Uncategorized

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα

Κωνσταντίνος Καλλίρης – Σωτήρης Γεωργανάς

Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις, (η μέρα που αφέθηκες κ’ ενδίδεις)

Την ώρα που η Κύπρος βρισκόταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους ευρωπαίους εταίρους της και λίγο πριν τελικά ενδώσει, ήρθε αντιμέτωπη με ασυνήθιστα επικριτικά σχόλια. Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μοσκοβισί μίλησε για μια εξωφρενική οικονομία καζίνο, τονίζοντας την απέχθεια του απέναντι στις ανεύθυνες επιλογές της Κυπριακής ηγεσίας και δήλωσε απρόθυμος να στείλει τον λογαριασμό στον ευρωπαίο φορολογούμενο. Τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ μετέφεραν την παρεμφερή θέση της γερμανικής κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία η κυπριακή οικονομία είναι σάπια μέχρι το κόκκαλο. Η πρωτοφανούς σκληρότητας στάση της Ενωμένης Ευρώπης απέναντι σε ένα μέλος της αναδεικνύει ένα δομικό πρόβλημα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος: την απουσία ενός σαφούς πλαισίου κανόνων για την αντιμετώπιση ζητημάτων τα οποία αναπόφευκτα προκαλούν σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στα κράτη μέλη.

Υπό το ισχύον καθεστώς, τι συμβαίνει κάθε φορά που προκύπτει ένα τέτοιο ζήτημα; Ελλείψει κανόνων, η διαδικασία που βλέπουμε να επαναλαμβάνεται είναι περίπου η εξής: οι αρμόδιοι υπουργοί των μελών και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, συνεπικουρούμενοι από διεθνείς οργανισμούς όπως το ΔΝΤ, διασκέπτονται υπό μεγάλη χρονική πίεση για να καταλήξουν σε μια ad hoc λύση. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με ελλιπή πληροφόρηση και χωρίς εγγύηση οριστικής ή εστω βιώσιμης επίλυσης του προβλήματος. Στο παιχνίδι υπεισέρχονται συγκυριακά αλληλοσυγκρουόμενα εθνικά συμφέροντα και γραφειοκρατικές διαμάχες. Το αποτέλεσμα είναι οι λύσεις που προτιμώνται να μην στηρίζονται σε παγιωμένες κοινές αρχές της Ένωσης, λαμβάνοντας τελικά τον χαρακτήρα που εκάστοτε επιτάσσει η στιγμή. Είναι αναμενόμενο λοιπόν, χώρες που έτυχαν αυστηρότερης (σε κάποιες περιπτώσεις τιμωρητικής) αντιμετώπισης, να εμφορούνται από ένα βαθύ αίσθημα αδικίας. Οι λαοί της Ευρώπης δικαίως αισθάνονται ότι οι αποφάσεις για καίρια ζητήματα που τους αφορούν, λαμβάνονται πίσω από κλειστές πόρτες, με διαδικασίες που δεν αντιλαμβάνονται και κριτήρια που δεν γνωρίζουν παρα μόνο –ίσως- εκ των υστέρων.

Read moreΗ φρικτή μέρα της Κύπρου και η επόμενη μέρα της Ευρώπης

Σωτηρης Γεωργανας και Κωνσταντινος Καλλιρης
Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα

Η εργασιακή ασφάλεια των δημοσίων υπαλλήλων τίθεται, για πρώτη ίσως φορά στην ελληνική μεταπολιτευτική ιστορία, εν αμφιβόλω. O tempora o mores: έπρεπε να βρεθεί η χώρα στο χείλος του δημοσιονομικού γκρεμού για να συζητηθεί ρεαλιστικά έστω το ενδεχόμενο συστηματικών απολύσεων στο δημόσιο. Παρά το γεγονός ότι η ελληνική έννομη τάξη δεν αποκλείει μία τέτοια επιλογή, κανένα κοινοβουλευτικό κόμμα ως σήμερα δεν αποτόλμησε να την συμπεριλάβει στις προτάσεις του. Ακόμα και σήμερα, και παρά τις διαφορές τους, σε ένα ζήτημα συμπλέουν τα τρία κόμματα της συγκυβέρνησης, όπως διαφαίνεται από τις δημόσιες τοποθετήσεις των στελεχών τους: τους είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποχωριστούν έστω και έναν δημόσιο υπάλληλο. Έστω έναν από εκείνους που χαρακτηρίστηκαν «επίορκοι» ή των οποίων οι θέσεις καταργούνται. Έστω προκειμένου να αντικατασταθούν με άτομα υψηλότερης εξειδίκευσης ή υπευθυνότητας. Κι όμως, τις απολύσεις αυτές τις επιτάσσουν λόγοι δικαιοσύνης.

Με τουλάχιστον 800.000 θέσεις εργασίας να έχουν χαθεί από το 2008 στον ιδιωτικό τομέα, φαίνεται εκ πρώτης όψεως δίκαιο οι δημόσιοι υπάλληλοι να μοιραστούν κάποια από τα βάρη της κρίσης, με πρώτους υποψήφιους για αποχώρηση εκείνους που δεν προσφέρουν έργο.

Read moreΕίναι άδικες οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων;

Δημοσιευθηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στην Καθημερινη

Τα κείμενα εργασίας του ΔΝΤ ερευνούν συνήθως στρυφνά τεχνικά θέματα που δύσκολα ξυπνάνε το ενδιαφέρον, ακόμα και της στενής επιστημονικής κοινότητας. Πριν από λίγες εβδομάδες όμως δημοσιεύτηκε ένα κείμενο απο τους Μπλανσαρ και Λη (ερευνητές του οργανισμού, ο πρώτος μάλιστα από τους επιφανέστερους του κλάδου) που προκάλεσε συζητήσεις στον δημοφιλή τύπο από την Ουάσιγκτων έως την Αυστραλία. Το κείμενο εξετάζει το συμμάζεμα των δημοσίων δαπανών που ακολούθησε την έναρξη της κρίσης το 2008, και πως συσχετίζεται με την οικονομική ανάπτυξη αυτών των οικονομιών. Το νέο που προκύπτει από το κείμενο, από το στόμα του ίδιου του επικεφαλής οικονομολόγου του οργανισμού, είναι ότι οι αναλύσεις του ΔΝΤ πριν την κρίση πιθανώς έχουν υποτιμήσει τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις της μείωσης δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Με λίγα λόγια, η λιτότητα προκάλεσε μεγαλύτερες καταστροφές από ότι περιμέναμε. Σημαίνει αυτό ότι το ΔΝΤ (α) με δική του ευθύνη (β) πρότεινε μια πολύ κακή θεραπεία για την Ελλάδα; Η απάντηση είναι όχι, και όχι.

Ξεκινώ με μια κοινοτοπία. Στα οικονομικά είναι γνωστό ότι μια μείωση στις δημόσιες δαπάνες φέρνει, ceteris paribus (δηλ, σταθερώς κρατώντων των άλλων παραγόντων), υφεσιακή πίεση στην οικονομία. Το ΔΝΤ στις προβλέψεις του για την Ελλάδα π.χ., ανέφερε ρητά ότι το δημοσιονομικό νοικοκύρεμα που προβλεπόταν στο Μνημόνιο θα έφερνε ύφεση, δηλαδή μείωση της παραγωγής και των εισοδημάτων στην Ελλάδα. Ακόμα και αν δεν ήταν προφανές στους οπαδούς της λαϊκιστικης ρήσης του Γ. Παπανδρέου περί αριθμών και ανθρώπων, οι οικονομολόγοι ξέρανε ότι η ύφεση θα ερχόταν με όλα τα συνεπακόλουθα στραβά όπως αύξηση ανεργίας και γενικής δυστυχίας.

Read moreΛάθη του ΔΝΤ και λάθη των πολιτικών μας ηγετών (σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο)