οπότε λογική είναι η οργάνωση του στρατού και τα παράπονα αδικαιολόγητα, αν αντιληφθεί κανείς ότι ο στρατιώτης είναι ο τελευταίος τροχός της αμάξης, όπως λέει και ο μάχιμος συμπολυβολητής

          Τελευταίος τροχός της αμάξης είναι και ο απλός υπάλληλος σε τεράστιους οργανισμούς. Πάρα ταύτα βάζει το input του στη λήψη τον αποφάσεων του ομαδάρχη αφεντικού του (ή του αφεντικού του αφεντικού του) και η άποψη του – που έχει κάθε δικαίωμα να διατυπώσει – λαμβάνεται λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά υπόψιν. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων το input σε αυτό το επίπεδο δεν θα φτάσει μέχρι τα αυτιά του CEO. Όμως θα επηρρεάσει τις αποφάσεις που λαμβάνονται κοντά στην ιεραρχία του. Στον στρατό αντιθέτως το άτομο δεν αντιμετωπίζεται μόνο ως κάποιος τροχός της αμάξης αλλά ως το υποκείμενο εκείνο που οφείλει να σταματήσει να σκέφτεται και που πρέπει απλά να εκτελεί εντολές. Ο απλός στρατιώτης δεν έχει δικαίωμα να διατυπώσει τους προσβληματισμούς του στην απόφαση του δεκανέα ΕΠΟΠ.

          Προφανώς δεν είναι ιδανική κατάσταση η παραχώρηση του ελέγχου σε έναν υπό κ.σ. Γι’αυτό προτιμάμε την δημοκρατία.

          Ως οικονομολόγος βέβαια γνωρίζεις πως η αντιπροσωπευτική δημοκρατία δεν είναι η βέλτιση διαδικασία λήψης αποφάσεων. Για αυτό και οι ιδιωτικοί οργανισμοί που έχουν συγκεκριμένους στόχους και των οποίων η επιβίωση εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα τους δεν υιοθετούν το δημοκρατικό μοντέλο λήψης αποφάσεων. Αλλό πράγμα αυτό και άλλο η υποχρησιμοποίηση ή η μερική αχρήστευση των ανθρωπίνων πόρων που έχεις διαθέσιμους.

          Είτε βοσκός, είτε διδάκτωρ, εντολές καλείσαι να εκτελέσεις

          Αυτό βέβαια είναι εντελώς άσχετο. Δεν συζητάμε το αν οι διδάκτορες πρέπει να έχουν ιδιαίτερη μεταχείριση αλλά το πως λαμβάνονται οι στρατιωτικές αποφάσεις.

          Reply
          • μια απόφαση να ληφθεί αλλά και για προσχεδιασμένες απόφασεις που λήφθησαν συνειδητά χωρίς τη πίεση του χρόνο από ένα άτομο ή μια πολύ μικρή ομάδα ατόμων και στις οποίες δεν υπήρξε καμία απολύτως κριτική!

            Δεν θα εμπνευστούν την “τελική λύση” ένας δεκανέας και 7 στρατιώτες. Η external validity όλων αυτών των ευρημάτων είναι από αμφισβητήσιμη έως μηδενική για την περίπτωση που μας ενδιαφέρει.

            Αυτό δεν ισχύει πάντα. Δεν λαμβάνονται όλες οι στρατιωτικές απόφασεις που έχουν να κάνουν με την εθνική άμυνα ή ακόμα και τον πόλεμο υπό τέτοιες συνθήκες.

            Όλες οι αποφάσεις στις οποίες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν την άποψη τους οι απλοί στρατιώτες λαμβάνονται υπό πίεση χρόνου στο πεδίο της μάχης. Αυτό δικαιολογεί και την θέση μου παραπάνω για το external validity των ευρημάτων.

            αυτό δεν σημαίνει πως το emergency plan δεν θα μπορούσε να είχε σχεδιαστεί εκ των προτέρων με αποτελεσματικό τρόπο

            Ποιος είπε ότι δεν έχει σχεδιαστεί; Γι’αυτό γίνονται γυμνάσια και ασκήσεις. Στη δική μου θητεία οι λοχαγοί έπαιρναν τους φαντάρους, μας χώριζαν σε 7άδες και μας έδιναν έναν ΕΠΟΠ λοχία/δεκανέα ως αρχηγό της ομάδας. Μας έδιναν σενάρια και περίμεναν να δουν πώς θα τ’αντιμετωπίσει η ομάδα. Μετά έδιναν συμβουλές, διόρθωναν λάθη, εντόπιζαν παραλείψεις κλπ. Αμφιβάλλω δε ότι η μονάδα μου ήταν η εξαίρεση. Απλώς ήταν μάχιμη.

            Παρολαυτά, δεν γίνεται να προβλεφθεί κάθε contingency.

            Πάρα ταύτα βάζει το input του στη λήψη τον αποφάσεων του ομαδάρχη αφεντικού του (ή του αφεντικού του αφεντικού του) και η άποψη του – που έχει κάθε δικαίωμα να διατυπώσει – λαμβάνεται λιγότερο ή περισσότερο σοβαρά υπόψιν.

            Στην πράξη άποψη διατυπώνει και ο στρατιώτης. Ειδικά στον ομαδάρχη του, με τον οποίο είναι πιο κοντά. Δεν μιλάω μόνο για τις προβλεπόμενες διαδικασίες διατύπωσης άποψης (αναφορά). Γίνεται κι ανεπίσημα. Ο καλός ομαδάρχης ζητάει την άποψη των στρατιωτών του. Την απόφαση όμως την λαμβάνει ο ομαδάρχης/αφεντικό. Κι όταν ληφθεί, οι υπόλοιποι εφαρμόζουν, χωρίς πολλά πολλά.

            Ως οικονομολόγος βέβαια γνωρίζεις πως η αντιπροσωπευτική δημοκρατία δεν είναι η βέλτιση διαδικασία λήψης αποφάσεων.

            Η ορθότητα της πρότασης αυτής εξαρτάται και από την μεταβλητή ως προς την οποία βελτιστοποιούμε βέβαια. Μπορεί ν’αποδεχόμαστε μεγαλύτερη πιθανότητα λάθους αρκεί το λάθος να είναι δικό μας. Γενικά τώρα, η διαδικασία λήψης συλλογικών αποφάσεων στην πράξη είναι τόσο σύνθετη που ακόμα ψάχνουμε βέλτιστους μηχανισμούς.

            Στον στρατό αντιθέτως το άτομο δεν αντιμετωπίζεται μόνο ως κάποιος τροχός της αμάξης αλλά ως το υποκείμενο εκείνο που οφείλει να σταματήσει να σκέφτεται και που πρέπει απλά να εκτελεί εντολές. Ο απλός στρατιώτης δεν έχει δικαίωμα να διατυπώσει τους προσβληματισμούς του στην απόφαση του δεκανέα ΕΠΟΠ

            Κατ’αρχάς, δικαίωμα διατύπωσης προβληματισμών στην απόφαση του δεκανέα έχει ο στρατιώτης. Βγαίνει παραπονούμενος στην επόμενη αναφορά. Πρώτα οφείλει να εκτελέσει όμως. Και πρέπει να εκτελέσει γιατί στην μάχη ο δεκανέας α) ενδέχεται να έχει καλύτερη πληροφόρηση, β) να έχει εντολές από αυτούς που έχουν καλύτερη πληροφόρηση και γ) δεν υπάρχει χρόνος. Φυσικά κατά την διάρκεια της θητείας του καθενός, δεν υπάρχουν τέτοιοι περιορισμοί συνήθως, αλλά είπαμε: “η θητεία είναι προετοιμασία πολέμου”. Τουλάχιστον κατ’όνομα. Επομένως πρέπει να ισχύουν οι ίδιοι κανόνες. Τέλος, σε μια κανονική δουλειά, όταν ο line manager δώσει μια εντολή, η εντολή πρέπει να εκτελεστεί. Αν ο υπάλληλος διαφωνεί με την εντολή, μπορεί να πάει στον ανώτερο ιεραρχικά, ίσως. Δεν διαφέρει ο στρατός σε αυτό.

            Όπως είπα και πριν, ο στρατιώτης συνεισφέρει στην διαμόρφωση της απόφασης, αλλά αυτή λαμβάνεται από τον ομαδάρχη του και σε υψηλότερο επίπεδο, όπου δεν συνεισφέρει ο στρατιώτης προφανώς, από συμβούλια αξιωματικών.

            Αυτό βέβαια είναι εντελώς άσχετο. Δεν συζητάμε το αν οι διδάκτορες πρέπει να έχουν ιδιαίτερη μεταχείριση αλλά το πως λαμβάνονται οι στρατιωτικές αποφάσεις.

            Καθόλου άσχετο δεν είναι. Φταίει κι ο κύκλος μου, αλλά οι κύριοι γκρινιάρηδες για τον τρόπο λειτουργίας του στρατού είναι οι εξαιρετικά μορφωμένοι (“διδάκτορες”, αλλ’όχι όλοι απαραίτητα). Κι έχουν κάποιο δίκιο. Ο στρατός δεν χρησιμοποιεί όλα τους τα προσόντα. Οι αποφάσεις που λαμβάνουν οι επικεφαλής τους είναι συχνά ανόητες. Οι ίδιοι οι επικεφαλής, από τον δεκανέα ΕΠΟΠ μέχρι τον Συνταγματάρχη τους φαίνονται άξεστοι, στενόμυαλοι και, όχι σπάνια, λιγότερο ευφυείς. Πιστεύουν οι συγκεκριμένοι, ξανά όχι απαραίτητα αβάσιμα, ότι θα μπορούσαν να λάβουν καλύτερες αποφάσεις και δυσαρεστούνται όταν δεν εισακούγονται. Μόνο που ξεχνάνε ότι δεν ξέρουνε τίποτα από πόλεμο. Οι αξιωματικοί κι οι υπαξιωματικοί ξέρουν κάτι παραπάνω. Κι αν ποτέ έρθει η ώρα, πρέπει να είναι ξεκάθαρο ποιος κάνει τι. Πρέπει λοιπόν να μάθουν να υπομένουν τις ανόητες εντολές εν καιρώ ειρήνης, γιατί η συνήθεια αυτή έχει εξαιρετικά καλή πιθανότητα να τους σώσει την ζωή σε καιρό πολέμου.

            Τώρα μπορούμε να μπλέξουμε με το ερώτημα του αν αξίζει η ταλαιπωρία του στρατού, αλλά ας το λύσουμε παίρνοντας ως δεδομένο ότι άπαξ και παρουσιαστείς, you gotta play by the rules, whatever they may be.

            Reply
  4. Αυτό που με ενοχλει εμενα είναι ότι στη Σχολη Πολεμου βαζουν τους σπουδαστες να γραφουν εργασιες για τη………… Συρια. Η Ανωτατη Σχολη Πολεμου υποτιθεται ότι παραγει επιτελικους αξιωματικους , καλους γνωστες της τεχνης του πολεμου, ικανους για επιτελικη οργανωτικη εργασια σε μεγαλους στρατιωτικους σχηματισμους. Τι σχεση εχει με όλα αυτά η…… Συρια;

    Συνεπως πολύ καλα εκανε ο σπουδαστης της Σχολης αξιωματικος που θελησε να αναθεσει αυτην την ανοητη εργασια σε έναν στρατιωτη, αντι να χανει τον καιρο του με κατι που ουδεποτε θα του φανει χρησιμο εν καιρω ειρηνης ή πολεμου. Αλλωστε προσεφερε μεσω του Υποδικα και επαρκη ανταλλαγματα…………

    ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

    Reply
  5. Τωρα η απαντηση του στρατιωτη είναι εξοργιστικη. Ο «φιλος» ηταν προφανεστατα βυσματωμενος:
    «κωλυώθηκε τσάκα τσάκα στο διοικητήριο και δεν τον πολυβλέπαμε, αντιλαμβάνεστε.»
    Πώς, βεβαια, αντιλαμβανομαστε!

    Και αντι να κανει μια εξυπηρετηση σε αυτους που του εξασφαλισαν μια θητεια- λουφα, και που του προσεφεραν και επιπλεον “βασιλικα” προνομια, αυτό το κακομαθημενο και αχαριστο τσογλανι εκανε και τον δυσκολο!!!

    Ο φίλος είπε όχι. Σοκ.
    Και τώρα; Ποια θα ήταν η εκδίκηση του Υπόδικα;
    Φυσικά, αυτό που ζητούσε ήταν παράνομο και δεν μπορούσε να επιβάλη τιμωρία στον συνάδελφο για αυτό.

    Παρανομη ηταν επισης και η αισχροτατα προνομιακη μεταχειριση που ο αχαριστος βυσματιας απολαμβανε στο Διοικητηριο. Ο Υποδικας δεν ειχε αναγκη να επιβαλλει καμμια τιμωρια, ουτε να του κανει τη θητεια αλβανικο μετωπο. Απλως θα τερματιζε την προνομιακη του μεταχειριση: Θα τον απεπεμπε από το Διοικητηριο, όπως ο Γιαχβε τους Πρωτοπλαστους από τον Παραδεισο, και θα τον εστελνε πισω στο Λοχο του, να κανει ότι εκαναν ολοι οι αλλοι: Ασκησεις, σκοπιες, αγγαρειες, πατατες και λατζα στα μαγειρεια, καμπινεδες, φυλακια κλπ, κλπ.

    Και γιατι δεν το εκανε ο Υποδικας; Επειδη ηταν «προβλεπομενος», συνεπης με τον Κανονισμο και εν ταξει ανθρωπος; Και τοτε γιατι δεν τερματισε τα προνομια του βυσματια; Ευκολο να μαντεψουμε: Διοτι ο βυσματουχος δικηγορος μας δεν οφειλε τα πρνομια του στον Δικα και τον Υποδικα, αλλα σε πολύ μεγαλυτερο βυσμα που διεθετε, πιθανοτατα πολιτικης φυσεως. Να γιατι μπορουσε να αψηφα τον Δικα και τον Υποδικα.

    Ρε μπας και εχει και λιγο δικιο ο Ριχτερ που μας αποκαλει πελατειακο κρατος; Θου κυριε φυλακην το στοματι μου!

    Reply
  6. Ακομα πιο εξοργιστικ οειναι το υφος του κειμενου:

    Ο αχαριστος βυσματιας δικηγορος παρουσιαζεται σαν ενας βραχος ηθικης, που ειχε τη γενναιοτητα να αψηφησει τον Υποδικα που του ζητησε να συμμετασχει σε μια ακαδημαϊκη απατη.

    Η πραγματικοτητα ειναι προφανως διαφορετικη. Απλως ο τσογλανοβυσματιας δικηγορος ειχε τοσο χοντρο πολιτικο βυσμα, που μπορουσε να αψηφα Δικα και Υποδικα. Επιπλεον ειχε τοσα πολλα προνομια, που δεν χρειαζοταν αλλα, ωστε να μην τον συγκινησει η δελεαστικη προσφορα του Υποδικα.

    Αληθεια, ω αξιοτιμε συμφοιτητα του τσογλανοβυσματια δικηγορου, ποια ηταν ακριβως η εργασια που εκανε ο ηρως της ιστοριας μας στο Διοικητηριο, και η οποια ηταν τοσο λεπτης φυσεως, ωστε να απαιτει “παντογνωστη” πτυχιουχο Νομικης; Επιανε τα τηλεφωνα στο Κ.ΕΠΙΚ; Εγραφε στο Word τη στρατιωτικη αλληλογραφια της Μοναδος;

    Reply
  7. Τεινω να συμφωνησω με τον NF,
    Τελικα ειναι πολυ συνηθες να ξεχναμε τις βρωμιες, οταν τις εχουμε συνηθισει.
    Προσωπικα αντιμετωπισα το θεμα επανηλειμενα οταν υπηρετησα σε τσατσουπηρεσια στο ναυτικο.
    Ναυτικο ως επαγγελαματιας ασυρματιστης και σε τσατσουπηρεσια γιατι ειχα δυο παιδια, για να μην αναρωτιεστε δικαιως για το βυσμα που ειχα.
    Τελικα την γλυτωσα με κατι ποινολογια και μαλλον δικαιολογημενα, παρολο που σηκωθηκα κι εφυγα απο την μια υπηρεσια οταν αντιληφθηκα οτι με ηθελαν για να τους κουβαλαω καφεδες και σαντουιτς, και στην αλλη ειπα σε κατι αξιωματικους οτι η αρκουδα εχει φυγει απο το περιπτερο, επομενως μπορουν ν πανε μονοι τους να παρουν τα τσιγαρα τους.
    Δεν ξερω αν γλυτωσα για αλλους λογους η γιατι στις τσατσουπηρεσιες δεν τολμανε να ριξουν φυλακες αν δεν ξερουν τι μεσον εχεις.
    Για την στρατιωτικη πειθαρχια θα πρεπει να διδαχτουμε οχι απο τους στρατους δουλων της εποχης, αλλα απο στρατους ελευθερων ανθρωπων.
    Ποιος διεκδικει τα πρωτεια απο τους αρχαιους Σπαρτιατες στην πειθαρχια;
    Η πειθαρχια ομως δεν ειναι η υπακοη στον καθε ανωτερο για οποιοδηποτε θεμα.
    Ο Ηροδοτος αναφερει στην μαχη των Πλαταιων εναν λοχαγο που οταν ο βασιλιας Παυσανιας ζητησε πριν απο την μαχη να οπισθοχωρησουν για να πιασουν καλυτερη θεση, αυτος αρνηθηκε γιατι ο νομος ελεγε οτι εκει που παρατασσονται οι Σπαρτιατες, νικανε η πεθαινουν.
    Τελικα ο Παυσανιας θελοντας να δωσει καποια λυση προτεινε να ψηφισουν οι στρατιωτες, ριχνωντας μια πετρα σε εναν σωρο, Οποιος σωρος γινει μεγαλυτερος, κερδιζει.
    Ο λοχαγος του τοτε επιασε μια πετρα τοσο μεγαλη που ισα που την σηκωνε, την εβαλε και εκατσε επανω λεγωντας.
    “Αυτη ειναι η ψηφος μου”.
    Τελικα πολεμησαν εκει που ελεγε ο λοχαγος και ο νομος.
    Ουτε ο Βασιλιας, ουτε η πλειοψηφια ειναι ανωτερη απο τον νομο και οι πολιτες και οι οπλιτες οφειλουν υπακοη στον νομο και οχι στους ανωτερους.
    Υποψιαζομαι οτι ο πονηρος δικηγορος κατι προσπαθει να μας πει σημερα για το προηγουμενο θεμα που αφορουσε τα εγκληματα των Γερμανων στρατιωτων.
    Αν σωστα το καταλαβα, τοτε αυτη ειναι η απαντηση μου.
    Οταν καταντας δουλος στην χωρα σου, τοτε μπορει να φαινεται λογικο να εκτελεις διαταγες.
    Οι ελευθεροι υπακουν στους νομους και δεν ανεχονται καν να λεγονται πραγματα κοντρα στον νομο, αλλιως δεν θα ειναι για πολλα χρονια ελευθεροι.
    Ας το ακουσουμε και απο τον Αθηναιο Αισχινη.

    ΧΡΗ ΓΑΡ Ω ΑΝΔΡΕΣ ΑΘΗΝΑΙΟΙ ΤΟ ΑΥΤΟ ΦΘΕΓΓΕΣΘΑΙ ΤΟΝ ΡΗΤΟΡΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΟΜΟΝ. ΟΤΑΝ ΔΕ ΕΤΕΡΑΝ ΜΕΝ ΦΩΝΗ ΑΦΙΗ Ο ΝΟΜΟΣ, ΕΤΕΡΑΝ ΔΕ Ο ΡΗΤΩΡ, ΤΩ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΔΙΚΑΙΩ ΧΡΗ ΔΙΔΟΝΑΙ ΤΗΝ ΨΗΦΟΝ, ΟΥ ΤΗ ΤΟΥ ΛΕΓΟΝΤΟΣ ΑΝΑΙΣΧΥΝΤΙΑ.
    Διότι πρέπει , άνδρες Αθηναίοι, το ίδιο να λέει ο ρήτορας (πολίτικος) και ο νόμος. Όταν όμως άλλα λέει ο νόμος και άλλα ο ρήτορας, στο δικαιο του νόμου πρέπει να δίνουμε την ψήφο και όχι στην αναισχυντία του ρητορα.

    Reply

Leave a Comment