τα-νεα

Σωτήρης Γεωργανάς (Senior Lecturer Οικονομικών στο Royal Holloway-Πανεπιστήμιο του Λονδίνου) και Κωνσταντίνος Καλλίρης (δικηγόρος και Διδάκτωρ του Παν/μίου της Οξφόρδης)

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα, ως Οπερα αντι για Σαπουνοπερα.

Όταν κατακαθίσει ο κουρνιαχτός που προκάλεσαν οι μαύρες οθόνες και η διαδικασία με την οποία καταργήθηκε αιφνιδιαστικά η ΕΡΤ, το ελληνικό κράτος θα κληθεί να πάρει μία πολύ σοβαρή απόφαση για το μέλλον της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Η απόφαση αυτή, είναι απαραίτητο να στηριχθεί σε ορισμένες βασικές αρχές που αφορούν τόσο τις υποχρεώσεις του κράτους προς του πολίτες όσο και τη δίκαιη κατανομή των πεπερασμένων πόρων που διαθέτει. Η ένταση που κυριάρχησε στο δημόσιο διάλογο επιβάλλει, πριν σκιαγραφήσουμε τις αρχές αυτές, να σταθούμε κριτικά σε δύο κεντρικά επιχειρήματα: το ένα αναφέρεται στα δικαιώματα και το άλλο στις προτιμήσεις των πολιτών.

Λέγεται, κατ’ αρχάς, ότι η κατάργηση της ΕΡΤ παραβιάζει την ελευθερία της έκφρασης, τόσο των εργαζομένων όσο και όσων ενημερώνονται από αυτήν. Τούτη όμως είναι μία πρόχειρη προσέγγιση της έννοιας «ελευθερία». Η μεν αρνητική ελευθερία εξασφαλίζεται με την απουσία εξαναγκαστικής παρεμβολής: όταν δεν με εμποδίζουν να κάνω κάτι, είμαι ελεύθερος να το κάνω. Το κλείσιμο της ΕΡΤ δεν καταργεί την αρνητική ελευθερία της έκφρασης, διότι εξακολουθούμε να είμαστε όλοι ελεύθεροι να πούμε την άποψή μας, με τις δικές μας δυνάμεις. Όπως έλεγε ο Ελβέτιος, η ελευθερία δεν συνίσταται στο να μπορεί να πετάει ο άνθρωπος σαν αετός και να κολυμπά σαν δελφίνι.

Η δε θετική ελευθερία εξαρτάται από τα μέσα που διαθέτω: χρειάζομαι επιλογές για να είμαι ελεύθερος. Χωρίς ΕΡΤ, έχουμε μία επιλογή λιγότερη, γεγονός που θα μπορούσε να καταργεί τη θετική ελευθερία έκφρασης των μεν και ενημέρωσης των δε. Αλλά δεν είναι έτσι: είναι παράλογο να υποστηρίζει κανείς ότι για να είναι ελεύθερος να εκφράζεται ή να ενημερώνεται θα πρέπει να μπορεί να το κάνει μέσω ΕΡΤ. Αυτό που μπορούμε να αξιώσουμε είναι αρκετές επιλογές έκφρασης/ενημέρωσης και όχι κάθε δυνατή ή μία συγκεκριμένη επιλογή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στην εποχή μας έχουμε στη διάθεσή μας πληθώρα μέσων τόσο για την έκφραση όσο και για την ενημέρωσή μας. Το κράτος υποχρεούται να φροντίζει να εξακολουθούμε να τις διαθέτουμε, αλλά δεν καταργεί την ελευθερία έκφρασης κλείνοντας την ΕΡΤ.

Read moreΗ ελευθερια εκφρασης, οι προτιμησεις της κοινωνιας και το μελλον της ΕΡΤ

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα

Κωνσταντίνος Καλλίρης – Σωτήρης Γεωργανάς

Και τι φρικτή η μέρα που ενδίδεις, (η μέρα που αφέθηκες κ’ ενδίδεις)

Την ώρα που η Κύπρος βρισκόταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τους ευρωπαίους εταίρους της και λίγο πριν τελικά ενδώσει, ήρθε αντιμέτωπη με ασυνήθιστα επικριτικά σχόλια. Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μοσκοβισί μίλησε για μια εξωφρενική οικονομία καζίνο, τονίζοντας την απέχθεια του απέναντι στις ανεύθυνες επιλογές της Κυπριακής ηγεσίας και δήλωσε απρόθυμος να στείλει τον λογαριασμό στον ευρωπαίο φορολογούμενο. Τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ μετέφεραν την παρεμφερή θέση της γερμανικής κυβέρνησης, σύμφωνα με την οποία η κυπριακή οικονομία είναι σάπια μέχρι το κόκκαλο. Η πρωτοφανούς σκληρότητας στάση της Ενωμένης Ευρώπης απέναντι σε ένα μέλος της αναδεικνύει ένα δομικό πρόβλημα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος: την απουσία ενός σαφούς πλαισίου κανόνων για την αντιμετώπιση ζητημάτων τα οποία αναπόφευκτα προκαλούν σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στα κράτη μέλη.

Υπό το ισχύον καθεστώς, τι συμβαίνει κάθε φορά που προκύπτει ένα τέτοιο ζήτημα; Ελλείψει κανόνων, η διαδικασία που βλέπουμε να επαναλαμβάνεται είναι περίπου η εξής: οι αρμόδιοι υπουργοί των μελών και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, συνεπικουρούμενοι από διεθνείς οργανισμούς όπως το ΔΝΤ, διασκέπτονται υπό μεγάλη χρονική πίεση για να καταλήξουν σε μια ad hoc λύση. Οι αποφάσεις λαμβάνονται με ελλιπή πληροφόρηση και χωρίς εγγύηση οριστικής ή εστω βιώσιμης επίλυσης του προβλήματος. Στο παιχνίδι υπεισέρχονται συγκυριακά αλληλοσυγκρουόμενα εθνικά συμφέροντα και γραφειοκρατικές διαμάχες. Το αποτέλεσμα είναι οι λύσεις που προτιμώνται να μην στηρίζονται σε παγιωμένες κοινές αρχές της Ένωσης, λαμβάνοντας τελικά τον χαρακτήρα που εκάστοτε επιτάσσει η στιγμή. Είναι αναμενόμενο λοιπόν, χώρες που έτυχαν αυστηρότερης (σε κάποιες περιπτώσεις τιμωρητικής) αντιμετώπισης, να εμφορούνται από ένα βαθύ αίσθημα αδικίας. Οι λαοί της Ευρώπης δικαίως αισθάνονται ότι οι αποφάσεις για καίρια ζητήματα που τους αφορούν, λαμβάνονται πίσω από κλειστές πόρτες, με διαδικασίες που δεν αντιλαμβάνονται και κριτήρια που δεν γνωρίζουν παρα μόνο –ίσως- εκ των υστέρων.

Read moreΗ φρικτή μέρα της Κύπρου και η επόμενη μέρα της Ευρώπης