οικονομικα

Ο Χομπς εγραφε στο Λεβιαθαν οτι ενας βασικος σκοπος του κρατους ειναι η προστασια απο εσωτερικους και εξωτερικους εχθρους. Εν απουσια δυνατου και δικαιου κρατους εχουμε επιστροφη στην φυσικη κατασταση, πολεμο ολων εναντιον ολων. Δυστυχως στην Ελλαδα το κρατος εχει αποτυχει πληρως στον σκοπο του, και προσπαθουμε να αποδειξουμε οτι ακομα και εν ετει 2009, homo homini lupus est.

Το πιο απτο παραδειγμα ειναι η δημοσια ασφαλεια, ειτε μιλαμε για καταστηματα που βανδαλιζονται, ειτε για πανεπιστημια, ειτε για την οδικη συμπεριφορα στους δρομους -και τα πεζοδρομια (πρωτοφανης η περιπτωση που καποιος μην αντεχοντας αλλο να βλεπει καποιους αγριανθρωπους να καβαλανε πεζοδρομια με τα ΙΧ τους και το κρατος να αδιαφορει, αρχισε να τα πυρπολει!).

Υπαρχει ομως και ενας πιο βαθυς, συνεχιζομενος και καταστροφικος εμφυλιος, ο συναγωνισμος διαφορων ομαδων ποια θα πρωτολεηλατησει το ελληνικο κρατος, εκβιαζοντας με καθε τροπο. Πορειες, απεργιες, εκβιασμοι και φυσικα το πιο αδικο ολων: κλεισιμο των εθνικων οδων και αυτοκινητοδρομων της χωρας, εως και εισβολη στα αστικα κεντρα! Γραφει ο Νικος Ξυδακης:

Συχνά, η βία είναι η μόνο οδός δικεδίκησης για μια επαγγελματική ή κοινωνική ομάδα· βιαιοπραγεί λοιπόν κατά των υπολοίπων για ένα πρόσκαιρο κέρδος. Από τη μια τσέπη στην άλλη, κυκλικά, σε έναν κύκλο ιδιότυπου αυτοκανιβαλισμού: σου τα παίρνω, μου τα παίρνεις, δανειζόμαστε, αλληλοσπαρασσόμαστε.

Τι εκανε το κρατος μπροστα στους ωμους εκβιασμους των αγορτων, ισως της πιο αδικα χαϊδεμενης κοινωνικης ομαδας σε Ελλαδα και Ευρωπη (50% του προϋπολογισμου της Ενωσης παει στον λιγοτερο παραγωγικο τομεα της ηπειρου, την γεωργια!)? Σκορπισε 500 εκατομμυρια ευρω, απο αυτα που σαφεστατα δεν εχουμε. Και αυτη ειναι μονο η αρχη

Read moreΟταν απουσιαζει το κρατος σκοτωνονται οι πολιτες μεταξυ τους

Τα δεντρα δεν ειναι παντα ιερα ουτε ολες οι αντιδρασεις των πολιτων δικαιες. Αλλα οι δημοσιες αρχες εχουν ακομα πολυ δρομο να διανυσουν για να πεισουν οτι ξερουν τι κανουν.

Η τελευταια κινηση του δημου αθηναιων να ξεκινησει εργο υπογειου χωρου σταθμευσης σε συμπαθητικο αλσυλιο του κεντρου, κοβοντας καμποσα δεντρα στην διαδικασια, εχει σηκωσει πολλες αντιδρασεις.

Πρεπει να ξεκαθαριστει οτι οι αντιδρασεις απο μονες τους δεν σημαινουν τιποτα. Οι πολεις ειναι πληρως τεχνητα περιβαλλοντα, φτιαγμενα απο ανθρωπους και μαλλιστα περισσοτερο με διαδοχικα μπαλωματα παρα με ενα ενιαιο σχεδιο. Παραλληλα οι αναγκες μας μεταβαλλονται. Ειναι απαραιτητο λοιπον σε μια δυναμικη πολη να γινονται συνεχως εργα. Τα εργα αυτα παντα θα εχουν καποιες αντιδρασεις γιατι απλουστατα σε ενα συστημα που συναντωνται οι ζωες και οι αναγκες τοσων ανθρωπων δεν γινεται να εχουμε ολοι τα ιδια συμφεροντα και γουστα.

Το οτι κοβονται δεντρα παλι δεν λεει κατι απο μονο του. Φανταστειτε να υπαρχει ενα πευκο στην μεση της πορειας της λεωφορου Κηφισσιας και ο δρομος να πρεπει αναγκαστικα να λοξοδρομει σε εκεινο το σημειο. Το κοψιμο του δεντρου θα επιτρεψει ευθυγραμμιση του δρομου που θα φερει τετοιο οφελος σε μειωση κινησης και ρυπανσης που καποιος πρεπει να ειναι ολιγοφρενης για να διαφωνησει. Παρομοια περιπτωση ειχαμε νομιζω με το κομματι της Αττικης οδου που περναει απο τον Υμηττο. Μπορει να κοπηκαν καποια δεντρα και να ενοχληθηκαν καποιοι κατοικοι της περιοχης, αλλα το οφελος για την Αθηνα ειναι τεραστιο. Ειχαμε εξοικονομηση χρηματων για βενζινη, λιγοτερο χαμενο χρονο στην κινηση και οπωσδηποτε μειωμενες εξωτερικοτητες στους υπολοιπους Αθηναιους, δηλαδη λιγοτερη ρυπανση απο τα αυτοκινητα που εως τοτε επρεπε να παιρνουν κεντρικοτερους δρομους με μεγαλυτερη συμφορηση και περισσοτερους κατοικους να αναπνεουν τα καυσαερια.

Το προβλημα της σταθμευσης στο κεντρο της Αθηνας ειναι οξυ. Ακομα και αν εφαρμοστουν διαφοροι τροποι περιορισμου της αναγκης για ΙΧ (πεζοδρομοι, καλυτερα ΜΜΜ), των οποιων η αναλυση ειναι εξω απο τον σκοπο αυτου του κειμενου, ειναι φανερο οτι εχουμε αναγκη απο περισσοτερους στεγασμενους χωρους σταθμευσης.

Read moreΤο προβλημα της σταθμευσης, το κοινο καλο και και πως να (μην) το προωθειτε με ιδιωτικες επενδυσεις

Σε ένα σχόλιό του στο προηγούμενο κείμενο του SG για το κάπνισμα, ο Pelerin εξέφρασε την άποψη ότι ένας ορθολογικός άνθρωπος μπορεί να επιλέξει ένα προσδόκιμο 70 ετών ως καπνιστής παρά 80 ετών χωρίς να καπνίζει, ιδιαίτερα αν συνυπολογίσει τη χαμηλότερη ποιότητα ζωής σε τέτοια προχωρημένη ηλικία. Εφ’ όσον αυτή η επιλογή είναι ορθολογική αυξάνει την ευημερία του ατόμου, και άρα δεν έχει το κράτος το δικαίωμα να προσπαθεί να τον κάνει να περιορίσει το κάπνισμα. Αν και η άποψη αυτή φαίνεται αρχικά λογική, αγνοεί τα αποτελέσματα πρόσφατων μελετών στους τομείς της ψυχολογίας, καθώς και των behavioral και experimental economics, σχετικά με το πώς οι άνθρωποι αποτιμούν μελλοντικά συμβάντα.

Είναι κοινώς αποδεκτή η άποψη ότι η ικανοποίηση που νιώθει κανείς τώρα για ένα θετικό μελλοντικό συμβάν μειώνεται όσο περισσότερο αυτό το συμβάν απομακρύνεται στο μέλλον. Όπως λέει και ο λαός μας, “ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι”. Στην οικονομική ορολογία λέμε ότι people discount the future. Το μεγάλο ερώτημα όμως, με σημαντικές επιπτώσεις, είναι το πώς μειώνεται η ικανοποίηση όσο η χρονική απόσταση αυξάνεται. Με μαθηματική ορολογία, τι είδους συνάρτηση θα πρέπει να χρησιμοποιήσει κανείς για να περιγράψει σωστά αυτήν την αντίστροφη σχέση?

Μέχρι πρόσφατα, η υπόθεση ήταν ότι οι άνθρωποι ακολουθούν το λεγόμενο exponential discounting λόγω της εκθετικής μορφής της συνάρτησης, η οποία υποθέτει ότι ο ρυθμός μείωσης της ικανοποίησης από την απομάκρυνση ενός συμβάντος στο μέλλον είναι σταθερός.  Το κύριο χαρακτηριστικό του exponential discounting είναι ότι οι προτιμήσεις των ανθρώπων είναι διαχρονικά συνεπείς. Παραδείγματος χάριν, ας υποθέσουμε ότι ρωτάμε κάποιον αν προτιμά 1000 ευρώ σε 12 μήνες ή 1100 σε 13, και εκείνος απαντάει 1100 σε 13. Αν οι προτιμήσεις του ατόμου είναι σύμφωνες με το exponential discounting και την τελευταία μέρα του 12 μήνα τον ξαναρωτήσουμε αν θέλει να πληρωθεί την επόμενη μέρα ή να περιμένει άλλον ένα μήνα, τότε εκείνος θα προτιμήσει να περιμένει όπως είχε αποφασίσει αρχικά πριν ένα χρόνο. Με άλλα λόγια, τα 100 ευρώ υπερβαίνουν το κόστος της καθυστέρησης κατά ένα μήνα άσχετα από το πότε το άτομο λαμβάνει την απόφαση.

Read moreHyperbolic discounting: Επιχείρημα για κρατικούς περιορισμούς στο κάπνισμα?

Αναδημοσιευση με αδεια του συγγραφεα

«Αν οι φτωχοί είχαν περισσότερες ευκαιρίες φοροδιαφυγής από ό,τι οι πλούσιοι, ή ήταν ικανότεροι σε αυτήν, τότε ο προοδευτικός πολιτικός [the egalitarian policy maker] θα είχε έναν καλό λόγο να αντιμετωπίζει τη φοροδιαφυγή με χαμόγελο επιείκειας: μέχρι ενός σημείου τουλάχιστον». Τάδε έφη Frank Cowell, καθηγητής Δημόσιας Οικονομικής στη London School of Economics.

Ενδιαφέρουσα ιδέα. Πράγματι, γνωρίζουμε τις αρνητικές παρενέργειες της φοροδιαφυγής: στερεί πολύτιμα έσοδα από το κράτος, διατηρεί τεχνητά στη ζωή μη βιώσιμες επιχειρήσεις, στρεβλώνει την αγορά εργασίας ωθώντας προς δραστηριότητες με μεγαλύτερες δυνατότητες απόκρυψης εισοδημάτων, εισάγει «οριζόντιες» ανισότητες διαφοροποιώντας το καθαρό εισόδημα φορολογουμένων με το ίδιο προ φόρου εισόδημα.

Γνωρίζουμε, επίσης, τις ευρύτερες τοξικές επιδράσεις της – ή θα έπρεπε: εάν είχε δίκιο ο Φ. Ρούζβελτ, ότι «οι φόροι είναι τα τέλη συνδρομής που πληρώνουμε για τα προνόμια που απολαμβάνουμε ως μέλη μιας οργανωμένης κοινωνίας», τότε η φοροδιαφυγή (αγαπημένο χόμπυ των τζαμπατζήδων που ενώ απαιτούν τα προνόμια αρνούνται να πληρώσουν τα «τέλη συνδρομής») υποσκάπτει τα θεμέλια μιας τέτοιας κοινωνίας.

Μήπως, όμως, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η φοροδιαφυγή έχει τουλάχιστον αυτό το καλό: ότι βοηθά τους φτωχούς να τα βγάλουν πέρα, πράγμα δύσκολο ή αδύνατο εάν επρόκειτο να πληρώσουν τους φόρους που τους αναλογούν;

Ομολογουμένως, το ερώτημα έχει λογική βάση. Ανήκει στην κατηγορία των επιστημονικών ερωτημάτων, εκείνων δηλ. που μπορούν να επαληθευτούν ή να διαψευστούν διά της εμπειρικής έρευνας. Βέβαια, για να συμβεί αυτό θα πρέπει ο ερευνητής να έχει πρόσβαση σε δυσπρόσιτα ή / και εμπιστευτικά δεδομένα, π.χ. τις φορολογικές δηλώσεις των ατόμων.

Αυτό ακριβώς είναι το ερώτημα που προσπαθήσαμε να απαντήσουμε – ο υπογράφων μαζί με την κ. Μαρία Φλεβοτόμου, ερευνήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος και διδακτορική φοιτήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών – με την πρόσφατη έρευνά μας για τις «διανεμητικές επιδράσεις της φοροδιαφυγής».

Read moreΠοιοι ωφελούνται από την φοροδιαφυγή;

Τον τελευταιο καιρο κυκλοφορει ευρεως* ενα πολυ ανησυχητικο δεδομενο, οτι την τελευταια δεκαετια αφησαν την χωρα μας 550.000 νεοι και υψηλα μορφωμενοι Ελληνες για να δουλεψουν στα ξενα. Το μονο πραγμα που με καθησυχαζει σχετικα με αυτο το νουμερο ειναι οτι πιθανοτατα ειναι εντελως αναληθες!

Μετα την τριτη εφημεριδα που ειδα ομως να γραφεται αυτη η “ειδηση” αποφασισα να αναζητησω την αληθεια και εστειλα ενα μεηλ στον κ. Ρομπολη που κυκλοφορει αυτα τα στοιχεια, ρωτωντας το αυτονοητο:

Εχουμε ενα στοκ 550.000 νεων στο εξωτερικο ή απλα καθε φορα που ερχεται καποιος πισω και ξαναφευγει το μετραμε σαν ενα ατομο ακομα? Και οταν λεμε υψηλης εξειδικευσης, τι ακριβως σημαινει αυτο? Τριτο και τελευταιο, που ειναι οι σχετικες εκτιμησεις, που εγιναν οι επιστημονικες δημοσιευσεις ενος τετοιου σημαντικου γεγονοτος?

Ιδου η απαντηση:

Αγαπητέ Σωτήρη,

Αναφορικά με τα ερωτήματα που μου γράφεις σε ενημερώνω για τα εξής :

α) Σύμφωνα με εκτιμήσεις έχουν παραμείνει μετά τις σπουδές τους στο εξωτερικό ή έχουν φύγει από την Ελλάδα 550.000 έλληνες κατά την τελευταία δεκαετία. Αυτό δεν σημαίνει ότι το stock των ελλήνων στο εξωτερικό αντιστοιχεί σε αυτόν τον αριθμό.

β) Η υψηλή εξειδίκευση προκύπτει σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις από το γεγονός ότι αυτή η κατηγορία είναι κάτοχοι μεταπτυχιακών ή διδακτορικών τίτλων σπουδών, τους οποίους η ελληνική οικονομία λόγω της τεχνολογικής της καθυστέρησης αδυνατεί να απορροφήσει.

γ) Δεν υπάρχει σχετικό κείμενο αλλά εκτιμήσεις που αδυνατώ να θυμηθώ από ποιον φορέα ή ερευνητή προέρχονται.

Πολλούς Χαιρετισμούς

Καθηγητής Σάββας Ρομπόλης

Επιστ .Δ/ντης ΙΝΕ/ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ

Οπως φανταζεστε, δεν εμεινα πολυ ικανοποιημενος με τις απαντησεις και ανταπαντησα:

ευχαριστω για τις απαντησεις. Ωστοσο ειμαι αναγκασμενος να ξαναρωτησω αν μπορουμε να βρουμε ποιος εκανε αυτες τις εκτιμησεις για τον απλο λογο οτι μου φαινονται μη ρεαλιστικες.

α) Τι σημαινει οτι εχουν φυγει 550.000 ατομα δηλαδη? Οτι αν ενα ατομο ηρθε και εφυγε απο την Ελλαδα 3 φορες θα μετραει σαν τρια ατομα?
Επισης, οι Ελληνες φοιτητες στο εξωτερικο ειναι ανα πασα στιγμη περιπου 70.000. Αυτο σημαινει οτι το πολυ 20.000 φευγουν για το εξωτερικο καθε ετος. Η εκτιμηση ειναι οτι ΟΛΟΙ οσοι σπουδαζουν εξω παραμενουν μετα το πτυχιο τους και φευγουν και αλλοι 30.000 εγχωριοι πτυχιουχοι? Καθε χρονο?

β) Ο συνολικος πληθυσμος νεων απο 25 εως 35 ειναι καπου 1,6 εκατομμυρια 800.000 ατομα. Πτυχιο ΑΕΙ εχουν το πολυ οι μισοι. Δηλαδη μιλαμε για 800.000 400.000 ατομα. Και απο αυτους, εχουν φυγει για το εξωτερικο 550.000??

Κατι δεν παει καθολου καλα με αυτα τα στοιχεια και θα το εκτιμουσα πολυ αν μπορουσαμε να καταληξουμε τι ακριβως συμβαινει.

Χαιρετισμους
Σωτηρης

Απαντηση? Δεν ελαβα καμμια περεταιρω απαντηση. Μια “επιστημονικη” ερευνα, που διαδιδεται σε τοσες μεγαλες εφημεριδες της χωρας, απο καθηγητη σε δημοσιο ΑΕΙ και διευθυντη ινστιτουτου μεγαλου εργατικου συνδικατου, βασιζεται στην εξης εγκυρη πηγη: δενθυμαμαιπου. Και καλα η ΓΣΕΕ δεν φημιζεται για την επιστημονικη εγκυροτητα της, αλλα αυτος ο ανθρωπος πληρωνεται απο τους Ελληνες για να κανει ερευνα! Αυτη ειναι η μεθοδος που χρησιμοποιει?
Και καλα πες ενας ερευνητης κανει ενα λαθος ή ενα μηλο μπορει να ειναι σαπιο, αλλα κανεις σε ολοκληρο το συστημα, σε τοσες εφημεριδες, τοσοι αναγνωστες, δεν μπορεσε να διακρινει την φανερη αναληθεια των ισχυρισμων αυτων?

Read more550.000 μορφωμενοι Ελληνες εφυγαν σε μια δεκαετια? Επιστημονικη ερευνα α λα ελληνικα

Αν δεν θελετε τεκμηρια σταματειστε να φοροδιαφευγετε!

Η κυβερνηση ετοιμαζει νεα φορολογικα μετρα ως αντιδοτο στα σχετικα χαμηλα εσοδα του κρατους και την εξελισσομενη υφεση στις δυτικες χωρες, που σιγα σιγα επηρεαζει και την χωρα μας.

Ενα απο αυτα τα μετρα ειναι η επαναφορα των τεκμηριων, ή με την νεα ονομασια υπολογισμοι “ελάχιστου κόστους χρήσης”. Συμφωνα με αυτην την ιδεα, καθε μεγαλο περιουσιακο στοιχειο που χρειαζεται συντηρηση καταδεικνυει οτι ο κατοχος εχει εσοδα για να καλυψει αυτα τα εσοδα. Μια και κατα παγια αντιμετωπιση του ελληνικου κρατους, ειμαστε ολοι κατα τεκμηριο φοροφυγαδες, αυτα τα περιουσιακα στοιχεια χρησιμοποιουνται για υπολογισμο του εισοδηματος που υποτιθεται εχει καποιος (και δεν δηλωνει).

Ειναι προφανες οτι αυτος ο υπολογισμος ειναι αδικος. Το κρατος δεν πρεπει να επηρεαζει τις επιλογες ζωης των ανθρωπων χωρις λογο. Τα τεκμηρια στρεβλωνουν τα κινητρα των πολιτων μακρια απο την αποταμιευση για αγορα αντικειμενων που θεωρουνται τεκμηρια υψηλου εισοδηματος, προς την συνεχη καταναλωση ευτελεστερων προϊοντων.

Ενας ανθρωπος με μεγαλη οικογενεια που θελει να στεγαζεται αξιοπρεπως και αγορασε ενα σπιτι 250 μ2, δεν πρεπει να αντιμετωπιζεται σαν πλουσιος, ατιμος, φοροφυγας. Ενας πολιτης μετριου εισοδηματος που τυγχανει οπαδος των γερμανικων σπορ αυτοκινητων και αποταμιευσε 40 χρονια για να παρει μια Porsche, δεν πρεπει να θεωρειται κακομαθημενο πλουσιοπαιδο που κλεβει το κρατος.

Δυστυχως ομως η Ελλαδα πασχει απο μια τρομερα αντικοινωνικη κουλτουρα και ελλειψη συνεισφορας στο κοινο καλο. Το να πληρωνεις τους φορους σου θεωρειται περιεργο εως δειγμα ηλιθιοτητας*. Ολοκληρες συντεχνιες οπως οι ταξιτζηδες παλευουν με καθε τροπο να διατηρησουν το δικαιωμα τους να μην πληρωνουν φορους!** Το αποτελεσμα ειναι γνωστο: μαζικη φοροδιαφυγη, μικρη φορολογικη βαση (δηλαδη λιγοι πληρωνουν φορους), χαμηλα φορολογικα εσοδα.

Read moreΤεκμηρια φοροδιαφυγης και φορολογικο συστημα

Το “φασμα” της κρισης στην Ελλαδα ειναι δικο μας δημιουργημα

Πριν λιγες μερες εγραφα για την κριση στις ΗΠΑ και σκεφτομουν οτι οι αμεσες επιπτωσεις στην Ελλαδα δεν εχουν κανενα λογο να ειναι μεγαλες. Η Ελλαδα εχει ισχυρη αναπτυξη (πανω απο το 3% για αρκετα χρονια) και ενδογενη αναπτυξη, με την εννοια οτι δεν βασιζεται στις εξαγωγες.* Αυτο σημαινει οτι μια κριση στις δυτικες αγορες δεν θα επηρεασει την Ελλαδα παρα πολυ αμεσα, μπορει να μειωσει την αναπτυξη στο 2% ας πουμε αλλα δεν θα φερει υφεση.

Κιομως στην Ελλαδα γινεται πολλη κουβεντα περι κρισης. Ο πρωθυπουργος δηλωνε πριν λιγες μερες:

Εργαζόμαστε συστηματικά για την αντιμετώπιση του φάσματος της επερχόμενης κρίσης και της ανεργίας

Οι πολίτες αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις τις παγκόσμιας κρίσης άλλοι όμως κάνουν ότι δεν βλέπουν. Μπορούν να αντιμετωπίσουν την κρίση αυτοί που ούτε είδαν την κρίση ούτε την κατάλαβαν;

Μου φαινεται καπως αστειο να κατηγορει ο πρωθυπουργος αλλους οτι δεν ειδαν την κριση**. Οι εμμεσες επιπτωσεις στην Ελλαδα απο την κριση ηδη φαινεται να ειναι μη αμελητεες. Αλλα ο κυριος υπευθυνος για αυτο ειμαστε εμεις και η κυβερνηση μας!

Το βασικο προβλημα της χωρας ειναι η ασυνηθιστη δημοσιονομικη ανευθυνοτητα της. Εχουμε εδω και κανα δυο δεκαετιες ενα απο τα υψηλοτερα δημοσια χρεη στην Ευρωπαϊκη Ενωση και στον δυτικο κοσμο γενικα, χρωσταμε σχεδον ολοκληρο το εθνικο μας εισοδημα ενος ετους (δηλαδη το χρεος μας ειναι στο 100% του ΑΕΠ). Ας σημειωσω οτι αυτο το χρεος δεν δικαιολογειται με επιχειρηματα του στυλ: φτωχοι ειμαστε, λογικο ειναι να χρωσταμε.

Read moreΗ χρηματοπιστωτικη θυελλα των ΗΠΑ 2: Επιπτωσεις στην Ελλαδα