Η δημοσιονομική κατάσταση στην Ελλάδα έχει, σχεδόν, φτάσει στο απροχώρητο. Οι αγορές έχουν πάψει να μας εμπιστεύονται και η εξεύρεση δανεικών για να συνεχίσουμε να χρηματοδοτούμε τον παρόντα τρόπο ζωής μας γίνεται όλο και πιο δύσκολη υπόθεση. Υπό αυτές τις συνθήκες η μόνη λύση, πλην της πτώχευσης, είναι η υιοθέτηση δραστικών μέτρων που θα επιφέρουν θεμελιώδεις αλλαγές. Σε αυτό το πλαίσιο ο Φελντστάιν σε ένα άρθρο του στους FT προτείνει η Ελλάδα να εξέλθει προσωρινά από την Ευρωζώνη, να επανεισάγει τη δραχμή και μετά να εισέλθει ξανά σε αυτή, με νέα, υποτιμημένη, ισοτιμία. Τα προβλήματα που έχει αυτή η πρόταση του Φελντστάιν τα αναλύουν οι Μπάλντουιν και Βιπλός στο vox. Συνοπτικά η πρόταση του δεν είναι ούτε πολιτικά, ούτε οικονομικά βιώσιμη. Αν όμως η λύση δεν είναι ούτε η πτώχευση, ούτε η προσωρινή έξοδος, τότε τι μπορούμε να κάνουμε;
Στο ερώτημα αυτό απαντάνε οι Καβάγιο και Κοτάνι σε ένα άρθρο, πάλι στο vox, στο οποίο απορρίπτουν την πρόταση του Φελντστάιν και προτείνουν τη δική τους εναλλακτική. Κατ’αρχάς αναγνωρίζουν ότι σωστά ο Φελντστάιν εντοπίζει την ρίζα των δεινών της Ελληνικής οικονομίας στην μείωση της ανταγωνιστικότητας της και συμφωνούν ότι αν αυτή δεν βελτιωθεί το πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί. Αντί για έξοδο από το κοινό νόμισμα και έκδοση μιας νέας, υποτιμημένης δραχμής, προτείνουν την αναδιάρθρωση του φορολογικού συστήματος με τέτοιον τρόπο ώστε τα έσοδα δε θα μειωθούν, αλλά οι επιδράσεις στην πραγματική οικονομία θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα μας.
Στηρίζουν το επιχείρημα τους στο ότι οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αποδίδουν περισσότερα έσοδα από τον ΦΠΑ, παρότι η εισφοροδιαφυγή είναι μεγάλη. Επίσης σημειώνουν ότι το 44% των μικτών μισθών αφορά τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Συνεπάγεται λοιπόν ότι αν μπορούσαν να μειωθούν οι φόροι αυτοί, δίχως να θιγούν τα κρατικά έσοδα, το κόστος παραγωγής θα μειωνόταν και η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας θα αυξανόταν. Υποστηρίζουν ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό αν σε αντιστάθμισμα αυξηθεί ο ΦΠΑ.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς τους για να επιτευχθεί ο προαναφερθείς στόχος τρία μέτρα πρέπει να ληφθούν.
-
Να αυξηθεί ο ΦΠΑ στο 25%
-
Να είναι ενιαίος για όλα τα αγαθά και υπηρεσίες, σε όλη την επικράτεια
-
Να μηδενιστούν οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης ή να εκπίπτουν από τον ΦΠΑ που πρέπει να αποδοθεί(οι συγγραφείς αναφέρουν ότι προτιμούν τη δεύτερη λύση γιατί δεν δυσκολεύει τη χρηματοδότηση του συνταξιοδοτικού συστήματος).
Αυτά τα μέτρα θα είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση του εργατικού κόστους κατά 21 δις ευρώ, ποσό που αναλογεί περίπου στο ποσοστό της υποτίμησης που προτείνει ο Φελντστάιν. Προς υποστήριξη της θέσης τους αναφέρουν ότι αυτή η πολιτική υιοθετήθηκε στο παρελθόν από την Αργεντινή, μαζί με μείωση του μισθού των δημοσίων υπαλλήλων και αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους, και είχαν επιτυχή αποτελέσματα, μέχρι που το ΔΝΤ αποφάσισε να σταματήσει να στηρίζει τη χώρα.
Το θετικό σε αυτή την πρόταση είναι ότι έχει δοκιμαστεί στο παρελθόν, σε αντιθεση με την προσωρινή έξοδο από την ΟΝΕ. Ωστόσο πρέπει να διερευνηθεί το κατά πόσο, αν αυξηθεί ο ΦΠΑ στο 25%, θα συνεχίσει να αποδίδεται στο βαθμό που αποδίδεται τώρα. Ένα άλλο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι το ποιες είναι οι διανεμητικές συνέπειες αυτού του σχεδίου. Η αύξηση της σχετικής φτώχειας από μόνη της μπορεί να αφήνει κάποιους αδιάφορους, αλλά ενδεχομένως να εγείρει ζητήματα πολιτικής οικονομίας και να κάνει το σχέδιο ανεφάρμοστο. Αν διαφανεί ότι οι κατώτερες εισοδηματικές ομάδες θα πληγούν δυσανάλογα, είναι πιθανό η αντίθεση στα προτεινόμενα μέτρα να είναι τέτοια που να μην επιτρέψει στην κυβέρνηση να τα υιοθετήσει. Ήδη φαίνεται ότι τα συνδικάτα έχουν λάβει θέση μάχης. Σε μια τέτοια περίπτωση το παιχνίδι θα κριθεί από την ικανότητα των πολιτικών να πείσουν ότι τα μέτρα είναι αναγκαία και ότι οι ομάδες που αδικούνται θα αποζημιωθούν μετά την κρίση. Η διαίσθηση μου είναι ότι κάτι τέτοιο θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί.
ωραιο κειμενο και καλωσηρθες θ.αλυσανδρατε
καταρχας η εξοδος απο το ευρω θα μου φαινοταν καταστροφικη ιδεα, εστω προσωρινα. Αλλωστε δεν θα ελυνε και κανενα προβλημα στην πραγματικοτητα, μια και σε 5 χρονια τα ιδια προβληματα θα ειχαμε.
Η προταση των Καβαγιο-Κοττανι ειναι πολυ ενδιαφερουσα. Βεβαια και αυτη δεν απανταει ευθεως πως θα λυνοταν το μακροπροθεσμο προβλημα, αλλα υποθετω οτι βρισκουν πως μια ανοδος του ΦΠΑ με μειωση των φορων στην εργασια θα εφερνε και μακροπροθεσμη επιβραδυνση του πληθωρισμου.
Αντι για αυξηση ΦΠΑ στο 25% μια πιο ρεαλιστικη προταση ισως θα ελεγε να εχουμε αυξηση στο πες 20%, με καταργηση των διαφορων ειδικων περιπτωσεων (τα νησια γιατι εχουν χαμηλοτερο ΦΠΑ???) και συνειδητη προσπαθεια διευρυνσης της φορολογικης βασης. Με τα λεφτα αυτα θα μπορουσαμε να μειωσουμε τις εισφορες και ισως και τους φορολογικους συντελεστες που ειναι αδικαιολογητα υψηλοι και μονο καποιοι κακομοιροι τους πληρωνουν τελικα.
Η αύξηση του ΦΠΑ πώς θεωρείται διαρθρωτικό μέτρο;
-Ο φόρος αυτός είναι εξόχως αντιλαϊκός, καθώς επιβαρύνει αναλογικά περισσότερο τα χαμηλά εισοδήματα.
-Δημιουργεί αρνητική διάθεση και παγώνει την αγορά, ενώ αύξησή του οδηγεί αποδεδειγμένα σε μεγαλύτερη αποφυγή είσπραξης/καταβολής του.
-Δικαιολογεί επικοινωνιακά αύξηση των τιμών και πέραν της αναλογικής επιβάρυνσης, η οποία σε συνδυασμό με την αποφυγή του εκτινάσσει τις τιμές σε μεγάλο φάσμα υπηρεσιών (επισκευές, διασκέδαση, εστίαση, κατασκευές).
Λυπάμαι αν (υπερ;)απλουστεύω, αλλά ως μη ειδικός σε οικονομικά θέματα, οφείλω να καταθέσω την οπτική μου. Το παιχνίδι θεωρώ ότι είναι σε μεγάλο βαθμό κοινωνιολογικό/ψυχολογικό, ιδιαίτερα στην ελληνική αγορά.
Ο κόσμος πληροφορείται ότι εξανεμίζονται ασύλληπτα κονδύλια σε αδιαφανείς διαδικασίες, εργοληψίες, επιχορηγήσεις, κτλ. στο δημόσιο, την κυβέρνηση και τους ΟΤΑ. Όταν λαμβάνονται μέτρα, περιμένει, νομίζω, αφενός ένα mea culpa από τους φορείς αυτούς κι αφετέρου και κυριότερα, δραστικό περιορισμό αυτής της σπατάλης και τιμωρία των εμπλεκόμενων.
Η αύξηση των έμμεσων και άμεσων φόρων είναι εξοργιστική, επειδή όσοι μεν φοροδιαφεύγουν, δε θίγονται ούτε βέβαια τιμωρούνται, ενώ όσοι είναι συνεπείς ή/και με χαμηλά εισοδήματα, επιβαρύνονται ακόμη περισσότερο.
Επόμενο είναι να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να συνειδητοποιούν ότι αυτοί είναι και θα παραμείνουν οι “όροι του παιχνιδιού” και να επιδιώκουν να ακολουθήσουν την ίδια στρατηγική, δηλαδή δημόσιο, μαύρα, (εισ)φοροδιαφυγή, διαπλοκή, έως και οικονομικά εγκλήματα.
SG την πρόταση τους την βλέπω περισσότερο ως έναν τρόπο για να αντιμετωπίσουμε τα άμεσα προβλήματα και να μας δοθεί χρόνος να κάνουμε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις όταν η κατάσταση θα έχει βελτιωθεί. Στο ίδιο πνεύμα φαντάζομαι είναι και η πρόταση Φελντστάιν, άσχετα αν είναι πολιτικά ανέφικτη και οικονομικά καταστροφική-οι Βιπλός και Μπάλντουιν αποδομούν την πρόταση του. Επίσης αν κατάλαβα καλά, συμπεριλαμβάνουν στις προτάσεις τους την κατάργηση των γεωγραφικών διαφοροποιήσεων.
Κώστα* ανέφερα και εγώ τον προβληματισμό μου για τις αναδιανεμητικές επιπτώσεις της αύξησης του ΦΠΑ. Ωστόσο κάθε φόρος παγώνει, όπως λες, την αγορά, δεν είμαι σίγουρος ότι ο ΦΠΑ το κάνει περισσότερο από τον φόρο εισοδήματος ή τις ασφαλιστικές εισφορές, εν προκειμένω.
Το δημοσιονομικό πρόβλημα δεν είναι ψυχολογικό. Έχουμε απώλεια ανταγωνιστικότητας και πρέπει να την αποκαταστήσουμε. Ένας τρόπος για να γίνει αυτός είναι η υποτίμηση. Ένας άλλος είναι αυτός που προτείνουν οι Καβάγιο-Κοτάνι. Επίσης όσες επιχειρήσεις φοροδιαφεύγουν θα κληθούν να καταβάλουν αυξημένες εισφορές. Αντίθετα θα επιβραβευθούν όσες κατέβαλαν τις ασφαλιστικές εισφορές. Άυξηση των φόρων στο σύνολο δεν είναι, γιατί ό,τι παίρνει το κράτος από την αύξηση του ΦΠΑ, το χάνει από την μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Αυτό που αλλάζει είναι η επίδραση των φόρων στην οικονομία.
Συνολικά θεωρώ ότι είναι μια αξιόλογη πρόταση, ειδικά αν συνδυαστεί με βελτίωση του συστήματος αναδιανομής στην Ελλάδα. Αν καταφέρουμε να κάνουμε αυτόν τον μηχανισμό πιο αποτελεσματικό θα αμβλύνουμε τις αρνητικές επιδράσεις στα κατώτερα στρώματα και θα διατηρήσουμε τις θετικές στην ανταγωνιστικότητα.
Μακροχρόνια θα πρέπει να λύσουμε το ασφαλιστικό, να μειώσουμε τη διαφθορά στο δημόσιο τομέα, να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα, να επενδύσουμε στην εκπαίδευση και στην καινοτομία. Με δύο λόγια να κάνουμε όλα αυτά που στα λόγια, ποτέ στην πράξη, υποστηρίζουν οι πολιτικοί.
ΥΓ. ΣΓ καλώς σας βρήκα.
Ενδιαφέρουσα η άποψη των Καβάγιο-Κοτάνι. Σε μια παρέμβαση μου εδώ (http://anamorfosis.net/blog/?p=869) σε κάποια συζήτηση για το έγκλημα της παρακράτησης ΦΠΑ είχα σχολιάσει πως στο σύστημα υπάρχει μια εγγενής αδικία. Με το ΦΠΑ των εσόδων δεν συμψηφίζοναι οι μισθοί, οι ασφαλιστικές εισφορές και το ενοίκιο που είναι ένα μεγάλο μέρος των εξόδων μιας επιχείρησης. Έτσι σε καιρούς χαλεπούς ακόμα και ο τίμιος επιχειρηματίες “αναγκάζεται” να παρανομήσει για να φέρει στα ίσια την αδικία που προανέφερα.
Με την πρόταση τους οι Καβάγιο-Κοτάνι λύνουν εν μέρει το πρόβλημα και άρα ελαφρύνουν την επιχείρηση από το βάρος του να ΦΠΑδιαφεύγει. Γιατί τελικά δεν είναι και τόσο εύκολο να ΦΠΑδιαφεύγεις. Σημαίνει πρώτα απ’όλα ότι είσαι (ο επιχειρηματίας) μονίμως παρών στο ταμείο της επιχείρησης. Κι αυτό για μικρές επιχειρήσεις μπορεί να είναι εφικτό, για μεγάλες όχι. Έτσι η μεγαλύτερη ΦΠΑδιαφυγή γίνεται στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Μια πολυεθνική πχ δεν θα κάτσει να ασχοληθεί με το ΦΠΑ για πολλούς λόγους.
θα συμφωνήσω δε τελικά πως η αύξηση του ΦΠΑ από μόνη της δεν λέει τίποτα. Και στην προηγούμενη αύξηση από 18 σε 19% ουδεμία επίδραση υπήρξε στην αύξηση των εσόδων του κράτους. Είναι δε εις βάρος της ανταγωνιστικότητας γιατί σε καιρούς χαλεπούς όπως οι σημερινοί την αύξηση θα την φάει η επιχείρηση και δεν θα την μετακυλίσει στον καταναλωτή. Αυτό το κάνουν μόνο στα είδη πρώτης ανάγκης. Αντιθέτως στην εστίαση, τήν ένδυση, την διασκέδαση, τις υπηρεσίες, αν αυξηθεί η τιμή του τελικού προϊόντος την πάτησε η επιχείρηση.