Διεθνείς οικονομικές ανισορροπίες, εμπορικό πλεόνασμα και οι ευθύνες της Γερμανιας

Σωτήρης Γεωργανάς, αν. καθηγητής στο City University Λονδίνου και
Κωνσταντίνος Καλλίρης, δικηγόρος και διδάκτωρ του πανεπιστημίου της Οξφόρδης

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα

Η Γερμανία έχει συνηθίσει να είναι αποδέκτης της νοτιοευρωπαϊκής δίκαιης ή άδικης κριτικής, την οποία πολύ συχνά αντικρούει με ένα μείγμα απορίας και ελαφριάς αδιαφορίας. Πρόσφατα, όμως, η Γερμανία μπήκε στο στόχαστρο ισχυρότερων και πιο αντικειμενικών παραγόντων, που δύσκολα μπορεί να αγνοήσει. Επίσημη αναφορά του αμερικάνικου υπουργείου Οικονομικών, με την συνδρομή μάλιστα της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας και στελεχών του ΔΝΤ, επικρίνει τη Γερμανία για το εμπορικό της πλεόνασμα, που έφτασε να είναι μεγαλύτερο της Κίνας.* Σύμφωνα με την αναφορά, η αναιμική εγχώρια ζήτηση της Γερμανίας και η εξάρτηση της από τις εξαγωγές, δυσχεραίνει σημαντικά την διαδικασία εξισορρόπησης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η κυβέρνηση Μέρκελ επιμένει πως οι εξαγωγές είναι δείγμα οικονομικής υγείας και ότι δεν υπάρχουν ανισορροπίες στην Γερμανία που χρειάζονται διόρθωση. Παρενέβη ο Ντ. Λίπτον, νούμερο 2 στο ΔΝΤ, ζητώντας από την Γερμανία να σκεφτεί τον πλανήτη και να μειώσει σημαντικά το πλεόνασμά της. Ποιός έχει δίκιο;

Read moreΔιεθνείς οικονομικές ανισορροπίες, εμπορικό πλεόνασμα και οι ευθύνες της Γερμανιας

Ο τρομερος κυριος Κλαρκ, το newspad και συμβουλες για μελλοντολογους

Διαβαζω παλι το 2001: Οδυσσεια του Διαστηματος του Αρθουρ Κλαρκ και εχει αρκετη πλακα πως περιγραφει οτι θα διαβαζουμε τα Νεα μας το 2001. (Θυμιζω οτι εχει γραφτει το 1968!).

When [Floyd] had tired of official reports, memoranda and minutes, he would plug his foolscap-sized Newspad into the ship’s information circuit and scan the latest reports from Earth. One by one, he would conjure up the world’s major electronic papers. He knew the codes of the more important ones by heart and had no need to consult the list on the back of his pad. [μιλαει για το URL] Switching to the display’s short-term memory, he would hold the front page while he searched the headlines and noted the items that interested him.

Each had its own two-digit reference. When he punched that, a postage-sized rectangle would expand till it neatly filled the screen and he could read it with comfort. [thumbnails!] When he finished he could flash back to the complete page and select a new subject for detailed examination.

Floyd sometimes wondered if the Newspad [λιγο αλλιως το λεμε σημερα, αλλα τεσπα], and the fantastic technology behind it, was the last word in man’s quest for perfect communications. Here he was, far out in space, speeding away from Earth at thousands of miles an hour, yet in a few milliseconds he could see the headlines of any newspaper he pleased. (That very word “newspaper” of course, was an anachronistic hangover into the age of electronics.) The text was updated automatically on every hour; even if one read only the English versions, one could spend an entire lifetime doing nothing but absorbing the ever-changing flow of information from the news satellites. [οπως κανουν μερικοι σημερα με το Ιντερνετ] It was hard to imagine how the system could be improved or made more convenient but sooner or later, Floyd guessed, it would pass away to be replaced by something as unimaginable as the newspad itself would have been to Caxton or Gutenberg.

Read moreΟ τρομερος κυριος Κλαρκ, το newspad και συμβουλες για μελλοντολογους

Το αίτημα για διαγενεακή δικαιοσύνη

Αντώνιος Γ. Καραμπατζός
Επ. Καθηγητής στη Νομική Σχολή Αθηνών

Δημοσιεύτηκε στα Νεα στις 27.8.2013

Η βαθιά κρίση που διέρχεται η χώρα φέρνει στην επιφάνεια πληθώρα διαχρονικών παθογενειών, όχι μόνον του πολιτικού μας συστήματος αλλά και της κοινωνίας μας. Μιας κοινωνίας, που συχνά δυσκολεύεται να δει, με παρρησία και διάθεση αυτοκριτική, τις παραλείψεις της ιδίως στο επίπεδο της πολιτικής ηθικής, των βασικών καθηκόντων που έχουμε όλοι, ως πολίτες, έναντι της κοινωνίας και των συμπολιτών μας.
Αν αποτολμήσουμε μία τέτοια (αυτο)κριτική αποτίμηση του ρόλου μας ως πολιτικών όντων, θα διαπιστώσουμε ότι, περισσότερο ίσως απ’ όλα, τις τελευταίες δεκαετίες παραβλέψαμε στον τόπο μας ένα αίτημα θεμελιώδες για κάθε ευημερούσα και συνεκτική κοινωνία: το αίτημα για διαγενεακή δικαιοσύνη.

Σε αδρές γραμμές, το αίτημα αυτό –στη σύγχρονη εποχή αναγόμενο κατά βάση στον μεγάλο φιλόσοφο του δικαίου John Rawls– σημαίνει ότι η παρούσα-ζώσα γενεά θα πρέπει να φροντίζει για τις συνθήκες διαβίωσης και πολιτισμού στις οποίες θα ζήσει η επόμενη γενεά· θα πρέπει δηλαδή η πρώτη να συμπεριφέρεται κατά δίκαιο τρόπο έναντι της επομένης και να μη θεωρεί ότι το εκ της ιδέας της δικαιοσύνης απορρέον καθήκον της εξαντλείται οριζοντίως, αλλά ότι αυτό προεκτείνεται στον χρόνο, τρόπον τινά καθέτως. Οι σχέσεις μεταξύ των κοινωνών και των γενεών, στις ευημερούσες και ευνομούμενες κοινωνίες τουλάχιστον, δεν βασίζονται στην αρχή της ανταλλαγής (do, ut des), αλλά στην αρχή της συνέχειας: «σου μεταβιβάζω κάτι, για να το μεταβιβάσεις περαιτέρω». Με τον τρόπο αυτό, στη θέση του αξιώματος «σου δίνω για να μου δώσεις» φαίνεται ότι υπεισέρχεται εδώ ο χριστιανικός κανόνας του «δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε» (Κατά Ματθαίον 10, 8), που μας προτρέπει ακριβώς να δώσουμε επειδή μας δόθηκε.

Read moreΤο αίτημα για διαγενεακή δικαιοσύνη

Το μεγαλύτερο κακό που μας έκανε η «τρόικα»

Σωτήρης Γεωργανάς, αν. καθηγητής στο City University Λονδίνου και
Κωνσταντίνος Καλλίρης, δικηγόρος και διδάκτωρ του πανεπιστημίου της Οξφόρδης

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα

Ποιό είναι το μεγαλύτερο κακό που έκανε στην Ελλάδα η λεγόμενη «τρόικα»; Δεν είναι λίγες οι πιθανές απαντήσεις. Στην τρόικα χρεώνονται οι πρώτες απολύσεις στον παραδοσιακά απρόσβλητο από κρίσεις και λιτότητες δημόσιο τομέα. Εκείνη μας ανάγκασε να εγκαταλείψουμε μεγαλεπήβολα προγράμματα, όπως αυτό της παλαιάς δημόσιας τηλεόρασης. Εξαιτίας της κλείνουν οργανισμοί, μειώνονται μισθοί και συντάξεις, κατακρημνίζονται οι δημόσιες επιχορηγήσεις προς διάφορους φορείς.
Κι όμως, όσο δυσάρεστα κι αν είναι όλα τα παραπάνω, το μεγαλύτερο κακό που μας έκανε η τρόικα είναι άλλο.

Εκείνο που η Ελλάδα χρειάζεται, κατά γενική ομολογία, είναι ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Δεν έχει ανάγκη να της δώσουν μερικά ψάρια, αλλά να θυμηθεί –και, ενίοτε, να μάθει από την αρχή- πώς ψαρεύουν. Αυτό, εν προκειμένω, σημαίνει ότι πρέπει να αναμορφώσουμε και, σε κάποιες περιπτώσεις, να επανιδρύσουμε μια σειρά από θεσμούς χωρίς τους οποίους δεν μπορεί να λειτουργήσει μία σύγχρονη δημοκρατία. Δε χρειαζόμαστε μόνο λογιστές για να μας πουν πόσους φόρους πρέπει να μαζέψουμε, αλλά να καταλάβουμε γιατί είναι καθήκον του πολίτη να πληρώνει τους φόρους του, όπως είναι καθήκον του κράτους να φορολογεί δίκαια και να μην ανέχεται τη φοροδιαφυγή. Πρέπει να μάθουμε να ξεχωρίζουμε το δικαίωμα από το «κεκτημένο», το νόμο της δημοκρατίας από το νόμο του ισχυρού, το δίκιο του εργαζόμενου από τα συμφέροντα των συντεχνιών. Χρειαζόμαστε, δηλαδή, ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις με την συμμετοχή των ίδιων των πολιτών.

Read moreΤο μεγαλύτερο κακό που μας έκανε η «τρόικα»

Ο κ. Τσιπρας και το πανευρωπαϊκο πολιτικο ντιμπεητ

Οταν η επαρχια ανοιγεται στον πλανητη, πεφτουν θυματα οσοι ειναι ανετοιμοι για τις αυξημενες απαιτησεις του πλανητη.

Παντα ελεγα οτι τα ελληνικα ΜΜΕ ειναι τυχερα που ειναι τοσο ασημαντα σε πλανητικο επιπεδο, αλλιως θα κινδυνευαν με μηνυσεις και διεθνη κατακραυγη καθε δευτερη μερα. Τα πραγματα που γραφονται και λεγονται ειναι τυπικα δειγματα groupthink, πασχουν πολυ συχνα απο πληρη αγνοια του τι ειναι αποδεκτο στην διεθνη κοινη γνωμη.

Απο το 2008 και μετα βεβαια ο κοσμος εχει αρχισει να προσεχει λιγο περισσοτερο τι λεμε και γραφουμε στην Ελλαδα. Πολλοι ομως στο μικρο γαλατικο χωριο δεν το εχουν καταλαβει ακομα, νομιζουν οτι μπορουν να λενε ο,τι θελουν και να περναει απαρατηρητο. Να λενε άλλα στο εσωτερικο και άλλα στο εξωτερικο, αλλα κανεις να μην τους κριτικαρει για αυτην την ασυνεπεια.

Παραγωγικος και αξιοπρεπης δημοσιος διαλογος α λα φυλλαδα.

Ο κ. Τσιπρας εχει υποπεσει συστηματικα, απ’οσο εχω παρατηρησει, σε αυτη την τακτικη.

Read moreΟ κ. Τσιπρας και το πανευρωπαϊκο πολιτικο ντιμπεητ

Η ελευθερια εκφρασης, οι προτιμησεις της κοινωνιας και το μελλον της ΕΡΤ

Σωτήρης Γεωργανάς (Senior Lecturer Οικονομικών στο Royal Holloway-Πανεπιστήμιο του Λονδίνου) και Κωνσταντίνος Καλλίρης (δικηγόρος και Διδάκτωρ του Παν/μίου της Οξφόρδης)

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα, ως Οπερα αντι για Σαπουνοπερα.

Όταν κατακαθίσει ο κουρνιαχτός που προκάλεσαν οι μαύρες οθόνες και η διαδικασία με την οποία καταργήθηκε αιφνιδιαστικά η ΕΡΤ, το ελληνικό κράτος θα κληθεί να πάρει μία πολύ σοβαρή απόφαση για το μέλλον της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Η απόφαση αυτή, είναι απαραίτητο να στηριχθεί σε ορισμένες βασικές αρχές που αφορούν τόσο τις υποχρεώσεις του κράτους προς του πολίτες όσο και τη δίκαιη κατανομή των πεπερασμένων πόρων που διαθέτει. Η ένταση που κυριάρχησε στο δημόσιο διάλογο επιβάλλει, πριν σκιαγραφήσουμε τις αρχές αυτές, να σταθούμε κριτικά σε δύο κεντρικά επιχειρήματα: το ένα αναφέρεται στα δικαιώματα και το άλλο στις προτιμήσεις των πολιτών.

Λέγεται, κατ’ αρχάς, ότι η κατάργηση της ΕΡΤ παραβιάζει την ελευθερία της έκφρασης, τόσο των εργαζομένων όσο και όσων ενημερώνονται από αυτήν. Τούτη όμως είναι μία πρόχειρη προσέγγιση της έννοιας «ελευθερία». Η μεν αρνητική ελευθερία εξασφαλίζεται με την απουσία εξαναγκαστικής παρεμβολής: όταν δεν με εμποδίζουν να κάνω κάτι, είμαι ελεύθερος να το κάνω. Το κλείσιμο της ΕΡΤ δεν καταργεί την αρνητική ελευθερία της έκφρασης, διότι εξακολουθούμε να είμαστε όλοι ελεύθεροι να πούμε την άποψή μας, με τις δικές μας δυνάμεις. Όπως έλεγε ο Ελβέτιος, η ελευθερία δεν συνίσταται στο να μπορεί να πετάει ο άνθρωπος σαν αετός και να κολυμπά σαν δελφίνι.

Η δε θετική ελευθερία εξαρτάται από τα μέσα που διαθέτω: χρειάζομαι επιλογές για να είμαι ελεύθερος. Χωρίς ΕΡΤ, έχουμε μία επιλογή λιγότερη, γεγονός που θα μπορούσε να καταργεί τη θετική ελευθερία έκφρασης των μεν και ενημέρωσης των δε. Αλλά δεν είναι έτσι: είναι παράλογο να υποστηρίζει κανείς ότι για να είναι ελεύθερος να εκφράζεται ή να ενημερώνεται θα πρέπει να μπορεί να το κάνει μέσω ΕΡΤ. Αυτό που μπορούμε να αξιώσουμε είναι αρκετές επιλογές έκφρασης/ενημέρωσης και όχι κάθε δυνατή ή μία συγκεκριμένη επιλογή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στην εποχή μας έχουμε στη διάθεσή μας πληθώρα μέσων τόσο για την έκφραση όσο και για την ενημέρωσή μας. Το κράτος υποχρεούται να φροντίζει να εξακολουθούμε να τις διαθέτουμε, αλλά δεν καταργεί την ελευθερία έκφρασης κλείνοντας την ΕΡΤ.

Read moreΗ ελευθερια εκφρασης, οι προτιμησεις της κοινωνιας και το μελλον της ΕΡΤ

Θα τα καταφερουμε δεν ειπαμε?

Αυτο το κειμενο ξεκινησε να γραφεται προς τα Χριστουγεννα, ως συνεχεια του παλαιοτερου κειμενου αλλα και του Αναγνωστοπουλειου ασματος στην αισιοδοξια. Οι εξελιξεις τρεχουν τοσο γρηγορα που χρειαζεται συνεχως ανανεωση, οποτε και δεν καταφερνω ποτε να το δημοσιευσω. Αποφασισα λοιπον να το ανεβασω τωρα, με τις οποιες αδυναμιες του, παρα να περιμενω αλλους 6 μηνες! … Read more Θα τα καταφερουμε δεν ειπαμε?