Σκέψεις για την Ελληνική Περεστρόικα: προς μια τυπολογία της δυναμικής των θεσμών μας

Με την ευκαιρία της δημοσιοποίησης αυτής της παρουσίασης από τον Στάθη Καλύβα, με τίτλο ‘Ελληνική Περεστρόικα’, ήρθε η ώρα να ανεβάσω και εγώ ένα ποστ που έχω στα drafts από το 2007 περίπου με minimal updates. Θα έμενε καταχωρημένο εις τον αιώνα τον άπαντα αν δεν είχα δει σήμερα την παρουσίαση του ΣΚ (και ίσως για καλό!). Εντζόι.

Οι αναλύσεις της ‘Κρίσης του 2008-;’ συνοδεύονται συχνά από μια γενικά σωστή κατά την γνώμη μου εστίαση στην θεσμική διάσταση των προβλήματων που αντιμετωπίζει η Ελληνική κοινωνία και οι συζητήσεις για την αναγκαία θεσμική μεταρρύθμιση έχουν αρχίσει να πυκνώνουν και πάλι. Το ερώτημα που ανακύπτει βέβαια είναι ποιοι θεσμοί χρήζουν αναμόρφωσης και πως μπορεί να επιτευχθεί μια μεταρύθμιση η οποία δεν θα είναι μόνο “κατ’ όνομα” μεταρρύθμιση.

Παλιότερα έγραφα πως θέτοντας ως στόχο την βελτίωση του επιπέδου ευημερίας στην Ελλάδα μπορεί κανείς να πέσει στην παγίδα της μονομερούς εστίασης στην μεταβολή μόνο των τυπικών μας θεσμών όπως οι νόμοι και το Σύνταγμα της χώρας. Άτυποι θεσμοί όπως οι νόρμες, τα πιστεύω μας, οι αξίες, οι παραδόσεις και οι καθημερινές συνήθειες μας επηρρεάζουν βαθιά την λειτουργία των τυπικών θεσμών και είναι αναγκαίο να τους δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση. Στη βάση των γεγονότων των 2 τελευταίων χρόνων – και από τις μέχρι σήμερα αναζητήσεις των αιτιών της κρίσης – μου δίνεται η εντύπωση πως δεν προβάλεται όσο θα έπρεπε το γεγονός πως οι τυπικοί μας θεσμοί δεν λειτουργούν in vacuo – λειτουργούν παράλλημα με τον ιδιαίτερο κοινωνικό ιστό που διαδρά μαζί τους μέσω της κουλτούρα, δίκτυα και κανόνες που συντελούν στην επιτυχία τους ή την αποτυχία τους. Πέρα από μερικές επεξηγήσεις της κρίσης στη χώρα μας, το γεγονός αυτό μπορεί πιο σημαντικά να οδηγήσει και σε προτάσεις για την έξοδο από το τέλμα που είναι καταδικασμένες να αποτύχουν… η σωστή διακυβέρνηση μιας χώρας δεν επιτυγχάνεται μόνο με την σύσταση σωστών τυπικών κανόνων – προϋποθέτει και διατηρεί (ή δημιουργεί) και τους άτυπους κανόνες που θα συνοδεύσουν τους τυπικούς.

Read moreΣκέψεις για την Ελληνική Περεστρόικα: προς μια τυπολογία της δυναμικής των θεσμών μας