ελευθερια-της-εκφρασης

Συνεχίζω την παρουσίαση της νομολογίας του Ιδεοδικείου με πέντε ακόμη αποφάσεις:

Τον Απρίλιο 1999 το Ιδεοδικείο έκρινε για μία ακόμη φορά στην υπόθεση Witzsch κατά Γερμανίας ότι απειλείται η δημοκρατία από την αμφισβήτηση των ναζιστικών θαλάμων αερίων και εφήρμοσε το άρ. 17 ΕΣΔΑ. Η συγκεκριμένη περίπτωση έχει μάλιστα την ιδιαιτερότητα ότι ο αιτών είχε καταδικασθή για προσβολή μνήμης τεθνεώτος, μια και ακόμη δεν είχε εισαχθή η σχετική μισαλλόδοξη γερμανική νομοθεσία. Η προσβολή μνήμης τεθνεώτος είναι ένα ιδιόρρυθμο έγκλημα, χωρίς εμφανές έννομο αγαθό και κατά την γνώμη μου στα όρια της θεμιτής εγκληματοποίησης, μάλλον εκείθεν. Λίγο δύσκολο όμως να εφαρμοστή και σε κάποιον νεκρό εδώ και δύο γενιές.

Η υπόθεση Schimanek κατά Αυστρίας (Φεβ 2000) αφορούσε καταδίκη σε οκταετή κάθειρξη ενός ηγετικούς μέλους των Αυστριακών εθνικοσοσιαλιστών. Στον αιτούντα δεν αποδίδονταν ούτε βίαιες πράξεις ούτε τίποτε παρόμοιο. Αρκούσε για την καταδίκη του ότι ήταν ηγετικό μέλος οργάνωσης που εμπνεόταν από τα εθνικοσοσιαλιστικά ιδεώδη. Η αλήθεια είναι ότι στον συγκεκριμένο αιτούντα αποδόθηκαν και ενέργειες όπως κατάρτιση ένοπλης ομάδας ή δραστηριότητες υπέρ της ενσωμάτωσης της Αυστρίας στην Γερμανία, αλλά το θέμα παραμένει: κάποιος καταδικάστηκε σε βαρύτατη ποινή καθείρξεως σε καιρό ειρήνης για μη βίαιες πράξεις που συνδέονταν με τις πολιτικές του απόψεις.

Read moreΤο Ιδεοδικείο του Στρασβούργου ΙIΙ

Αρχίζω την έκθεση της νομολογίας του Ιδεοδικείου χρονολογικά. Ιδού οι πρώτες 7 αποφάσεις:

Αν μετράω καλά, στην υπόθεση Glimmerveen και Hagenbeek κατά Ολλανδίας (Οκτ 1979) για πρώτη φορά το ΕΔΔΑ [δεν] εφήρμοσε το άρ. 10 σε συνδυασμό με το άρ. 17 ΕΣΔΑ. Ειδικώτερα, έκρινε απαράδεκτη την αίτηση δύο Ολλανδών ακροδεξιών, οι οποίοι τιμωρήθηκαν με φυλάκιση επειδή απλώς κατείχαν προεκλογικά φυλλάδια όπου εξέθεταν το πρόγραμμά τους και στους οποίους οι ολλανδικές αρχές αρνήθηκαν την συμμετοχή στις εκλογές ως υποψηφίους. Τα φυλλάδια κρίθηκε ότι διήγειραν σε φυλετικές διακρίσεις, την σύγχρονη laesio maiestatis. Η υπόθεση έχει διάφορα ευτράπελα: τα φυλλάδια δεν καλούσαν σε πράξεις βίας, αλλά απλώς περιείχαν έκκληση στους «λευκούς Ολλανδούς» και διελάμβαναν ότι, αν έλθουν στα πράγματα, θα διώξουν από την Ολλανδία τους Σουριναμέζους και τους Τούρκους, ο αποκλεισμός τους από τις εκλογές έγινε δεκτός, καίτοι το κόμμα τους δεν είχε κηρυχθή παράνομο και καίτοι η εκλογική νομοθεσία δεν προέβλεπε αποκλεισμό για λόγους ουσίας, ένα διοικητικό όργανο μάλιστα για να δικαιολογήσῃ την απόφασή του επικαλέστηκε τις «άγραφες νομικές αρχές που είναι ριζωμένες στην συνείδηση του ολλανδικού λαού», καίτοι το ολλανδικό Σύνταγμα προέβλεπε ότι τον αποκλεισμό των υποψηφίων αποφασίζει δικαστής, εκείνοι αποκλείστηκαν με απόφαση μιας διοικητικής επιτροπής. Όλα καλώς καμωμένα, απεφάνθη το ΕΔΔΑ και αρνήθηκε να εξετάσῃ επί της ουσίας την αίτηση. Ήταν η πρώτη φορά που έγινε επίκληση στο άρ. 17 ΕΣΔΑ για να φαλκιδευθούν τα δικαιώματα κάποιου. Δυστυχώς δεν θα ήταν η μόνη.

Read moreΤο Ιδεοδικείο του Στρασβούργου ΙI

Συνέλληνες, αρκετά! Το τελευταίο δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού Φόκους ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι! Πολλοί πατριώτες έχουν ήδη διαμαρτυρηθή, αλλά δεν αρκεί! Δεν θα ανεχθούμε να εξυβριζώμεθα, να λοιδορούμαστε και να προσβαλλώμαστε λόγω της εθνικής μας καταγωγής! Απαιτούνται δραστικά μέτρα, απαιτούμε την προστασία της δικαιοσύνης!

Για τον λόγο αυτό συνέταξα και θέτω στην διάθεση των μισαλλόδοξων κάθε χρώματος και κάθε επιδότησης την κάτωθι μήνυση:

ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ κ. ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΣ ΠΛΗΜΜΕΛΕΙΟΔΙΚΩΝ

ΜΗΝΥΣΗ

Του Αθανάσιου Αναγνωστόπουλου, κατοίκου Αθηνών.

ΚΑΤΑ

Των κατά νόμον υπεύθυνων του γερμανικού περιοδικού με την επωνυμία Φόκους.

Κύριε Εισαγγελεύ,

Read moreΑντιρατσιστική μήνυση

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εδρεύει στο Στρασβούργο της Αλσατίας. Είναι ένα δικαστήριο πολύ γνωστό για τους αγώνες του υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις λαμπρές αποφάσεις του, μοναδική καταφυγή για χιλιάδες ανθρώπους σε όλη την Ευρώπη.

Δεν είναι ευρύτερα γνωστό όμως ότι στην ίδια πόλη εδρεύει και ένα ακόμη πανευρωπαϊκό δικαστήριο, που στελεχώνεται από τους ίδιους δικαστές, εφαρμόζει το ίδιο δίκαιο, αλλά είναι πολύ λιγώτερο φημισμένο στην πατρίδα μας.

Είναι το Ιδεοδικείο του Στρασβούργου.

Αποστολή του Ιδεοδικείου είναι να εξασφαλίση ότι οι πολίτες των ευρωπαϊκών χωρών δεν αναπτύσσουν πολιτικές ή κοσμοθεωρητικές ιδέες μη αρεστές στο ίδιο ή εν πάση περιπτώσει ανατρεπτικάς προς το κρατούν νομικοπολιτικόν καθεστώς που κατοχυρώνει άπαξ διά παντός η ΕΣΔΑ. Κυρίως και πρωτίστως απαγορεύεται οι Ευρωπαίοι πολίτες να επιδιώκουν την εφαρμογήν ιδεών εχουσών ως εκδηλον σκοπόν την διά βιαίων μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος κατ’ άρ. 17 ΕΣΔΑ.

Read moreΤο Ιδεοδικείο του Στρασβούργου Ι

Δεν είχα προπτυχιακά τον Αναπληρωτή Καθηγητή της Νομικής Αθηνών Σταύρο Τσακυράκη. Και αυτό υπήρξε μάλλον ατύχημα, γιατί φαίνεται, αν μή τι άλλο, ενδιαφέρων άνθρωπος. Δυστυχώς, δεν μπόρεσα να βρω κάποιο αναλυτικό βιογραφικό του. Αλλά αυτό δεν έχει και τόση σημασία, γιατί δεν θα κρίνω τον άνθρωπο ούτε την όλη πορεία του, αλλά ένα μόνο έργο του.

Read moreΘρησκεία κατά Τέχνης

Σύμφωνα με το άρ. 2 Ν. 927/1979 «Όστις δημοσίως, είτε προφορικώς είτε διά του τύπου ή διά γραπτών κειμένων ή εικονογραφήσεων ή παντός ετέρου μέσου, εκφράζει ιδέας προσβλητικάς κατά προσώπου ή ομάδος προσώπων λόγω της φυλετικής ή εθνικής καταγωγής των ή του θρησκεύματος, τιμωρείται με φυλάκισιν μέχρις ενός έτους ή χρηματικήν ποινήν ή και δι’ αμφοτέρων των ποινών τούτων».

Το έγκλημα του άρ. 2 δεν είναι παρά μια μορφή εξύβρισης, όπου αντικειμενικώς ο πυρήνας της εγκληματοποιούμενης συμπεριφοράς εντοπίζεται στην «έκφραση προσβλητικών ιδεών». Για να μνημονεύσω την νομολογία του ΕΔΔΑ, με την οποία, σαν με χρωματιστές χάντρες, εκστασιάζονται οι αδαείς ιθαγενείς, ως πάγια μείζων πρόταση χρησιμοποιείται το εξής ποιηματάκι: “the freedom of expression enshrined in Article 10 constitutes one of the essential foundations of a democratic society and one of the basic conditions for its progress and each individual’s self-fulfilment. Subject to paragraph 2, it is applicable not only to “information” or “ideas” that are favourably received or regarded as inoffensive or as a matter of indifference, but also to those that offend, shock or disturb”. Συμφωνώ απολύτως με την τοποθέτηση αυτή και την εφαρμόζω πάραυτα στην παρούσα περίσταση (το αν το ίδιο το ΕΔΔΑ βέβαια μένει πιστό στις ίδιες του τις διακηρύξεις είναι μια δακρύβρεχτη ιστορία για κάποια άλλη φορά): αν υπάρχουν κάποιες ιδέες που χρειάζονται προστασία, αν υπάρχουν ιδέες που κατ’ εξοχήν προστατεύονται από την ελευθερία της έκφρασης, αυτές είναι οι προσβλητικές ιδέες. Η απαγόρευση των προσβλητικών ιδεών είναι βαθύτατα προσβλητική για όλους μας. Ο άτεχνος νομοθέτης του Ν. 927/1979 δεν μπόρεσε καν (ή μήπως δεν θέλησε;) να διατυπώσῃ έτσι το κείμενο του νόμου, ώστε να απαγορεύσῃ τους προσβλητικούς χαρακτηρισμούς, τις ύβρεις ή κάτι παρόμοιο. Όχι, τις ιδέες ήθελε να θέσῃ εκτός νόμου και ιδεοφύλακες ήθελε να διορίσῃ στο κεφάλι μας. Εδώ όμως ο νόμος υπερβαίνει κάθε ανεκτό όριο εγκληματοποίησης και πρέπει να υποβληθῄ σε σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία. Όχι οι ιδέες λοιπόν, όχι οι ιδεολογίες ή οι ιδεοληψίες, αλλά το πολύ πολύ οι εκφράσεις που προσβάλλουν την τιμή κάποιου μπορούν να απαγορευθούν.

Read moreΚατά του Ν. 927/1979 IV

Σύμφωνα με το άρ. 1 παρ. 2 Ν. 927/1979 «Διά των εν παρ. 1 ποινών [φυλάκισις μέχρι δύο ετών ή χρηματική ποινή ή και αμφότεραι αι ποιναί] τιμωρείται και όστις συνιστά ή συμμετέχει εις οργανώσεις, αι οποίαι επιδιώκουν ωργανωμένην προπαγάνδαν ή δραστηριότητας πάσης μορφής τεινούσας εις φυλετικάς διακρίσεις».

Συνεχίζοντας την περί του Ν. 927/1979 ερμηνευτική εποποιία, ασχολούμαι σήμερα με το έγκλημα του άρ. 1 παρ. 2.

Κατ’ ουσίαν το έγκλημα φαίνεται να είναι ειδικώτερη, προνομιούχος μορφή του εγκλήματος της συμμετοχής σε αθέμιτο σωματείο (άρ. 188 ΠΚ: «Όποιος συμμετέχει σε σωματείο του οποίου οι σκοποί αντιβαίνουν σε ποινικές διατάξεις, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών»). Πράγματι, αφενός μεν οι αντικειμενικές τους υποστάσεις σχεδόν ταυτίζονται, με την εξαίρεση της «σύστασης», η οποία δεν περιλαμβάνεται στο άρ. 188 ΠΚ, ενώ η οργανωμένη προπαγάνδα ή οι δραστηριότητες που τείνουν σε φυλετικές διακρίσεις συχνά θα αποτελούν, καλώς ή κακώς, υποπερίπτωση των «σκοπών που αντιβαίνουν σε ποινικές διατάξεις», αφετέρου δε οι ποινές του άρ. 1 παρ. 2 Ν. 927/1979, όπως κατά παραπομπή συνάγονται από την παρ. 1, είναι ελαφρότερες του άρ. 188 ΠΚ. Όταν δηλαδή η ωργανωμένη προπαγάνδα ή οι δραστηριότητες που τείνουν σε φυλετικές διακρίσεις είναι παράνομες, ιδίως βάσει του άρ. 1 παρ. 1 Ν. 927/1979, η συρροή των δύο εγκλημάτων είναι φαινομένη, καθώς εφαρμόζεται μόνο το ηπιώτερο άρ. 1 παρ. 2 Ν. 927/1979 λόγω ειδικότητας. Διερωτάται κανείς λοιπόν πώς ακριβώς υποτίθεται ότι προστατεύονται τα θύματα των φυλετικών διακρίσεων με την εισαγωγή ειδικής διάταξης που είναι όμως κατά βάσιν … ηπιώτερη. Ψιλά γράμματα.

Read moreΚατά του Ν. 927/1979 ΙΙΙ