Οδηγει η διαφορα βιωματων και παραστασεων σε αδυναμια συνεννοησης? Υπαρχει λυση για αυτο το προβλημα?
Πιο εντυπωσιακη μου φαινεται η διαφορα μεταξυ επιστημονικου κοσμου και καθημερινης συνομιλιας. Στο συναφι μου μια θεωρια ή προταση δεν εχει καποια αξιολογικη χροια απο μονη της. Το σημαντικο ειναι ποσο συνεπης/συνεκτικη ειναι και ποσο καλα περιγραφει τα γεγονοτα. Εχω την εντυπωση οτι πιο ευκολα μπορει να το καταλαβει αυτο κανεις με ενα παραδειγμα απο την εξελικτικη βιολογια. Εστω η προταση:
Τα αρσενικα εχουν βιολογικη πιεση να κανουν ερωτα με οσο περισσοτερα θηλυκα γινεται
Σε εναν επιστημονικο κυκλο αυτη η θεση ειναι μαλλον προφανως ευλογη, σχετικα ευθεια συνεπεια της ιδεας οτι σκοπος ενος ζωντανου οργανισμου ειναι η παραγωγη οσο γινεται περισσοτερων απογονων εις το διηνεκες. Μπορει κανεις να διαφωνησει, αλλα θα ειναι στα πλαισια του μοντελου. Π.χ. ειναι οντως η καλυτερη στρατηγικη να κανει ενα αρσενικο ερωτα με πολλα θηλυκα? Ισως ειναι καλυτερο να εχει λιγα παιδια αλλα να τα εκπαιδευσει καλα, ωστε αυτα με την σειρα τους να ειναι δυνατα και να εχουν περισσοτερους απογονους.
Δυστυχως σε μια καθημερινη συζητηση, μια τετοια θεση συναντα συχνα θυμικες αντιδρασεις που ξεκινανε απο την πεισματικη αρνηση και φτανουν στα ορια της οργης (οπως εμαθε καλα ο Ρ.Ντωκινς οταν εγραψε το Εγωϊστικο Γονιδιο). Μα πως τολμαει ο βιολογος να νομιμοποιει την μοιχεια? (ποτε δεν το εκανε, για βιολογικες πιεσεις μιλησε) Πως γινεται να καταρριπτει την ισοτητα ανδρων και γυναικων? (φυσικα οχι, η νομικη ισοτητα ομως δεν συνεπαγεται οτι ειμαστε και ολοι ακριβως ιδιοι, μονο ενας τυφλος θα ισχυριζοταν οτι εγω και ο Μαϊκλ Τζορνταν εχουμε ακριβως τις ιδιες βιολογικες συνθηκες)
Μαλιστα οι αντιδρασεις διαφερουν αναλογα τα βιωματα καποιου ή ειδικοτερο το φυλο του, ας πουμε μια γυναικα που εχει υποστει εξευτελισμους σε μια ανδροκρατουμενη κοινωνια θα αντιδρασει ισως ιδιαιτερα αρνητικα, ενω καποιος φαλλοκρατης μπορει να αντιδρασει με πανηγυρισμους. Το νοημα της φρασης, το επιστημονικο της περιεχομενο, θα εχει διαφυγει εξισου και απο τους δυο.
Το προβλημα ειναι νομιζω οτι στην καθημερινη ζωη οι ανθρωποι δεν μπορουν να συζητησουν μια θεση με ουδετερο τροπο, πισω απο την θεση προσπαθουν να διαβασουν τις προθεσεις του συνομιλητη. Αν η θεση ειναι, ή φαινεται να ειναι, δυσαρεστη, το αποδιδουν σε κακη προθεση και μπαινουν αυτοματα σε νοητικη κατασταση διαμαχης. Ακομα χειροτερα, δεν αφιερωνουν τον χρονο να δουνε αναλυτικα την θεση, απλα χρησιμοποιουν καποια ευρηστικη για να την αξιολογησουν γρηγορα και να αποφασισουν αν τους αρεσει ή οχι, ωστε να απαντησουν αναλογως.
Μια συνηθης ευρηστικη ειναι η καταταξη μιας προτασης σε εναν προκατασκευασμενο καταλογο. “αυτο που λες μου ακουγεται ΧΧΧστικο, αρα εισαι γουρουνι και διαφωνω πληρως”.
Αναλγησια
Μια λεξη που σπανιως βλεπεις σε επιστημονικο κειμενο ειναι η λεξη αναλγησια. Ο λογος ειναι απλος, δεν μας ενδιαφερουν τα συναισθηματα του επιστημονα αλλα η θεωρια του, πώς εξηγει τον κοσμο. Οι ιατρικοι επιστημονες που μελετανε τον καρκινο δεν αναφερονται στα συναισθηματα τους σε μια μελετη, ποσο τους φοβιζει ο καρκινος ή ποσο πονο τους προκαλει. Γραφουν απλα τι βρηκαν, τι θεωρουν οτι τον προκαλει, ποιο μοριο μπορει να βοηθαει στην καταπολεμηση του.
Στις κοινωνικες επιστημες οι θυμικες αντιδρασεις νομιζω ειναι ακομα ισχυροτερες και οι διαφορες βιωματων ακομα πιο σημαντικες. Εστω η θεση
Τα εμποδια στις απολυσεις κανουν την προσληψη εργαζομενων δυσκολοτερη και ανεβαζουν την ανεργια διαχρονικα
Αυτη η θεση προκυπτει απο την απλη παρατηρηση οτι οι εργοδοτες υπολογιζουν το κοστος της απολυσης οταν προσλαμβανουν καποιον, αρα αν το κοστος ειναι πολυ μεγαλο μπορει να μην προσλαβουν καν. Ενας οικονομολογος θα την θεωρησει ευλογη, μπορει βεβαια να διαφωνησει με καποια συμπερασματα, να προτεινει μια εναλλακτικη θεωρια ή να ζητησει εμπειρικα στοιχεια που να την στηριζουν.
Στον καθημερινο λογο αυτη η θεση βρισκει τεραστιες αρνητικες αντιδρασεις. Μα πως μπορει να εισαστε τοσο αναλγητοι, να προτεινετε την απολυση ολων των εργαζομενων? (κανεις δεν το εκανε ουτε το επιθυμει. Η παρατηρηση λεει απλα οτι οι δυσκολοτερες απολυσεις σημαινουν λιγοτερες προσληψεις, τιποτα αλλο) Μα ειναι σωστο ενας εργοδοτης να απολυει εργαζομενους χωρις λογο? (Κανεις δεν ειπε κατι τετοιο, αυτο δεν ανηκει καν στο πεδιο των οικονομικων! Τωρα, αν ρωτησετε την προσωπικη μου ηθικη κριση, υπαρχει νομιζω ειδικος χωρος στην κολαση για οποιον κανει καταχρηση εξουσιας και δυναμης, ειτε ειναι εργοδοτης, ειτε αστυνομικος, ειτε αξιωματουχος).
Ακομα περισσοτερο, τα προσωπικα βιωματα του καθενος καθοριζουν σε μεγαλο βαθμο την αντιδραση του. Οι κατοικοι των ΗΠΑ που εχουν βιωσει την αληθεια της προτασης (η χωρα παραδοσιακα εχει πολυ χαμηλη ανεργια με παραλληλη ευελιξια στην αγορα εργασιας) μπορουν να την δουν σχετικα ουδετερα. Οι κατοικοι Ελλαδος μπορει να σε γδαρουν ζωντανο και μονο στην ιδεα οτι μπορεις να σκεφτεις κατι τετοιο, ακομα και αν επιβεβαιωνεται απο τονους στοιχειων.
Αναρωτιεμαι, αν αυτες οι διαφορες βιωματων ειναι γενικευμενες, αν η συζητηση οντως δυσχεραινεται απο τα διαφορετικα βιωματα των ανθρωπων, τι μπορει να κανει κανεις για να υπερβει τις διαφορες και να φτασει στην αμοιβαια κατανοηση? Πως μπορεις να προσφερεις μια θεωρια για συζητηση με καποιον οταν (παραφραζοντας τον Μπερναντ Σω) σε χωριζει μια γλωσσα που ειναι κοινη αλλα εκλαμβανεται εντελως διαφορετικα?
Επί του κειμένου, η σκέψη παραμένει πάντοτε πολεμική.
Αντί της ευρηστικής, θα προτιμούσα το “ευρετική”.
Ως προς αυτό
,
σχόλιο της φίλης μου της Βλάχου για την μείωση των αποζημώσεων για τις απολύσεις, που αν μη τι άλλο αποτελούν εμπόδιο,
Η Βλάχου είναι έξυπνος και λογικός άνθρωπος, απλώς γράφει για κάτι που δεν ξέρει (είναι δικηγόρα). Πιθανόν να την έπειθες μετά από αρκετή συζήτηση, αλλά το πρόβλημα της σχεδόν αυτόματης προβολής των πεποιθήσεών μας, ή μάλλον του θυμικού μας, είναι έκδηλο.
Μια πολύ σύντομη παρατήρηση, και θα προσπαθήσω να επανέλθω:
Ο SG υιοθετεί στο post του μια αντίληψη, που επιστημολογικώς αμφισβητείται εντόνως, εδώ και πάρα πολλά χρόνια (στην απόλυτή της μορφή, οι περισσότεροι την έχουν εγκαταλείψει): Την αντίληψη ότι μια θεωρία/υπόθεση μπορεί να είναι αμιγώς “επιστημονική” δηλ. να μην έχει σχέση με αξιολογικές κρίσεις.
Η αντίληψη αυτή δεν ακούγεται πειστική. Ξέρουμε σήμερα ότι η παρατήρηση της εμπειρίας είναι “φορτωμένη με θεωρία”, στον βαθμό που λ.χ. ακόμη και ονομάζοντας ένα αντικείμενο “κόκκινο”, έχω ήδη μια θεωρία περί χρωμάτων στο μυαλό μου…
Ή, για να πάω στο παράδειγμα του SG, παρατηρώντας τις “βιολογικές πιέσεις” του αρσενικού έχω ήδη μια θεωρία περί “βιολογικής πιέσεως” στο μυαλό μου. Η θεωρία αυτή, τώρα, με την σειρά της θα είναι συνήθως “φορτωμένη” με κάποιου είδους “αξιολογία”: Λ.χ. στην θεωρία περί της εντονότερης βιολογικής πίεσης του αρσενικού θα λανθάνει μια αξιολογική προαντίληψη περί “αρνητικών” συνεπειών αν δεν ενδώσει στην πίεση το αρσενικό. Ο χαρακτηρισμός τώρα των συνεπειών ως “αρνητικών” ενδέχεται να είναι χαρακτηρισμός στον οποίο θα προέβαινε μόνο ένα φαλλοκράτης!
Θέλει προσοχή λοιπόν το πράγμα, αν και συγχαίρω τον SG που έθιξε τέτοια ζητήματα.
υγ. Προσοχή όμως χρειάζεται, και για μην πάρει θάρρος ο νεαρονυμφίος Αθανάσιος με τις θεωρίες που φέρνεις ως παραδείγματα SG!
ΚΤ δεν σε καταλαβα. Η θεωρια που εχει κανεις στο μυαλο του ειναι η εξελικτικη, αυτη ειναι η μητερα καθε βιολογικης πιεσης. Και καθε βιολογος που σεβεται τον εαυτο του ξερει οτι η εξελιξη δεν σημαινει αυτοματα προοδο ή κατι καλο, δεν αξιολογειται, ειναι απλα αυτο που ειναι, η διαγενεακη μεταλλαγη οργανισμων συμφωνα με μια συγκεκριμενη διαδικασια.
Η ιδεα οτι κατι που γινεται στην φυση σημαινει και κατι για τις ηθικες μας πεποιθησεις ειναι η φυσιολατρικη πλανη (naturalistic fallacy) και οπως ειπα οι σοβαροι βιολογοι την αποφευγουν.
ο νεαρονυμφιος ξερει καλα οτι τα θηλυκα εξελισσονται επι αιωνες ακριβως για να αποτρεπουν τα αρσενικα απο το να τρεχουν εδω και κει. Επισης, και πιο σημαντικο, ξερει οτι πανω στο βιολογικο υποβαθρο υπαρχει το επιστρωμα κουλτουρας και πολιτισμου που αλλαζει πολυ τα πραγματα.
Το οτι εχω βιολογικη πιεση να δειρω καθε ανδρα γυρω μου και να του αρπαξω την γυναικα, δεν σημαινει οτι συμφωνα με τις προτιμησεις μου (σε μεγαλο βαθμο επικτητες) θα μου αρεσε να το κανω, ουτε τελικα οτι ειναι του χαρακτηρα μου να το κανω.
Κατα τα αλλα, απολυτα ουδετερη θεωρια μπορει να μην υπαρχει, αλλα ο βαθμος που εμπλεκεται το θυμικο ειναι πολυ διαφορετικος σε καθημερινες συζητησεις και σε επιστημονικες.
θαναση
με ολη την συμπαθεια που εχω στους δικηγορους εχω την εντυπωση οτι ως αξιωματουχοι ειναι η μεγαλυτερη πληγη για την ελληνικη οικονομια. Ειναι τοσο εκτυφλωτικα αστοιχειωτοι στα οικονομικα και οι αντιδρασεις τους ειναι τοσο θυμικες που σε πολλα ζητηματα νομιζω πραγματικα πανε προς το ακριβως αντιθετο απο αυτο που θα ελεγε ενας οικονομολογος.
Μυρωνα
τι εννοεις?
οσο για το ευρετικη, μαλλον δικιο εχεις.
Εννοώ όσα πολύ καλύτερα διατύπωσε ο kt κι ίσως ακόμη παραπέρα.
Υπάρχει και μια σχολή σκέψης που υποστηρίζει ότι κάθε λόγος είναι αξιολογικά φορτισμένος και μάλιστα με τη ρητή πρόθεση/αξίωση να κατισχύσει έναντι του αντιπάλου του.
Ισως αυτό να εξηγεί γιατί οι δικηγόροι, καίτοι οικονομολογικώς άγευστοι, υπερισχύουν του επιστημονικού λόγου!
SG δεν υπάρχει φυσιολατρική αλλά “φυσιοκρατική” πλάνη: ας διορθώσουμε την μικρή αυτή αβλεψία σου.
Δεν αναφέρομαι στην τελευταία: Αυτή λέει cum grano salis ότι δεν μπορούμε να περάσουμε από περιγραφικές σε δεοντικές προτάσεις. Εγώ λέω το αντίστροφο: Ότι ίσως περνάμε από δεοντικές σε περιγραφικές-επιστημονικές προτάσεις ασυνείδητα.
Η σύγχρονη επιστημολογία εξετάζει πολύ σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο. Και ο -παρεξηγημένος αλλά σημαντικός κατα τη γνώμη μου- Feyerabend έλεγε πριν από χρόνια το περίφημο “Anything goes” του, ακριβώς επειδή είχε υπόψη του αυτό το ενδεχόμενο: Δηλ. το ενδεχόμενο η επιστήμη να αποτελεί μια απλή εναλλακτική, ανάμεσα στην πληθώρα άλλων δυνατοτήτων “ανάγνωσης” του κόσμου, καθεμιά από τις οποίες θα καθορίζεται από τις αξιακές μας αντιλήψεις, το θυμικό μας και ούτω καθεξής…
kt οι μεταμοντερνιές του Feyerabend μπορεί να είναι ενδιαφέρουσες (δεδομένου και του συγγραφικού ταλέντου του), εχώ όμως την εντύπωση ότι πρακτικά δεν έχουν αξία – αν δεν είχε υπάρξει ούτε αυτός, ούτε τα γραπτά του κανένας επιστήμονας δεν θα το είχε προσέξει, αλλά θα συνέχιζαν να κυκλοφορούν καλύτερα φάρμακα, πιο ασφαλή αυτοκίνητα, θα έβγαιναν καλύτερες φωτογραφίες του πλανήτη Άρη κτλ.
Αναρωτιέμαι εξάλλου αν ο Feyerabend ως ασθενής στα επείγοντα θα συνέχιζε να υπερασπίζεται το Anything goes – δεδομένου ότι εκτός από τον απινιδωτή υπάρχει και η προσευχή, το βουντού, ο χορός της βροχής κτλ.
Η ένσταση σου kt (όπως της εκφράζεις στο πρώτο σου ποστ σχετικά με την αδυναμία διατύπωσης επιστημονικής θεωρίας χωρίς αξιολογική κρίση) έχει μια βάση, αλλά δεν έχει εμποδίσει την επιστημονική πρόοδο και τις ανακαλύψεις. Ο Feyerabend πρακτικά λέει ότι θα μπορούσε η πρόοδος αυτή να είναι πολύ μεγαλύτερη – αμπελοφιλοσοφία μη διαψεύσιμη. Αν εξάλλου ο Feyerabend ή οποιοσδήποτε άλλος ξέρει μια καλύτερη μέθοδο απόκτησης επιστημονικής γνώσης από την εφαρμοζόμενη, ας την εφαρμόσει και ας μας παρουσιάσει τα αποτελέσματα της – αλλιώς θυμίζει κάτι τύπους στο γυμνάσιο που δίνουν άπειρες συμβουλές και οδηγίες για το πώς να βγάλεις γκόμενα, την στιγμή που οι ίδιοι δεν έχουν βγάλει.
Κατά τα άλλα Σωτήρη αυτό που συμβαίνει στον δημόσιο διάλογο είναι ότι ο καθένας ενδιαφέρεται πρωτίστως για τα άμεσα συμφέροντα του – οι θέσεις και τα επιχειρήματά του αυτά εξυπηρετούν.
Για παράδειγμα περικοπές σε μισθούς του δημοσίου μπορεί να είναι λογικές (αν το δούμε ορθολογικά), προκαλούν όμως άμεση υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των δ.υ. Άρα στον δημόσιο διάλογο θα προβάλουν το επιχείρημα “γιατί να τα πάρετε από εμάς, να τα πάρετε από τον Άκη και τον Βουλγαράκη που τα κλέψανε, όχι από εμένα που έχω οικογένεια”. Άλλο παράδειγμα: είδα στην βουλιαγμένης πανώ που έλεγε ” ΟΧΙ στον καλλικράτη – Δήμοι για τον λαό”. Προφανώς δεν βγάζεις (λογική) άκρη, οι άνθρωποι που το έγραψαν έχουν συμφέροντα από το status quo και βρήκαν να πουν αυτό.
Ο Σαμαράς στον λόγο του στο συνέδριο της ΝΔ είπε “κάναμε και λάθη” και αυτό το αποκάλεσε “αυτοκριτική για την ήττα” – τι να έκανε δηλαδή, ορθολογική-επιστημονική ανάλυση; Θα έπρεπε να πει, ευθυτενής και μεταδοτικός όπως είναι, “είμαστε για τον π… κόμμα”, ε προφανώς δεν γίνεται (είχε και την γιγαντοοθόνη πίσω).
Πάντως τέτοιες συμπεριφορές δεν περιορίζονται δυστυχώς σε γραφικούς ελληνες – ο W για παράδειγμα είπε κάνουμε πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και του δικτάτορα σαντάμ, πολέμαμε για την ειρήνη, ασφάλεια, δημοκρατία κτλ – δεν βγήκε να μας κάνει οικονομο-τεχνική ανάλυση ποιοι είναι οι προμηθευτές του αμερικάνικου στρατού, ποιοι έχουν μετοχές σε αυτούς, ποια η περιουσία τους πριν το πόλεμο και ποια μετά, τι κόμμα ψηφίζουν οι αμερικάνοι στρατόκαυλοι και πολλά άλλα που θα μας ήταν πολύ πιο χρήσιμα στο να σχηματίσουμε γνώμη για τον πόλεμο από τις γυμνασιακές εκθέσεις περί δικαίου και δημοκρατίας.
Και εδώ έχω να κάνω μια κριτική σε αυτά που γράφεις Σωτήρη: ουσιαστικά λες ότι οι εκτός παν/μιακής κοινότητας they just don’t get it, δηλαδή φταίει ο κόσμος για την ασυνεννοησία.
Φταίει όμως και η ακαδημαϊκή κοινότητα που βρίσκεται συχνά εκτός πραγματικότητας. Οι ακαδημαϊκοί κατά βάση είναι upper middle class λευκοί (ή μαύροι που εκμεταλλέυτηκαν την λευκή πατέντα της affirmative action) που έχουν μια ωραία γυναίκα, ένα ωραίο αυτοκίνητο, ένα ωραίο σπίτι, καλές διακοπές και καλή υγειονομική περίθαλψη. Ακόμα και αν δεν τους πάνε καλά τα πράγματα κάποια στιγμή, έχουν ισχυρό κοινωνικό/οικονομικό δίχτυ προστασίας – εγώ δεν ξέρω κανένα πανεπιστημιακό να κατέληξε να μένει σε μαύρο ghetto χωρίς ρεύμα και να τρέχει σε υποβαθμισμένα medicair της κακιάς ώρας για περίθαλψη ή στην ελλάδα να γραφτεί στον ΟΑΕΔ και να μένει στην τρούμπα.
Αυτές οι συνθήκες οπωσδήποτε γεννούν στους ακαδημαϊκούς μια ασίγαστη αγάπη για την αγνή Γνώση – από την άλλη αν εμένα αύριο το πρωί με τον νέο νόμο με έστελναν σπίτι μου με την μισή αποζημίωση, μετά δεν μπορούσα να βρω δουλειά, μετά έβρισκα μια χειρότερη και ακόμα πιο ανασφαλή στην άλλη άκρη ενώ έχω οικογένεια, ε σ΄αυτήν την περίπτωση στ΄αρχίδια μου η Αλήθεια.
medicaid αντί medicair
συγγνώμη
Ωραία τα γράφει ο Snaporaz. Και επί της ουσίας συμφωνώ μαζί του (ιδίως σε ό,τι αφορά τα περί της αγνής αγάπης των – κατα σύμπτωση συνήθως, προνομιούχων- Πανεπιστημιακών για την γνώση και την αλήθεια).
Ας μην αδικούμε όμως τον Feyerabend Σναποράζ. Ασφαλώς και δεν θα τον ήξερε κανείς αν δεν είχε γράψει (τί ακριβώς λες με αυτό;;) Ε, έτυχε και έγραψε όμως, και προβλημάτισε ακόμη περισσότερο, όσους είμαστε πολύ καχύποπτοι απέναντι στις θριαμβολογίες και την αλαζονεία των επιστημόνων (ιδίως των κοινωνικών, και δη, στις μέρες μας, των οικονομολόγων…)
Και ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: Το πρόβλημα του Feyerabend με φιλοσοφικούς όρους είναι πολύ σοβαρό, για να το πάρουμε στην πλάκα – και δεν είναι και καθόλου “μεταμοντέρνο”. Ουσιαστικά είναι το παλιό καλό πρόβλημα του Hume, δηλ το άλυτο πρόβλημα της επαγωγής. Μην το υποτιμάμε. Μπορεί να βολευόμαστε πρακτικώς ως άνθρωποι με την επιστήμη και τα φάρμακα, δε λέω, αλλά ως σκεπτόμενοι νόες δεν μπορούμε, λογικώς ποτέ, να απορρίψουμε την εναλλακτική του χορού της βροχής (Ιδίως δε, αν είναι να μας τον χορέψει ο αγαπητός μου Αθανάσιος ;-))
Για να επιστρέψω όμως στον SG, και να κλείσω την συμμετοχή μου. Όλο το άρθρο του SG κινείται στην βάση μιας υποκείμενης σε εύκολη κριτική προκείμενης: Της προκείμενης περί “ουδετερότητας” της επιστήμης και της γλώσσας της, εν αντιθέσει με την θυμώδη, συναισθηματική, παρορμητική κ.λπ. γλώσσα της καθημερινής ζωής και των μη-επιστημόνων. Τα πράγματα δεν είναι έτσι, νομίζω, μια τέτοια περιγραφή τους είναι -ας μου επιτραπεί!- κάπως απλοϊκή, και γι’ αυτό και καλό είναι να θυμόμαστε και να διαβάζουμε που και που και τον Feyerabend…
συμφωνω και εγω οτι οι κοινωνικες επιστημες και ειδικα τα οικονομικα εχουν αποκτησει μια αλαζονεια.δεν αμφισβητω ομως οτι φυσικα εχουν προσφερει παρα πολλα στην προοδο της ανθρωποτητας. για τις διαφορες μεταξυ κοινωνικων-οικονομικων επιστημων και των φυσικων επιστημων εχει γραψει αναλυτικα ο Friedrich Hayek στο βιβλιο του The Counterrevolution Of Science to 1952
http://www.amazon.com/Counter-Revolution-Science-F-Hayek/dp/0913966673
Επισης ενδιαφερον εχει και η ομιλια του για το Νομπελ το 1974 ενα αποσπασμα ειναι το εξης (bold δικα μου)
Ξεχασα και αλλο ενα μικρο κομματακι απο την ομιλια του
κατα λαθος μπηκε τριπλη φορα!!και για οσους δεν καταλαβαν ο Hayek προφανως δεν αρνειται τη σημασια της επιστημης. αναφερει ομως οτι ειδικα στις κοινωνικες επιστημες και τα οικονομικα υπαρχουν τοσα πολλα πραγματα που δεν γνωριζουμε ή γνωριζουμε αλλα δεν μπορουμε να εκφρασουμε πληρως ή δεν μπορουμε να ποσοτικοποιησουμε, που κανουμε το λαθος να μην λαμβανουμε καν υποψιν μας στο σχηματισμο μιας θεωριας. αγνοουμαι παραδοσεις αιωνων ακομα και δυσνοητες προκαταληψεις και επειδη δεν μπορουμε να τις εξηγησουμε λογικα τις αππορριπτουμαι ενω τελικα μπορει σε αυτες να στηριζεται ολος ο πολιτισμος μας! καποτε ηταν της μοδας μεταξυ των επιστημονων η σοσιαλιστικη και η μαρξιστικη αποψη.τωρα εχουν απορριφθει. σε καμια περιπτωση δεν πρεπει να δεχομαστε οτι λενε οι επιστημονες χωρις καμια σκεψη!
Η διαφορα μας ΚΤ ειναι οτι δεν κανω αφηρημενη συζητηση, εχω συγκεκριμενα παραδειγματα στο μυαλο μου.
Υπαρχουν πολλα ερωτηματα στα οικονομικα, περισσοτερα στην βιολογια, που δεν εχω καμμια προσωπικη αποψη ουτε καποιο ιδιαιτερο συμφερον.
Θα μιλησω με εναν συναδελφο, θα πουμε ας πουμε: η λογικη λεει μαλλον το Χ, το Υ μας φαινεται επισης πιθανο, ας τρεξουμε 5 regressions να δουμε τι ισχυει. Ή ας φτιακουμε ενα μοντελο να δουμε τι αποτελεσμα βγαζει.
Οι περισσοτεροι ανθρωποι στην καθημερινη τους συνομιλια (και επιτηδες δεν λεω οι μη επιστημονες γενικα, ξερω επιστημονες που σε καθημερινα ζητηματα σκεφτονται ετσι!) απλα εχουν μια θεση που προτιμουν και την υπερασπιζονται χωρις ιδιαιτερη σκεψη. Ακομα και αν σκεφτουν λιγο πιο συστηματικα, ξεκινανε με σκοπο να τους βγει αληθινη η θεση που θελουν.
Το προβλημα λοιπον ειναι οτι στην καθημερινη συζητηση υπαρχουν θεσεις που δεν μπορεις καν να συζητησεις γιατι οι ανθρωποι ειναι αρνητικα προκατηλλειμενοι εναντιον τους και δεν ακουν καν τι λες, αρνουνται καν να δουν την θεση προσεκτικα, να δουν τι ακριβως λεει αλλα πηδανε σε θυμικες αντιδρασεις “θες να μας πεις δηλαδη οτι μπλα μπλα? εισαι με τα καλα σου?”
σναπ
εχω μαυρο συναδελφο που μενει στο ψιλο-γκεττο, επιτηδες. Και υπαρχουν πανεπιστημιακοι που μενουν ανεργοι για αρκετο καιρο (οχι στο συναφι μου τοσο, αλλα σε επιστημες χαμηλης ζητησης/χαμηλης relevance συμβαινει αρκετα)
Παρεπιμπτοντως παρα πολλοι πανεπιστημιακοι ειναι μη λευκοι (Ινδοι, Κινεζοι κτλ).
Αλλα διαφωνω γενικα οτι ειναι μονο η ευμαρεια και οικονομικη ασφαλεια που καθοριζει τοσο πως σκεφτεται ο καθενας. Πιο πολυ μετραει το πνευματικο του περιβαλλον. Και αυτο εννοω με βιωματα, τα ατομα με τα οποια μιλας καθε μερα, οι εργασιακες και άλλες πιεσεις που δεχεσαι κτλ
Υπαρχουν CEO με απολυτα εξασφαλισμενο το μελλον των τρισεγγονων τους, κιομως μπορει να ειναι εξισου δυσκολο να μιλησεις “ουδετερα και επιστημονικα” μαζι τους οσο με εναν μακροχρονια ανεργο.
Εχω ειλικρινα την εντυπωση οτι αυτο που μετραει ειναι το state of mind που ενεργοποιειται σε ενα περιβαλλον με βαση τα βιωματα σου. Αν εισαι συνηθισμενος σε προκατηλλειμενες συζητησεις με πολιτικους ή ιδιοτελεις στοχους, πιθανοτατα ψαχνεις την προκαταληψη στα λογια του αλλου, να δεις σε ποιο στρατοπεδο ανηκει για να απαντησεις αναλογα.
Στο επιστημονικο μου περιβαλλον εχω συνηθισει να συζητειται καθε δυνατη υποθεση, ενιοτε και μερικες που δεν ειναι πολυ ευλογες (για να δεις τα ορια μιας θεωριας ή απλα για να κανεις πλακα). Δεν περιμενω συνηθως μια υποθεση που αρθρωνεται να σημαινει κατι για το ατομο που την εκφερει, εδω υπαρχουν ατομα που εχουν γραψει πεηπερ που υποθετουν πληρη ορθολογισμο των παιχτων και πεηπερ στα οποια υποθετουν μηδενικο ορθολογισμο, οτι τα ατομα ειναι απλα ρομποτ προγραμματισμενα να παιζουν συνεχως την ιδια στρατηγικη!
Οι συζητησεις γινονται περιπου σαν αυτο τον τυπο που μπορουσε να πιστευει 6 διαφορετικα αδυνατα πραγματα πριν το πρωινο του. Κανεις οτι πιστευεις την υποθεση και βλεπεις σε τι συμπερασματα οδηγει.
Και νομιζω αυτη η διαφορα βιωματων οδηγει σε μεγαλα προβληματα οταν συζητω με ατομα στο ιντερνετ ειδικα, που μπορει να εχουν εντελως διαφορετικα βιωματα καθημερινα. Συχνα αυτοι μιλανε σε mode ας τα πει ο καθενας τον πονο του να βριστουμε και λιγο και εγω μιλω σε στυλ ας πεταξει ο καθενας μια ιδεα να την μελετησουμε μπας και βγει κατι.
Και εγώ αυτό ακριβώς λέω, είναι θέμα βιωμάτων!
Άλλο πράγμα ο καρκίνος σαν βίωμα, άλλο σαν ερευτνητικό αντικείμενο. Το ίδιο και η ανεργία και τόσα άλλα!
Οι επιστήμονες που δεν πρόκειται να μείνουν ποτέ άνεργοι (και αν συμβεί έχουν άλλο κοινωνικό/οικονομικό δίχτυ από την εργατική τάξη) οπωσδήποτε το αντιμετωπίζουν κουλ και μη συναισθηματικά το θέμα.
Πάντως με κάποιες αλλαγές συμφωνώ με αυτά που γράφει ο Σωτήρης.
Για την ακρίβεια είχα γράψει ένα άρθρο και ήθελα να το στείλω, αλλά την τελευταία στιγμή το έσβησα γιατί δεν μου άρεσε έτσι όπως το έγραψα.
Μου δίνεται ευτυχώς η ευκαιρία εδώ να κάνω μια περίληψη.
Στην επιστήμη το Α και το Ω είναι τα δεδομένα (data). Με τα ίδια δεδομένα μπορεί ο ένας να φτάσει στο ένα συμπέρασμα, ο άλλος στο άλλο (ίσως ακόμα και στο αντίθετο). Αλλά συζήτηση χωρίς δεδομένα είναι καφενειακή, δεν έχει επιστημονική αξία.
Το πρόβλημα στην ελλάδα είναι ακριβώς αυτό. Ο δημόσιος διάλογος γίνεται χωρίς γνώση των δεδομένων.
Ένα παράδειγμα: είναι γενική παραδοχή σήμερα ότι αν είχαν γίνει οι -ήπιες για τα σημερινά δεδομένα- μεταρρυθμίσεις γιαννίτση στο ασφαλιστικό, τώρα θα είμασταν σε καλύτερη θέση.
Ποιος όμως είχε παρουσιάσει τα δεδομένα τότε; Έγινε πρωτοσέλιδο, βγήκε στις ειδήσεις τότε καποια σοβαρή ανάλυση που να παρουδιάζει τα δεδομένα, δηλ. ποια η οικονομική κατάσταση των ταμείων, ποια τα πιθανά οφέλη από τις μεταρρυθμίσεις, πού θα βρίσκονται τα ταμεία τα επόμενα 5 χρόνια αν δεν αλλάξει τίποτα, τι ισχύει σε άλλες χώρες κτλ;
Αντίθετα, έγιναν αόριστες κουβέντες για “δικαιώματα εργαζομένων που καταπατώνται”, “αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν για τα παιδιά μας ή επιβάλλοονται από την ΕΕ” κτλ, χωρίς όμως ο ενεργός πολίτης να έχει καταλάβει εν τέλει πόσο μπήκαμε μέσα (σε ευρώ εννοώ) από την μη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Και τώρα το ίδιο γίνεται, αν και υπάρχει κάποια βελτίωση, πρέπει να πω.
Πάντως οι περισσότεροι έλληνες (ανάμεσα τους και εγώ) αυτό που κατάλαβαν τελικά από όλη αυτήν την ανακατοσούρα τους τελευταίους μήνες είναι ότι “χρωστάμε πολλά” έτσι στο φλου.
Μόνο στην faz (!) κατάφερα να βρω ένα γράφημα που δείχνει πόσα χρωστάει η ελλάδα τα επόμενα 20 χρόνια, πότε πρέπει να τα ξεπληρώσει, ποια είναι τα έσοδα κτλ.
Για να το πω σύντομα: υπάρχουν περιοδικά όπως ο spiegel και ο economist τα οποία συμβάλουν ουσιαστικά στον δημόσιο διάλογο της χώρας τους. Όταν γίνεται λόγος για κάποια μεταρρύθμιση ή κάποια σημαντική πολιτική απόφαση, πχ πόλεμο, ευθανασία τα περιοδικά αυτά και άλλα παρόμοια κάνουν πολυσέλιδα πρωτοσέλιδα αφιερώματα που εξηγούν πώς έχει η κατάσταση χωρίς να παίρνουν ξεκάθαρα θέση. Παρουσιάζουν πίνακες με δεδομένα (και όχι τα γενικά και αόριστα των δικών μας), συγκρίνουν με το παρελθόν, με άλλες χώρες κτλ.
Κείμενα που απευθύνονται ουσιαστικά σε απόφοιτους λυκείου, αλλά έχουν επιστημονική βάση (όπως πχ ένα βιβλίο φυσιολογίας ή ιστορίας για το λύκειο περιγράφει την λειτουργία της καρδιάς ή την γαλλική επανάσταση, ωστέ να καταλάβει ο άλλος τα βασικά χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες και αμιγώς επιστημονικά ζητήματα).
Αυτό λείπει από τον ελληνικό δημόσιο διάλογο. Οι άμεσα εμπλεκόμενοι θα λένε τα δικά τους (όχι λόγω θυμικού Σωτηρή !) και τα κόμματα επίσης. Τα ΜΜΕ αναπαραγούν αυτές τις δύο θέσεις μόνο και κάπου εκεί θα βρεις και τον μέσο πολίτη που δεν έχει συμφέροντα από το προς συζήτηση θέμα, αλλά δεν έχει άλλα ερεθίσματσ, δεν του εξήγησε κανένας ποια είναι τα δεδομένα το προβλήματος (π.χ. για την εθελουσια του ΟΤΕ και της Ολυμπιακής έμαθε από τα ΜΜΕ ότι το θέμα “ταχτοποιηθηκε” (πρωτοσέλιδο), δεν έμαθε ποιο είναι το κόστος, αυτό το πνίξανε σε μικρά αρθράκια στις σομον σελίδες που δεν διαβάζει κανένας φυσιολογικός άνθρωπος).
γρηγορες ερωτησεις και επιστρεφω
α) ο κοσμος δεν ενημερωνεται γιατι δεν υπαρχει ελληνικος Εκονομιστ και Σπηγκελ? Πρωταπολα αγγλομαθεις ειναι τοσοι, ας διαβασουν τον αγγλικο Εκονομιστ. Δευτερον ας διαβασουν κανα βλογ (εχω κανα δυο υποψιν μου που κανουν εξαιρετικη οικονομικη αναλυση ;) )
β)
νομιζω υποτιμας το θυμικο. Δεν ειναι οτι καθονται συνειδητα και λενε: “μου κοβουν τα προνομια, δεν μαρεσει αυτο, οποτε θα φιλτραρω καθε πληροφορια και θα απορριπτω αυτες που ειναι εναντιον των προνομιων μου.”
Νομιζω οτι ειλικρινα δεν ακουνε. Θες να σου δειξω παραδειγματα στο ιντερνετ ατομων που δεν θελουν με τιποτα να καταλαβουν?
Το παραδειγμα του Θαναση ειναι καλο και σχετικα ανωδυνο: στο ζητημα των απολυσεων ειναι απλα σχεδον αδυνατο να κανεις καποιον να δεχτει την τοσο απλη θεση “τα εμποδια στις απολυσεις εμποδιζουν και τις προσληψεις”. Ειναι αδυνατο να τους κανεις καν να την σκεφτουν σοβαρα και χωρις προκαταληψη!
Να μην μιλησω για την διαφορα γλωσσας εδω, οτι οι περισσοτεροι ανθρωποι δεν μπορουν να δουν λεπτες αποχρωσεις γκριζου. Για αυτους “εμποδιζω τις απολυσεις” θα σημαινει 100%, δεν μπορουν να σκεφτουν οτι μπορει να σημαινει “εμποδιζουν σε καποιο βαθμο”, οτι ενα εφφεκτ μπορει να ειναι μικρο αλλα να μην ειναι μηδενικο (0.1% των προσληψεων να εμποδιζονται μπορει να εχουμε σημαντικη διαφορα για την ανεργια).
a) Ο spiegel και ο economist γράφουν για θέματα που αποσχολούν την κοινή γνώμη της χώρας τους, δηλ. αν πει η βρετανική κυβέρνηση θέλουμε να μεταρρυθμίσουμε το NHS, ο economist θα βγάλει ένα τεύχος αφιερωμένο σε αυτό. Στην ελλάδα από την άλλη, μπορεί το θέμα της επικαιρότητας να είναι οι μίζες ή ο ΟΣΕ ή κάτι άλλο. Εκτός αυτού, ποιον έλληνα ενδιαφέρουν τα δεδομένα και η κατάσταση του NHS; Αυτός ενδιαφέρεται για το ΕΣΥ και γι’αυτό δεν θα γράψουν αναλυτικά ποτέ τα ξένα ΜΜΕ.
Άσε που υπάρχουν θέματα καθαρά ελληνικά – πχ όταν είχε τεθεί το ασφαλιστικό ή η Ολυμπιακή χρειαζόμασταν αξιόπιστες καλογραμμένες αναλύσεις της κατάστασης γραμμένες κατανοητά και προσιτές στον μέσο απόφοιτο λυκείου – τώρα τι να τις κάνουμε;
Πέρα από αυτά, είναι και το θέμα της προσβασιμότητας. Ο spiegel και ο economist υπάρχουν παντού. Στο σούπερ μάρκετ που πήγαινα στην γερμανια είχε το περιοδικό ανάμεσα στα ψωμάκια και τις κοκα κόλες, ήταν αδύνατον να μην πέσεις πάνω του και να μην δεις το εξώφυλλο.
Στην ελλάδα που να το πάρεις; Μόνο στα ειδικά περίπτερα (αν έχει κοντά στο σπίτι σου) και λαμβάνοντας υπόψη την οργάνωση τους που ανάμεσα στο “Boobs”, το “NME”, τους 4 τροχούς, το “Sports illustrated” θα βρεις πουθενά θαμμένο κάνα εκόνομιστ.
Το ίδιο ισχύει και για τα βλογς. Εκτός του ότι σε αυτά μπαίνουν κατά βάση μορφωμένοι 30άρηδες (ενώ ο mainstream τύπος και η τηλεόραση φτάνει το 99% του πληθυσμού), το θέμα είναι πού να τα βρει ο άλλος. Να βάλει στην google bar καλά blog για οικονομικές αναλύσεις;
Παρεπιπτόντως, το εβάλα αυτό στον γούγλη, και στο πρώτο ιστολόγιο που βγαίνει διαβάζω τα εξής:
β) ισχύει ότι υπάρχουν και οι στόκοι, είναι επίσης σωστό ότι αν είχαμε καλύτερη εκπάιδευση θα ήταν αλλιώς (θα επανέλθω με άλλο ποστ σε αυτό).
Όμως εξαρτάται πολύ και από την θέση του άλλου, πχ γράφεις
Αν το διαβάσει κάποιος με δουλεία των 700 ευρώ, δεν είναι ότι δεν μπορεί να την διαβάσει και να την δεχτεί χωρίς προκατάληψη – είναι ότι δεν μπορεί να την διαβάσει χωρίς να σκεφτεί ότι αύριο το πρωί θα τον διώξουν, θα πάρει την μισή αποζημίωση που θα έπαιρνε πριν και ή θα μείνει άνεργος ή θα βρει χειρότερη δουλειά με 500 ευρώ.
τα προβληματα ειναι συχνα παρομοια, ας πουμε το ασφαλιστικο ειναι προβλημα σε ολη την Ευρωπη.
στην Αγγλια παντως ο Εκονομιστ ειναι σιγουρα θαμενος αναμεσα σε φυλλαδες :)
Εδω εχεις ενα γενικοτερο δικιο, η κυκλοφορια εφημεριδων και περιοδικων σοβαρης επιχειρηματολογιας ειναι πολυ μεγαλυτερη στην Γερμανια νομιζω αποτι στην Ελλαδα.
δεν θα ηταν και η χειροτερη ιδεα στον κοσμο!
Υπαρχει παντως οντως ενα ζητημα με τα βλογ, ειναι δυσκολο να ξεχωρισεις τα καλα απο την σαβουρα αν και η καλη πληροφορια θα επρεπε να διαχεεται απο στομα σε στομα.
ρε συ, πραγματικα με εντυπωσιαζει αυτο το πραγμα. Οικονομολογος δεν ειμαι, δεν θελω καν να μαθω κατι σχετικο, αλλα θελω να εχω αποψη και να τους θεωρω και ολους αχρηστους. Αυτο το φαινομενο ειναι χειροτερο και απο τους Ελληναρες που εχουν γνωμη για το πως πρεπει να στηθει η Εθνικη στο Μουνντιαλ. Γιατι τουλαχιστον μπαλα εχουν δει και κατι εκατονταδες ωρες, ενω οικονομικα δεν εχουν ακουμπησει!
μα αν διαβασει την θεση χωρις προκαταληψη ισως συνειδητοποιησει οτι θα αυξηθουν οι δουλειες και ισως και οι μισθοι! Κατι αλλο συμβαινει, καπου δεν εμπιστευονται τις δυνατοτητες τους ή δεν εμπιστευονται την αποτελεσματικοτητα της αγορας εργασιας. Αλλα τελοσπαντων, παρολα αυτα, γιατι δεν μπορουν να συζητησουν μια απλη θεση?
Η Ντάμα Κούπα (στο “Through the Looking Glass”). :)
Επί τη ευκαιρία, ορίστε ένα καλό παράδειγμα αυτού που συζητάτε, της ώρας φρέσκο:
http://www.guardian.co.uk/science/2010/jun/30/disease-rife-countries-low-iqs?showallcomments=true#end-of-comments
Με λίγα λόγια, κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν οτι ο κόσμος στην Αφρική έχει χαμηλότερο IQ επειδή αρρωσταίνει περισσότερο. Λόγω ζέστης.
Αυτό κι αν είναι πρόβλημα. Οποιοδήποε νοητικό πείραμα γίνεται ή προτείνεται ιδίως για να αναδείξη τις ιδιότητες και τις συνεπαγωγές μιας σκέψης σε ακραίες καταστάσεις συναντά τις εξής αντιδράσεις: α) είναι αδύνατον, β) πού το σκέφτηκες;, και φυσικά γ) τι θες να μας πης δηλαδή;
Δυστυχώς, ο μέσος άνθρωπος πιστεύει αμέσως κάτι που τον συμφέρει και όσο και να επιχειρηματολογεί κάποιος δείχνοντας του ότι δεν μπορεί να γίνει, δεν πρόκειται να πεισθεί… Όσο πιο εκτενής η ανάλυσή σου, τόσο πιο σοφιστής και πλανευτής φαίνεσαι, άσε που μπορείς να χαρακτηριστείς και πληρωμένος από το μεγάλο κεφάλαιο, τους επιχειρηματίες, την κυβέρνηση, τις εταιρείες πετρελαίου.
Είπε παραπάνω ο Σωτήρης ότι μεταξύ δύο πιθανόν ενδεχομένων θα κάνουμε κάποιες δοκιμές. Ε, οι περισσότεροι θα ξέρουν κάποιον ή θα έχουν κάποιον κουμπάρο/μπατζανάκη/ξάδερφο που θα το έχει κάνει ήδη (μία φορά μόνο) και θα έχει βγει αυτό που υποστηρίζουν.
Southpark, επ. 217: μία αλυσίδα καφέ έρχεται στην πόλη και όλοι αντιδρούν… Καλούνται σε ντιμπέιτ ο επιχειρηματίας από τη μια και 5 μαθητές από την άλλη. Ο επιχειρηματίας ξεκινά να επιχειρηματολογεί (ας πούμε) υπέρ του ελεύθερου εμπορίου και αποδοκιμάζεται εντόνως. Τα παιδιά από την άλλη προκάλεσαν το θαυμασμό του κοινού μόνο με το βασικό τους επιχείρημα «This guy sucks ass!»
χεχε θεοφιλε, κλασικο το επεισοδειο.
ναι αυτο εχει συμβει αρκετες φορες.
θαναση
υπαρχει οντως ενα προβλημα με τα νοητικα πειραματα. Δεν θελω να περασω σε γενικη γκρινια εδω, αλλα ειναι σαν να μην μαθαινουν τιποτα στο πανεπιστημιο ρε παιδι μου. Γινεται να τελειωσεις καποια σοβαρη σχολη και να μην εχεις ακουσει ποτε ενα νοητικο πειραμα?
Στασσα
εγω παντως εχω προβλημα με την ιδεα οτι καποιες ευλογες θεσεις δεν κανει να τις συζηταμε. Αν μερικες περιοχες του πλανητη “καλλιεργουν” χαμηλοτερη ευφυια, αυτο ειναι κατι που πρεπει να το ξερουμε.
Αν και να πω την αληθεια αυτος ο Λυνν μου φαινεται να εχει παραπανω απο την υγιη ταση προσελκυσης δημοσιοτητας.
Σύμφωνοι. Τυχαίνει όμως πάντα κάτι τέτοιες έρευνες και μελέτες να βγάζουν οτι το χαμηλότερο IQ το έχουν, πχ οι μαύροι (σε όλα τα κλίματα), οι γυναίκες κλπ. Επίσης τυχαίναι να είναι πάντα πχ. λευκοί άνδρες επιστήμονες που βγάζουνε το συμπέρασμα. Που σημαίνει οτι προφανώς υπάρχει πρόβλημα με την αντικειμενικότητα της έρευνας -αν υπάρχει confirmation bias προς το ένα αποτέλεσμα, θα υπάρχει και προς το άλλο.
Κι αφού έχουμε και τόσα παραδείγματα που η πολιτιστική προκατάληψη έχει στείλει την επιστημονική ακρίβεια για βρούβες, δεν το ψάχνουμε λίγο παραπάνω όταν βλέπουμε τέτοια αποτελέσματα;
Η έρευνα δεν ήταν απ’ τον Richard Lynn, ο γνωστός της ομάδας είναι ο Randy Thornhill. Κι εγώ πάντως αυτό λέω: όταν βλέπεις οτι τέτοιες θέσεις διατυπώνονται χωρίς την εύλογη επιφύλαξη, και αντίθετα με περίσσεμα τσαμπουκά, ε, υποψιάζεσαι, δεν υποψιάζεσαι;
We can’t disagree forever.
by
john geanakoplos
and
heraklis polemarchakis
Βλεπε και το αυθεντικο πεηπερ του Αουμανν, Agree to Disagree.
Στασσα δεν νομιζω οτι ειναι μονο λευκοι ανδρες οι επιστημονες, αλλωστε στα τεστ βγαζουν περισσοτερο εξυπνους τους Απωασιατες! Καποια πολιτιστικη προκαταληψη μπορει να υπαρχει αλλα δεν ειναι τοσο απλα “υπερ των λευκων ανδρων”.
χρωστω ακομα μια απαντηση στον θανο
ταχουμε πει αλλου σχετικα με φυσικη και οικονομικα. Εδω το προβλημα που συζητω δεν ειναι οτι ο κοσμος δεν δεχεται την αυθεντια των οικονομολογων στα οικονομικα (υπαρκτο προβλημα), ειναι οτι δεν καταλαβαινει καν την γλωσσα των επιστημονων. Και δεν μιλω για λεξιλογιο εδω, δεν καταλαβαινουν τον τροπο συνομιλιας.
ε καλα, αυτο ισχυει και στην ιατρικη ή την φυσικη, αλλα εγω προτιμω την δυτικη ιατρικη απο καποια κινεζικα ματζουνια, εως οτου αποδειχτει με βαση αποδεκτες επιστημονικες μεθοδους οτι κανουν καλο.
μεταξυ των οικονομολογων δεν ηταν ποτε νομιζω. Ο Κέυνς πχ πριν 80-90 χρονια ελεγε ποσο σαχλες του φαινοντουσαν οι μαρξιστικες οικονομικες θεωριες.
Ένα σύγγραμμα του Lynn τους βγάζει να έχουν κατά μέσο όρο 5 μονάδες ψηλότερο IQ. Σημειώνω όμως οτι το κόμπλεξ ανωτερότητας είναι πάντα και κατωτερότητας, και για πιο σοβαρά εκείνο που λέω είναι ακριβώς οτι υπάρχει προκατάληψη (= bias). Και τέλος το IQ είναι μάλλον δείκτης πολιτιστικής προσαρμογής παρά ευφυΐας. Αλλά να μην το πάω μακρυά, ε; Γι’ άλλο λέγαμε… :)