ηθικα

Εδώ και αρκετό καιρό ήθελα να γράψω στην Αναμόρφωση ένα άρθρο για το «Σαβουαρ Βιβρ», δηλ. για τους κανόνες καλής συμπεριφοράς και την ανάγκη τήρησής τους. Ωστόσο, κάθε φορά που το σκεφτόμουνα, δίσταζα. Βλέπετε, παλιότερα, όταν είχα περιοριστεί σε μια «υπεράσπιση του πληθυντικού ευγενείας», σε σχετικό post μου, κάποιος κακοπροαίρετος αναγνώστης του Buzz με χαρακτήρισε ειρωνικά «Ζαμπουνοαρθρογράφο». Δεδομένου ότι το τελευταίο «Σαβουάρ Βιβρ» που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα είναι όντως εκείνο που έγραψε ο Χρήστος Ζαμπούνης, υποθέτω ότι ο αναγνώστης αυτός ήταν εκτός από κακοπροαίρετος και αρκετά έξυπνος: Κατάλαβε δηλ. ότι πίσω από τις γραμμές εκείνου του post μου, υποστήριζα την ανάγκη γενικότερης τήρησης ενός «σαβουαρ βιβρ» στην καθημερινή επικοινωνία με τους συνανθρώπους μας. Στο παρόν, θέλω να θεμελιώσω καλύτερα την άποψή μου αυτή και να προκαλέσω τους αναγνώστες να σκεφτούν και να εκφραστούν επί των ακολούθων δύο ερωτημάτων: Χρειαζόμαστε ή όχι ένα «σαβουαρ βιβρ» στις μεταξύ μας σχέσεις; Ποιοι πρέπει να είναι οι κανόνες του και πώς θα τους μάθουμε;

Θα ξεκινήσω με το πρώτο ερώτημα: Ασφαλώς και χρειαζόμαστε ένα σαβουαρ βιβρ στις καθημερινές μας σχέσεις! Η χρησιμότητα των κανόνων σε όλα τα επίπεδα και τις εκφάνσεις της ζωής είναι αναμφισβήτητη. Χωρίς κανόνες είμαστε έρμαια της τύχης και της συγκυρίας. Ακόμη και ένα καρφί στον τοίχο να θέλω να καρφώσω, αν δεν τηρήσω τον κανόνα χρήσης του σφυριού θα αποτύχω. Και σε κανέναν άλλο χώρο δεν είναι περισσότερο αναγκαία η ύπαρξη και τήρηση κανόνων από τον χώρο της καθημερινής συναναστροφής και επικοινωνίας.

Read more“Δίκαιον Ευγενείας” ή γιατί χρειαζόμαστε το Σαβουαρ Βιβρ

Μιας και είναι δεκαπενταύγουστος και κανείς δεν γράφει, θα καλύψω το σχετικό κενό με ένα κείμενο που απευθύνεται στην αγαπημένη μου κατηγορία ανθρώπων: Τους νέους επιστήμονες που γράφουν διδακτορικό, κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές και ενδιαφέρονται σοβαρά για μια καριέρα στα Πανεπιστήμια της Ελλάδας ή του εξωτερικού (ιδίως τους εξ αυτών νομικούς).

Πριν από δυο-τρία χρόνια τα πίναμε παρουσία ενός Καθηγητή της Νομικής Σχολής, στο Κολωνάκι: Το κλίμα ήταν εύθυμο γιατί ένας αγαπητός φίλος μου και μαθητής του είχε μόλις αναγορευτεί διδάκτωρ –αυτός λοιπόν είχε προσκαλέσει τον πολυάσχολο Καθηγητή να πιει ένα ποτηράκι μαζί μας «για το καλό». Ο Καθηγητής ήταν ευδιάθετος και έκανε χιούμορ, ένα χιούμορ πετυχημένο όπως η νομική του διδασκαλία. Κάποια στιγμή, στην κουβέντα, έθεσα το ερώτημα: «Γιατί μπορεί κανείς να θέλει στην ζωή του να γίνει Καθηγητής Πανεπιστημίου;». Ο ίδιος υπέβαλα με φιλοπαίγμονα διάθεση προς έλεγχο στον Καθηγητή μου και μια πρώτη απάντηση του ερωτήματος: «Υποθέτω κύριε Καθηγητά» είπα, «ότι -ιδίως οι άντρες- θέλουν να γίνουν Καθηγητές για να περνούν τον χρόνο τους με νεαρές κοπέλες μέχρι τα γεράματά τους! Αυτό πρέπει να είναι το βαθύτερο λιμπιντιακό κίνητρο που τους ωθεί στην επιλογή του συγκεκριμένου επαγγέλματος και στην καταβολή τόσων κόπων για να το ασκήσουν.» Ο Καθηγητής με κοίταξε σκεπτικός κι ένας φίλος πρόλαβε να αστειευτεί με το σχόλιό μου, χαρακτηρίζοντάς το ενδοσκοπικό. Στο τέλος, μου απάντησε: «Ο βαθύτερος λόγος της επιθυμίας να γίνει κανείς Καθηγητής είναι η αυταρέσκεια» μου είπε. «Εκείνοι που είναι διανοητικά αυτάρεσκοι, που «φτιάχνονται» υπερβολικά με τον εαυτό τους και τις ιδέες τους, είναι και αυτοί που θέλουν να γίνουν Καθηγητές».

Έκτοτε, η άποψη του Καθηγητή αποτελεί σταθερό κτήμα της σκέψης μου και με βασανίζει μέρες όπως αυτές, που οι πιστοί στρέφονται στην Παναγία για να τους εμπνεύσει σε μια ηθική και ενάρετη ζωή. Τέτοιες μέρες, σκέφτομαι και ξανασκέφτομαι πόσο αυτάρεσκος μπορεί να είμαι ο ίδιος και πόσο αυτάρεσκοι είναι οι φίλοι μου –γιατί βεβαίως, όμοιος ομοίω αεί πελάζει. Αναρωτιέμαι επίσης, πόσο η άποψη του Καθηγητή μου συνδυάζεται επιτυχώς με την δική μου αρχική άποψη (περί φλερτ με νεαρούλες), πόσο συγκρούεται μαζί της, πόσο την συμπεριλαμβάνει αλλά τελικώς την υπερβαίνει, διεκδικώντας γενικότερη ισχύ (καταλαμβάνοντας λ.χ. και τις γυναίκες που θέλουν να γίνουν Καθηγήτριες!) Έχω σχεδόν καταλήξει ότι ο Καθηγητής μου είχε δίκιο και η προσωπική του αναστοχαστική εμπειρία είναι μια καθολική εμπειρία που αφορά όλους τους ανα τον κόσμο ακαδημαϊκούς. Η διανοητική αυταρέσκεια είναι το παραγωγικό αίτιο της βουλήσεως όσων θέλουν να γίνουν καθηγητές πανεπιστημίου!

Read moreΤο παράδοξο της διανοητικής αυταρέσκειας ή γιατί να (μην;) γίνετε καθηγητές πανεπιστημίου