Το αλβανικό ζήτημα

Έχω γράψει πριν από καιρό δύο αναρτήσεις αλβανικού (και ελληνικού φυσικά) ενδιαφέροντος: “Το Κοσσυφοπέδιο γίνεται Κόσοβο” και “Υπέρ των Αλβανών“. Καιρός είναι να τις συμπληρώσω με μια πιο μακροσκοπική και ευρωπαϊκή οπτική γωνία.

Καταρχάς, γιατί υπάρχει τάχα “αλβανικό” ζήτημα;

Η Αλβανία είναι μια δύναμη αναθεωρητική. Βασικά δεν είναι ιδιαίτερα “δύναμη”, έχοντας έκταση μικρότερη της ελληνικής Μακεδονίας (28.000 τ.χλμ. έναντι 34.000), ΑΕΠ το μισό της Κύπρου (9 δισ. ευρώ έναντι 18) και πληθυσμό μικρότερο της Αττικής (λίγο πάνω από τα 3 εκ. έναντι 3,8 εκ.). Τοπικά βέβαια, στον δυτικοβαλκανικό της μικρόκοσμο, τα μεγέθη αυτά είναι και παραείναι σημαντικά: 50% μεγαλύτερος πληθυσμός από την θύραθεν Μακεδονία, υπερδιπλάσια έκταση από το Μαυροβούνιο. Αν μάλιστα αθροίσουμε τους αριθμούς αυτούς με το νεοπαγές Κοσσυφοπέδιο κ.λπ., το περίγραμμα καθίσταται πιο σαφές: 3 εκ. Αλβανοί στην Αλβανία, 1,5 εκ. στο Κοσσυφοπέδιο, 0,5 εκ. στην Μακεδονία και μερικές δεκάδες χιλιάδες σε Σερβία και Μαυροβούνιο συνιστούν ένα ενδεχομένως επικίνδυνο μείγμα.

Η πληθυσμιακή ζωτικότητα μάλιστα ήταν επί πολύ καιρό η βασική ανησυχία των γειτόνων της χώρας αυτής και η ελπίδα του αλβανικού εθνικισμού. Με διάμεση ηλικία στα 30 έτη (Κοσσυφοπέδιο: 26 έτη) έναντι 41 της Σερβίας και 42 της Ελλάδας, οι Αλβανοί αντιπροσωπεύουν τον νεανικό και σφριγηλό παράγοντα στην περιοχή. Η δημογραφική τους δυναμική απειλεί ιδίως την ευστάθεια της πγδΜακεδονίας, όπου το σλαβικό στοιχείο αναπαράγεται με πιο αργούς ρυθμούς. Ωστόσο, στην καθ’ αυτήν Αλβανία η γυναικεία γονιμότητα έχει ήδη πέσει κάτω από το όριο της αναπλήρωσης των γενεών από το 2002 και έκτοτε καταρρέει σε επίπεδα κεντροευρωπαϊκά. Όσο για τον πληθυσμό της, έχει αρχίσει να μειώνεται μετά το υψηλό του 1998 (3,37 εκ.), προφανώς εξαιτίας της μετανάστευσης.

Τον αναθεωρητισμό τον αναδίδει όμως η Αλβανία θέλοντας και μη. Ο βασικός λόγος είναι ότι η Αλβανία δεν ωλοκληρώθηκε εθνικά. Όντας περιοχή απόμακρη και καθυστερημένη, περνώντας μπέικα επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ένεκα θρησκείας, οι Αλβανοί αφυπνίσθηκαν εθνικά τελευταίοι και κάθιδροι. Και chi tardi arriva, male alloggia, που λένε και οι φίλοι μας οι Ιταλοί: για τους Αλβανούς μείνανε όσα τους άφησαν βασικά οι άλλοι. Αν δεν είχαν την ευγενική χορηγία Αυστριακών και Ιταλών, πιθανόν ακόμη και η διακήρυξη της ανεξαρτησίας στις 28 Νοε 1912 να έμενε χωρίς πολλές πολλές συνέπειες.

Ισμαήλ Κεμάλμπεης Βλιώρας. Από Οθωμανός αξιωματούχος, πρώτος Αλβανός Πρωθυπουργός.
Ισμαήλ Κεμάλμπεης Βλιώρας. Από Οθωμανός αξιωματούχος, πρώτος Αλβανός Πρωθυπουργός.

Μέχρι σήμερα η κατάσταση αυτή δεν άλλαξε ουσιωδώς, παρά κάποιες, εμ, απόπειρες.

Η Μείζων Αλβανία. Επί εθνικοσοσιαλισμού. Το προσπαθήσανε πάντως οι άνθρωποι.
Η Μείζων Αλβανία. Επί εθνικοσοσιαλισμού. Το προσπαθήσανε πάντως οι άνθρωποι.

Το γεγονός το οποίο προοιωνίστηκε αλλαγές στο γεωπολιτικό τοπίο ήταν φυσικά η κήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου το 2008, μια πράξη που, υπενθυμίζω, κρίθηκε νόμιμη εξ επόψεως διεθνούς δικαίου.

Καλά τώρα, είναι σοβαρή σημαία ανεξάρτητου κράτους αυτή;
Καλά τώρα, είναι σοβαρή σημαία ανεξάρτητου κράτους αυτή;

Η πρώτη λύση του ζητήματος είναι η παλαιοεθνικιστική: αντάρτικο, εξεγέρσεις, πόλεμος, κάτι τέτοιο για να ενωθούν οι δύο Αλβανίες. Είναι η λύση που φοβούνται όλοι, πλην μερικών εθνικιστών Αλβανών. Όλοι οι άλλοι όμως έχουν να χάσουν.

Η σκέψη μου λοιπόν είναι ότι ο αλβανικό ζήτημα (και το πρόβλημα ασφαλείας που δημιουργεί στην Ελλάδα) συναντά την βέλτιση λύση του στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και η λύση αυτή δεν μπορεί παρά να είναι η πρόσδεση στο ευρωπαϊκό άρμα και ακολούθως η ένταξη της Αλβανίας μαζί με ολόκληρο τον αλβανικό περίγυρο: Σερβία, Μαυροβούνιο, Κοσσυφοπέδιο, Μακεδονία (και Βοσνία). Πέντε συν μία χώρες σε ένα μεγάλο και τελευταίο έβδομο κύμα διεύρυνσης. Η τελευταία ψηφίδα για να κλείση η μελανή βαλκανική οπή στο ευαίσθητο πλευρό της ΕΕ. Όπου το ευρωπαϊκό κεκτημένο της ευημερίας, της ελευθεροκοινωνίας και της ανεκτικότητας θα επιλύση το πρόβλημα.

Η ψηφίδα αυτή αργεί όμως ακόμη κάμποσο. Μέχρι τότε, θέλει προσοχή.

8 thoughts on “Το αλβανικό ζήτημα”

  1. Καλά τώρα, είναι σοβαρή σημαία ανεξάρτητου κράτους αυτή;

    την σημαια ενος νησιωτικου κρατους στην ανατολικη μεσογειο την εχεις δει?

    Reply
  2. Διατυπώνω μια ευχήμονα [;] σκέψη, ότι, εκτός ευρω-απροόπτου, η ελληνοαλβανική ώσμωση [οικονομική και πληθυσμιακή] της τελευταίας εικοσαετίας θα βοηθήσει να απορροφηθούν όποιοι κραδασμοί προκύψουν στην πορεία της Αλβανίας προς την ένταξή της.

    *

    ένα μεγάλο και τελευταίο έβδομο κύμα διεύρυνσης

    Ιστολόγε, μέμνησο -τουλάχιστον- των Ισλανδών!

    ΥΓ. Μουσική επένδυση για την εκπλήρωση του ποθούμενου.

    Reply
    • Δεν μπορούμε να διευρυνθούμε εκεί που δεν μας θένε. Και οι μπακαλιαροκέφαλοι δεν μας θέλουν αυτόν τον καιρό.

      Αλλά δεν πολυκατάλαβα το σχόλιο. Αν αρχίση αντάρτικο στο Τέτοβο ή αν στην Πρίστινα κηρύξουν πραξικοπηματικά την Ένωση, τι να την κάνω την ελληνοαλβανική ώσμωση;

      Ποιος πρόσεξε ότι η Μητρόβιτσα ούτε επί κατοχής δεν ανήκε στην Αλβανία;

      Reply
      • Φταίει η κακήδιατύπωση: δεν ξέρω καθόλου αν είναι πράγματι έτσι, αλλά έχω σχηματίσει την εντύπωση ότι οι οικονομικοί δεσμοί με την Ελλάδα έχουν καταστήσει πλέον ένα όχι ασήμαντο μέρος της αλβανικής κοινωνίας λιγότερο δεκτικό στα αλυτρωτικά ιδεώδη και σκέφτομαι ότι είναι μια εξέλιξη που θα εντείνεται προϊόντος του χρόνου.

        Για τους Ισλανδούς: αυτά παθαίνει όποιος θεωρεί εαυτόν ενημερωμένο και δε διαβάζει τι λινκάρει…

        Reply
        • οι οικονομικοί δεσμοί με την Ελλάδα έχουν καταστήσει πλέον ένα όχι ασήμαντο μέρος της αλβανικής κοινωνίας λιγότερο δεκτικό στα αλυτρωτικά ιδεώδη

          περιπου οσο η οικονομικη εξαρτηση μας απο την ΕΕ μας εχει κανει περισσοτερο φιλοευρωπαιους και λιγοτερο δεκτικους σε παλαβες ιδεες, απο ΧΑ μεχρι ψεκασμενους?

          Reply
          • Δε θέλω να εκτροχιαστεί η συζήτηση με τα οριακά εντός θέματος σχόλιά μου, αλλά σημειώνω ότι IMHO ένα είναι οι δεσμοί που προκύπτουν από τις εμπορικές συναλλαγές δύο μερών και άλλο τα δεσμά εξάρτησης ενός μέρους από ένα άλλο.

            Reply
  3. Τι λέγαμε;

    http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_17/01/2014_546128

    MONIMEΣ ΣTHΛEΣ Hμερομηνία δημοσίευσης: 17-01-14

    Βαλκανικοί μικρομεγαλισμοί
    Tου Σταυρου Τζιμα

    Η πόλη Πρίζρεν του Κοσόβου κατέχει υψηλή θέση στην εθνική συνείδηση των Αλβανών. Είναι ταυτισμένη με την αφύπνιση του γένους τους. Εκεί έγινε το 1878 σύναξη εκπροσώπων των απανταχού Αλβανών, που θα καταχωρηθεί στην ιστορία τους ως «Λίγκα της Πριζρένης». Μόλις είχε τελειώσει ο ρωσοτουρκικός πόλεμος με ήττα των Οθωμανών και οι Βούλγαροι υποκινούμενοι από τη Ρωσία είχαν ανακηρύξει τη «Μεγάλη Βουλγαρία». Ηρθε όμως η διάσκεψη των Μεγάλων Δυνάμεων εκείνη τη χρονιά στο Βερολίνο να ακυρώσει τα σχέδια της Βουλγαρίας και να καθορίσει το μεταπολεμικό εδαφικό status στην περιοχή.

    Φοβούμενοι τότε οι Αλβανοί ότι οι ισχυροί, θα διανείμουν εδάφη που οι ίδιοι θεωρούσαν αλβανικά, στην Ελλάδα, στη Σερβία και στο Μαυροβούνιο, συνήλθαν διά εκπροσώπων τους στο Πρίζρεν και διακήρυξαν τη θέλησή τους να διεκδικήσουν αυτονομία στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας – ένα πρόπλασμα δηλαδή αλβανικού κράτους. Αυτά για την ιστορία.

    Εκατόν τριάντα έξι χρόνια μετά, οι κυβερνήσεις των δύο ανεξάρτητων σήμερα αλβανικών κρατών, της Αλβανίας και του Κοσόβου, συνήλθαν πριν από λίγες μέρες στην ίδια πόλη, σε μια «ιστορική για την Αλβανία, το Κόσοβο και την περιοχή» όπως την χαρακτήρισε ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός Χακίμ Θάτσι, συνεδρίαση «που την περίμεναν με ανυπομονησία οι πολίτες του Κοσόβου και της Αλβανίας, και εκείνοι στο Τέτοβο, στο Πρέσεβο και στο Ούλτσινι (Μαυροβούνιο) και στη διασπορά». Το γιατί την ανέμεναν με ανυπομονησία οι «αλύτρωτοι αδελφοί» όπως θεωρεί ο αλβανικός εθνικισμός τους εκτός Αλβανίας και Κοσσόβου ομοεθνείς δεν το εξήγησαν ούτε ο Θάτσι, ούτε ο ομόλογός του Εντι Ράμα, ο οποίος, για να προλάβει συνειρμούς ή και πιθανές αντιδράσεις έσπευσε να διακηρύξει «το απαραβίαστο των συνόρων».

    Δεν είναι ωστόσο δύσκολο να αντιληφθεί κανείς το νόημα μιας τέτοιας πρωτοβουλίας σε μια εποχή που ο αλυτρωτισμός διατρέχει τις αλβανικές κοινωνίες, με το ανομολόγητο επισήμως, όραμα της «Μεγάλης Αλβανίας» να διεκδικεί θέση στην πολιτική ατζέντα των κομμάτων ή και των κυβερνήσεων. Τίρανα και Πρίστινα δεν έπαψαν να θεωρούν, ακόμα και μετά την ανεξαρτησία του Κοσόβου, ότι υπάρχουν ανοιχτές εθνικές εκκρεμότητες στην περιοχή. Και φροντίζουν να το υπενθυμίζουν με συνάξεις όπως αυτή στο Πρίζρεν την οποία, όπως έγινε γνωστό, θα ακολουθήσει, σύντομα, δεύτερη όμοια, αυτή τη φορά στην Αυλώνα, πόλη με επίσης ισχυρούς εθνικούς συμβολισμούς, καθώς εκεί το 1912 υψώθηκε το λάβαρο της ανεξαρτησίας του αλβανικού κράτους.

    Οι Αλβανοί πολιτικοί επιχείρησαν να δώσουν ιστορικές διαστάσεις στην πρόσφατη συνεδρίαση. Το κυβερνητικό κλιμάκιο μάλιστα αναχώρησε από τα Τίρανα με τις μπάντες να παιανίζουν εθνικά εμβατήρια, λες και πήγαινε για πόλεμο! Διαβάζοντας «πίσω από τις γραμμές» των δηλώσεων των ηγετών τους, αναρωτιέται κανείς αν πράγματι έχουν διδαχθεί από την ιστορία πού οδήγησαν τους λαούς της βαλκανικής οι μικρομεγαλισμοί.

    Reply

Leave a Comment