Αθ. Αναγνωστόπουλος

Νομίζω ότι στην Γερμανία έχει τις ρίζες του το χαρωπό έθιμο να ονομάζουμε με ευφάνταστα ονόματα τους διάφορους πιθανούς κυβερνητικούς συνδυασμούς. Έτσι, εκτός από τους αναμενόμενους χλωρέρυθρους ή ερυθρέρυθρους συνδυασμούς, υπάρχει ακόμη ο σηματοδότης και η Ιαμαϊκή.

Ενόψει της όλο και πιο απίθανης κυβερνητικής αυτοδυναμίας που προοιωνίζεται η επόμενη βουλευτική εκλογή, αλλά, κυρίως, ενόψει των οφθαλμοφανών ατελειών του τωρινού πολιτικού μας συστήματος, ίσως θα άξιζε τον κόπο να μεταφέρουμε τις παρομοιώσεις και στα καθ’ ημάς.

Θα περιορίσω την αναφορά μου μόνο στην γκρόσσε κοαλιτσιόν: όχι μόνο επειδή αυτή μου φαίνεται η πιο πραγματιστική πιθανότητα, αλλά και επειδή, υπό προϋποθέσεις, ένας τέτοιος συνδυασμός θα μπορούσε να κάνη την διαφορά.

Μπορώ να διακρίνω δύο ενδεχόμενες λύσεις: την λύση Σιέρρα Λεόνε και την λύση Γκαμπόν.

Στην πρώτη, τα δύο μεγάλα κόμματα επιλέγουν την συγκυβέρνηση κατ’ ανάγκην. Κατ’ ουσίαν παραμένουν αντιτιθέμενα, μεταξύ τους υπάρχει η λευκή terra nullius. Ανάμεσα στα υπερήφανα χρώματα των Βενέτων και των Πρασίνων παρεμβάλλεται μια άβυσσος, η οποία δεν επιτρέπει κανένα σημείο επαφής. Οι λαϊκιστές, οι διεφθαρμένοι, οι πατριδοκάπηλοι, οι κομματόψυχοι και οι εμπαθείς των δύο παρατάξεων αναλίσκονται στον λυσσαλέο πόλεμο χαρακωμάτων, καθένας από το ταμπούρι του. Η Σιέρρα Λεόνε είναι τυπικό παράδειγμα αποτυχημένου κράτους.

Η δεύτερη λύση εμπνέεται από την σημαία της Γκαμπόν.

Read moreH λύση Σιέρρα Λεόνε και η λύση Γκαμπόν

Στην Ελλάδα η εναλλακτική θητεία έχει την διπλάσια διάρκεια όχι από αυτήν που προβλέπεται στον νόμο, γιατί αυτή έχει διάρκεια 24 μηνών, σύμφωνα με το άρ. 6 παρ. 1 Ν. 3421/2005 περί Στρατολογίας των Ελλήνων, αλλά από την θητεία που ισχύει αυτήν την στιγμή βάσει υπουργικής αποφάσεως. Είναι όμως αυτή η διπλάσια διάρκεια δίκαιη ή άδικη, τιμωρητική ή ξετιμωρητική;

Σύμφωνα με την συνταγματική αρχή της ισότητας, ο νόμος οφείλει να ρυθμίζη ομοίως τις όμοιες και ανομοίως τις ανόμοιες καταστάσεις. Σηκώνει φυσικά πολύ συζήτηση το τι ακριβώς σημαίνει “όμοιος” και τι όχι. Είναι κρίσιμη ανομοιότητα π.χ. το χρώμα του δέρματος ή οι ιδεολογικές πεποιθήσεις; Μάλλον όχι. Μερικοί όμως λένε ότι είναι κρίσιμο το τι υπάρχει ανάμεσα στα πόδια μας και σε ποιον θεό πιστεύουμε. Τέλος πάντων.

Ας πούμε λίγο πρόχειρα ότι κρίσιμη εν προκειμένω είναι η (αν)ομοιότητα που αναφέρεται σε ιδιότητες ή χαρακτηριστικά που συμπλέκονται με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Η βαθμολογία για την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, το ύψος για τους αστυνομικούς, ο διαδικτυακός αλφαβητισμός για τους δημοσίους υπαλλήλους είναι παραδείγματα τέτοιων θεμιτών κριτηρίων διαφοροποίησης.

Υπάρχουν άραγε παρόμοια κριτήρια στο δίπολο ένοπλη στρατιωτική – εναλλακτική θητεία; Υπάρχουν λόγοι που να δικαιολογούν την διαφορετική χρονική μεταχείριση;

Θεωρώ πως ναι, φυσικά. Ας δούμε μερικά σημεία:

1. Ο κίνδυνος: Είναι ίδιοι οι κίνδυνοι που αναλαμβάνει όποιος κάνει βολές με όποιον κουβαλάει πάπιες; Όποιος φυλάει σκοπιά στα σύνορα με όποιον καθαρίζει σκάλες; Όποιος συντηρεί ερπύστριες με όποιον πλένει σώβρακα; Αλήθεια, πόσους νεκρούς είχαν οι εναλλακτικοί τα τελευταία δέκα χρόνια; Πόσους τραυματίες; Πόσοι αυτοκτόνησαν επειδή δεν την πάλευαν; Πόσοι εναλλακτικοί άκουσαν νάρκες να σκάνε σε λαθρομετανάστες και έμπορους ναρκωτικών να συναλλάσσονται μέσα στην νύχτα;

Read moreΠερί της τιμωρητικής διάρκειας της εναλλακτικής θητείας

Το άρθρο 1505 του Αστικού μας Κώδικα αναφέρεται στο επώνυμο των τέκνων. Εύλογα θα αναρωτηθή κανείς, τι πρόβλημα πια μπορεί να εμφανίζη μια διάταξη που ασχολείται με κάτι τόσο απλό και ασήμαντο.

Αμ δε.

Υπάρχουν δύο σημεία στα οποία θα μπορούσε κανείς να κατακρίνη το άρ. 1505 ΑΚ. Ένα εύκολο, στο οποίο έχει ήδη ασκηθή δίκαιη κριτική, και ένα δύσκολο, στο οποίο, εξ όσων γνωρίζω, δεν έχει διακρίνει κανείς κάποιο πρόβλημα.

Το εύκολο σημείο ανευρίσκεται στην τρίτη παράγραφο του άρθρου, όπου ορίζεται ότι “αν οι γονείς παραλείψουν να δηλώσουν το επώνυμο των τέκνων τους, τα τέκνα έχουν για επώνυμο το επώνυμο του πατέρα τους”. Η διάταξη αυτή οφθαλμοφανώς παραβιάζει την αρχή της ισότητας των φύλων και συνιστά ίσως το τελευταίο νομικό απολίθωμα της εποχής της πατριαρχίας (μαζί με την υποχρέωση της συζύγου να υποβάλη φορολογική δήλωση στο όνομα του συζύγου της). Αντιθέτως, θα έπρεπε να προβλέπεται ότι ως επώνυμο ισχύει ο συνδυασμός των επωνύμων των γονέων σε αλφαβητική σειρά*. Απλά πράγματα. Ας σημειωθή μόνο ότι η διάταξη δεν φαίνεται να έχη πρακτική σημασία, γιατί ο δήμαρχος ή ο ιερέας πάντα ζητεί την σχετική πληροφορία από τους νυμφευομένους.

Θα ασχοληθώ λοιπόν με το δύσκολο σημείο. Σύμφωνα με το άρ. 1505 παρ. 2 ΑΚ “Το οριζόμενο επώνυμο, κοινό για όλα τα τέκνα, κ.λπ. κ.λπ.”. Ερωτάται: και γιατί τάχα να έχουν όλα τα τέκνα κοινό επώνυμο;

Read moreΚατά του άρ. 1505 ΑΚ

Πρέπει κατ’ αρχάς να διευκρινίσω ωρισμένα πράγματα. Πολιτικά και νομικά συμφωνούσα και συμφωνώ απολύτως με τον τμηματάρχη της Ζήμενς Σημίτη και τον αντίθετο στους τηλίους γάμους Σταθόπουλο στην τότε διαμάχη τους με τους αρχηγούς της συντηρητικής παράταξης Χριστόδουλο και Καραμανλή. Επιπλέον, είμαι άθεος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει σαν τυφλωμένος φεδαγίνος να ασπάζωμαι πλήρως όποιο πιθανό ή απίθανο επιχείρημα έχει προβληθή υπέρ της άποψής μου ή να μην αφουγκράζωμαι όσο τους πρέπει τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς. Διαφωνώ δηλαδή ως προς το ότι το πράγμα ήταν σαφές: αντιθέτως ήταν μια καθαρή περίπτωση in dubio pro libertate.

Read moreΠερί της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες: ένας απολογισμός

Επί του ακροατηρίου:

Υπάρχει πρόβλημα με τα θρησκευτικά σύμβολα.
Η εικόνα του Χριστού πάνω από τις σοφές κεφαλές των δικαστών υποβάλλει την ιδέα ότι η δικαιοσύνη δεν πηγάζει από το Σύνταγμα και τους σύμφωνους με αυτό νόμους, αλλά από τα ιερά κείμενα της επικρατούσας θρησκείας. Ευτυχώς όμως δεν έχουμε ακόμη ιεροδικεία και καδήδες. Εξαλλου, η ορκωμοσία των μαρτύρων στο Ευαγγέλιο ή στο Κοράνιο ή όπου αλλού είναι άλλη μια κωμωδία και οι θρησκευόμενοι συμπολίτες μας θα έπρεπε να είναι οι πρώτοι που να τάσσωνται κατά του θεσμού αυτού: χορεία μαρτύρων επί μαρτύρων εξευτελίζουν τα ιερά της θρησκείας που υποτίθεται ότι πρεσβεύουν, καταθέτοντας ψεύδη επί ψευδών. Υπάρχει φυσικά και η αρνητική προσβολή της θρησκευτικής ελευθερίας: ο μάρτυς καλείται να δηλώση σύμφωνα με ποια θρησκεία ορκίζεται, πράγμα στο κάτω κάτω αλυσιτελές και αδιάφορο. Σκορδοκαΐλα που την είχαν οι δικαστές να μάθουν τον θεό του καθενός. Αρκεί η απλή ορκωμοσία, χωρίς την επίκληση θεών, πνευμάτων και ξωτικών.

Υπάρχει πρόβλημα με την εξέταση των μαρτύρων.
Τον μάρτυρα εξετάζει αρχικά ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου και ακολούθως υποβάλλουν τις ερωτήσεις του οι συνήγοροι. Οι συνήγοροι όμως έχουν προετοιμαστή και θα υποβάλουν τις όχι συχνά άσχετες και στρεψόδικες ερωτήσεις τους, όσο εξαντλητική και όσο πλήρης και αν ήταν η εξέταση εκ μέρους του Προέδρου. Κάπως πρέπει να δικαιολογήσουν τις αμοιβές τους. Από την άλλη μεριά, η εξέταση εκ μέρους του Προέδρου τον εκθέτει συχνά πυκνά σε αντεγκλήσεις με μάρτυρες και συνηγόρους και κάποτε δίνει την εντύπωση προκατάληψης. Θα ήταν καλύτερο νομίζω να υποβάλλουν πρώτα τις ερωτήσεις τους οι συνήγοροι και μετά από αυτούς να συμπληρώνη ό,τι απέμεινε αδιευκρίνιστο ο Πρόεδρος, για να αποφεύγωνται και οι συμπαιγνίες, οι στημένες ερωτήσεις, οι αποσιωπήσεις και άλλα ευγενή εντρυφήματα των δικηγόρων.

Υπάρχει πρόβλημα με την σειρά των αγορεύσεων.
Τώρα προτείνει ο Εισαγγελέας και κατόπιν αγορεύουν οι συνήγοροι (στον Άρειο Πάγο η σειρά είναι ανάποδη).

Read moreΜικρά δικηγορικά ΙΙ

Πολύς λόγος έχει γίνει τελευταία για το θέμα των παράνομων μεταναστών στην Ελλάδα, για την ελληνική πολιτική ασύλου, για την υποδοχή και κράτηση των επαναπροωθουμένων κ.λπ. Δικαίως. Οι μετανάστες που κομματιάζονται από νάρκες, οι λιμενικοί που βιαιοπραγούν σκαιά σε ανήμπορους ανθρώπους, τα λαμόγια εκατέρωθεν του Αιγαίου που αποκερδαίνουν το παντεσπάνι τους από τις οικονομίες μιας ζωής των μεταναστών, η κράτηση σε στρατόπεδα συγκέντρωσης όσων προορίζονται για απέλαση ή περιμένουν την εξέταση του αιτήματός τους, η στερεότυπη και αναιτιολόγητη απόρριψη όλων των αιτημάτων παροχής ασύλου είναι φαινόμενα βαθύτατα προσβλητικά για όλους μας.

Θέλω όμως να φωτίσω και μια άλλη οπτική, όχι απαραίτητα για να κάνω τον συνήγορο του διαβόλου, αλλά για να τεθή το ζήτημα στις σωστές του διαστάσεις. Δεν φτάνει ο καταγγελτικός λόγος, χρειάζεται και να εντοπίσουμε τον ένοχο και να υποδείξουμε λύσεις.

Σε πρώτη ματιά ο ένοχος είναι προφανής: το ελληνικό ο-θεός-να-το-κάνη-κράτος. Έτσι είναι, χωρίς καμία αμφιβολία και θα ήμουν ο τελευταίος που θα υπερασπιζόταν την ελληνική κρατική αποτελεσματικότητα σε οποιοδήποτε πεδίο προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων.

Είναι όμως μόνο έτσι;

Η Ελλάδα υποχρεούται από την ευρωπαϊκή πολιτική να επιτηρή και να αστυνομεύη τα θαλάσσια κυρίως σύνορά της. Είναι δηλαδή μια πολιτική που ασκείται όχι μόνον χάριν της δικής μας εθνικής κυριαρχίας, αλλά και της ευρωπαϊκής, τουλάχιστον των υπόλοιπων σενγκενικών χωρών. Εξού και η μερική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αυτής της πολιτικής. Η Ευρώπη ως φρούριο δεν υπήρξε μόνο δική μας απόφαση.

Read moreΗ Ευρώπη ως φρούριο ή ως παιδική χαρά;

Ανήκω στην μάλλον μικρή μειοψηφία των ιστολόγων που επιμένουν να δημοσιεύουν τις απόψεις τους συνοδευμένες από το όνομά τους. Στο παρόν επιχειρηματολογώ υπέρ του ότι όσοι τουλάχιστον ιστολογούμε σχετικά με πολιτικά θέματα, εν τη ευρεία του όρου εννοία, ή τέλος πάντων επιδιώκουμε να συμμετέχουμε σε σοβαρές συζητήσεις, καλό θα ήταν να εγκαταλείψουμε τους “ξανθούς ιππότες” και να αποκαλυφθούμε στον συζητητή μας. Με δεδομένο ότι κάποιοι από τους κατά καιρούς συνομιλητές μου δεν περνούσαν την δοκιμασία του Τουρίγγου, είμαι βέβαιος ότι θα υπάρξουν εκπλήξεις!

Διευκρινίζω ότι δεν αναφέρομαι στις περιπτώσεις ημιεπωνυμίας ή ημιψευδωνυμίας. Στις περιπτώσεις εκείνες δηλαδή όπου ο ιστολόγος κυκλοφορεί μεν με ψευδές όνομα, είναι όμως ευχερής η διαπίστωση του ονόματός του, είτε επειδή το ψευδώνυμο προέρχεται από το όνομά του είτε επειδή δηλώνει όποτε χρειαστή ποιος είναι είτε επειδή διαθέτει επώνυμη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για όποιον ενδιαφέρεται είτε για παρόμοιους λόγους.

Επίσης δεν αναφέρομαι στις περιπτώσεις που δεν έχουν πολιτικό ή προσωπικό ας πούμε χαρακτήρα. Αν κάποιος γράφει συνταγολόγιο, φωτολόγιο, ημερολόγιο ή κάτι παρόμοιο, δεν μπορώ να φανταστώ πώς η ψευδωνυμία θα μπορούσε να δημιουργήση προβλήματα.

Προβλήματα μπορούν να δημιουργηθούν όμως σε κάποιες άλλες περιπτώσεις. Κατ’ αρχάς, η ψευδωνυμία προκαλεί κάποια προκαταρκτικά κωλύματα ή μάλλον δυσχέρειες στην επικοινωνία. Δεν ξέρεις πώς να απευθυνθής στον ψευδώνυμο: κύριε ή κυρία; με το συ ή με το σεις; έλα ρε μεγάλε ή σας παρακαλώ μανδάμ; Τέτοια εμπόδια μοιάζουν ασήμαντα, στην πράξη όμως δίνουν αφορμή σε παρεξηγήσεις, “γνωριζόμαστε και από παλιά νεαρέ;” και παρόμοια αρνητικά μηνύματα. Επιπλέον, όχι μόνο η ψευδωνυμία καθ’ αυτήν, αλλά και γενικώτερα η απουσία κάποιων λίγων βιογραφικών στρεβλώνει το επίπεδο της επικοινωνίας. Αλλιώς θα μιλήσω για ένα νομικό ζήτημα σε έναν νομικό και αλλιώς σε έναν φυσικό, άλλα πράγματα θα θεωρήσω δεδομένα και άλλα σημεία των απόψεών μου ως δυσνόητα. Η ίδια η επιλογή των λέξεών μου μπορεί να προκαθορίζεται από τον αναγνώστη μου. Τέλος, γνωρίζοντας τον συνομιλητή μου αποδίδω δίκαια κίνητρα και επιδιώξεις: είναι διαφορετική η αξιοπιστία του υποστηρικτή της πυρηνικής ενέργειας όταν είναι δικηγόρος της Westinghouse και διαφορετική όταν είναι της Greenpeace. Αλλά και αντίστροφα, όταν ξέρω με ποιον μιλάω, αποτρέπομαι από το να του αποδίδω επιδιώξεις ή σκοπούς που δεν του ταιριάζουν: κατά του Ν. 927/79 μπορεί να τάσσεται είτε ένας αντισημίτης εθνικιστής είτε ένας παθιασμένος φιλελεύθερος. Αν δεν ξέρω περί τίνος πρόκειται, υπάρχει κίνδυνος να αστοχήσω στην βρισιά που θα του εκτοξεύσω.

Read moreΠερί ιστολογικής ψευδωνυμίας