Ελεύθερες αγορές, δημοκρατία και σύνταγμα

[…] in the absence of an effective constitution, democracy becomes incompatible with free markets Σε μετάφραση: σε περιστάσεις απουσίας ενός αποτελεσματικού Συντάγματος, η δημοκρατία γίνεται ασύμβατη με τις ελεύθερες αγορές! Αυτό υποστηρίζει ο οικονομολόγος Arnold Kling, blogger του Econlog χρησιμοποιώντας ένα παράδειγμα από το βιβλίο της Amy Chua “World on Fire” η οποία αναφέρει στις … Read more Ελεύθερες αγορές, δημοκρατία και σύνταγμα

Αντίο συμπόνια, αντίο φτώχεια;

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο ‘A Farewell to Alms: A Brief Economic History of the World’, από τον οικονομολόγο/ιστορικό Gregory Clark, καθηγητή στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια έχει προκαλέσει μέγα σούσουρο σε διάφορους οικονομικούς κύκλους

Ο κ. Clark λοιπόν ισχυρίζεται πως προσφέρει μια πολύ καλή εξήγηση για το τι οδήγησε στην Βιομηχανική Επανάσταση. Διάφοροι δημοσιογράφοι και ακαδημαϊκοί δείχνουν ήδη εκστασιασμένοι με την εξήγηση του Clark…. o Clive Crook των Financial Times γράφει “… As absorbing, as memorable and as well written as Mr Diamond’s remarkable bestseller [σ.σ. αναφέρεται στο διάσημο πλέον Guns, Germs and Steel]. It deserves to be as widely read.” Ο George Akerlof, νομπελίστας οικονομολόγος γράφει “What caused the Industrial Revolution? Gregory Clark has a brilliant and fascinating explanation for this event which permanently changed the life of humankind after 100,000 years of stagnation.”

Ο Clark προσπαθεί να εξηγήσει τρία μεγάλα ερωτήματα της παγκόσμιας οικονομικής ιστορίας. Πρώτον, γιατί η λεγόμενη Μαλθουσιανή παγίδα διήρκησε τόσο πολύ. Γιατί δηλαδή από τουλάχιστον το 1000 π.Χ. μέχρι περίπου το 1800 μ.Χ. η τεχνολογική πρόοδος που βίωνε η ανθρωπότητα δεν μεταφραζόταν σε καλύτερη ποιότητα ζωής με αυξημένο κατά κεφαλήν εισόδημα – η ιστορία της παγίδας τείνει προς την εξήγηση της έλλειψης αυξημένου εισοδήματος εξ’ αιτίας της αύξησης του πληθυσμού.

The average person in the world of 1800 was no better off than the average person of 100,000 BC.

Δεύτερον, γιατί η έξοδος από την Μαλθουσιανή παγίδα γύρω στο 1800 με την έλευση της βιομηχανικής επανάστασης συνέβη στη Βρετανία;
Τρίτον, γιατί δεν ακολούθησαν αμέσως άλλες χώρες οδηγώντας τον κόσμο στην λεγόμενη Μεγάλη Απόκλιση (“Great Divergence”) κατά την οποία οι διαφορές στους ρυθμούς μεγέθυνσης που βίωσε η Ευρώπη σε σχέση με άλλες περιοχές του πλανήτη ήταν τεράστια.

Ας μην το καθυστερήσω άλλο λοιπόν… Ορίστε η παρουσίαση της μεγάλης αυτής ιδέας δια στόματος David Warsh:

So what’s the startling new idea? Nothing less than that “social evolution in England had a biological basis,” according to Clark — “that it was driven by the selective survival of types….” Does that sound like race to you? It does to me. Social Darwinism is just around the corner.

Γιατί λοιπόν η Βιομηχανική Επανάσταση έκανε τα πρώτα της βήματα στην Βρετανία;

Read moreΑντίο συμπόνια, αντίο φτώχεια;

Η Γενιά 700, μισθός επιφύλαξης (reservation wage) και ο θεσμός της οικογένειας

Με κίνητρο κάποιες πρόσφατες δημοσιεύσεις περί της μισθολογικής κατάστασης των νέων στην Ελλάδα (Μαρούτσης, Γενιτσαριώτη/Καρζής), ένα μικρό γενικότερο σχόλιο:

Η πλέον σαφής εικόνα που επικρατεί σήμερα στο ευρύτερο κοινωνικό χώρο και στα ΜΜΕ για το θέμα εκφράζεται από τον Ηλία Μαρούτση (η έμφαση δική μου):

Η σιωπηρή πλειονότητα των νέων Ελλήνων, της υπερ-εργασίας και της υπο-αμοιβής. Της υπερχρέωσης και της ανασφάλειας». Αυτή είναι η «γενιά 700», δηλαδή η γενιά που αμείβεται με λιγότερα από 700 ευρώ τον μήνα. Που έμαθε να ζει με το φάσμα της ανεργίας, που ακόμα συντηρείται από την οικογένεια και που κάνει δύο δουλειές για να ξεπληρώσει το «όνειρο» που νόμισε ότι μπορούσε να αγοράσει με δανεικά.

Η Κλάρα Γενιτσαριώτη στο άρθρο της “Η οικογένεια τους σώζει από τη φτώχεια…” γράφει:

Για να αντεπεξέλθει στις συνθήκες η γενιά μεταξύ 18 και 30 ετών χρειάζεται επιδότηση. Οπου δεν υπάρχει κάποιου είδους κρατική επιδότηση τον ρόλο αυτό αναλαμβάνει η ίδια η οικογένεια, η οποία συνεχίζει να προσφέρει την πρόνοιά της μέχρι και την ηλικία των 30 ετών [Σ.Σ. και λίγα λες]. Καλύπτοντας τα έξοδα διαμονής ή ακόμα και συνεισφέροντας στο εισόδημα των νέων η οικογένεια έχει επιφορτιστεί εξ ολοκλήρου, απουσία κάποιου άλλου αποτελεσματικού μηχανισμού, τον ρόλο της διατήρησης της κοινωνικής συνοχής.

Αυτά και πολλά άλλα άρθρα των τελευταίων μηνών εκφράζουν με ακρίβεια την ισχύουσα γενική υπόθεση πως η Ελληνική οικογένεια λειτουργεί σήμερα ως σωσίβιο για τα παιδιά της. Νέους που, όπως συνήθως εικάζεται, υποφέρουν από κακούς εργοδότες, ή/και διεφθαρμένες αγορές από την μια πλευρά και έναν δημόσιο τομέα που πνίγει την ιδιωτική πρωτοβουλία στην Ελλάδα από την άλλη πλευρά – εξαρτάται από τον ποιον θα ρωτήσεις…

Ας αντιστρέψουμε όμως για λίγο αυτή την γενική υπόθεση.

Είναι δυνατόν η ελληνική οικογένεια, ή μάλλον ο θεσμός της ελληνικής οικογένειας, να είναι και η αιτία για την μισθολογική κατάσταση των νέων μας; Είναι δυνατόν δηλαδή, ο αλτρουϊσμός που δείχνει η Ελληνική οικογένεια στο συνάθροισμά του να μειώνει την κοινωνική μας ευημερία; Φοβάμαι ότι το ερώτημα μπορεί να αποτελεί επικίνδυνο έδαφος (κατά Πίνκερ) αλλά οι απρόσμενες επιπτώσεις ενός θεμελιώδους θεσμού αποτελούν παράλληλα γόνιμο έδαφος για συζήτηση.

Read moreΗ Γενιά 700, μισθός επιφύλαξης (reservation wage) και ο θεσμός της οικογένειας

Επιχειρηματικότητα στο Στάνφορντ και η πρωτοβουλία HTCI

Αναφορικά σε αυτό το ποστ στο Reality Tape, θέλω να επιστήσω την προσοχή στην πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία HTCI (ένα σημείο που ίσως “χάνεται” στην ανακοίνωση). Αντιγράφω από το site της HTCI:

Η Ελληνική Πρωτοβουλία Τεχνολογικών Συνεργατικών Σχηματισμών (HTCI) είναι μια υποστηριζόμενη δραστηριότητα υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Ανάπτυξης, η οποία έχει σαν στόχο τη δημιουργία και ανάπτυξη ανταγωνιστικών τεχνολογικών συνεργατικών σχηματισμών σε εξαγωγικά προσανατολισμένους τομείς της βιομηχανίας με υψηλές γνωσιακές απαιτήσεις.

Οι επιλεγμένοι συνεργατικοί σχηματισμοί αποτελούνται κατά κύριο λόγο από ΜΜΕ [μικρομεσαίες επιχειρήσεις] και έχουν ιδρυθεί σε τομείς όπου η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να επιτύχει στο προσεχές μέλλον ένα διεθνές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ενώ τα αντίστοιχα μέλη των συνεργατικών σχηματισμών μπορούν να αυξήσουν τα μερίδιά τους στην αγορά και, μακροπρόθεσμα, να γίνουν διεθνείς πρωταγωνιστές στους αντίστοιχους τομείς της βιομηχανίας.

Το παράθυρο των ευκαιριών για τους ανταγωνιστικούς συνεργατικούς σχηματισμούς επιχειρήσεων τεχνολογίας στην Ελλάδα είναι πλέον ανοικτό και παρουσιάζει μια σημαντική δυνατότητα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και δημιουργίας ευκαιριών ανάπτυξης στην τοπική και διεθνή αγορά.

Το HTCI υποστηρίζει την Ελλάδα στους εξαγωγικά προσανατολισμένους βιομηχανικούς τομείς με υψηλές γνωσιακές απαιτήσεις.

Διαβάστε περισσότερα εδώ και εδώ. Και το ερώτημα που αναπόφευκτα δημιουργείται… πότε θα δούμε συνεργατικούς σχηματισμούς και στους τομείς: ‘Τεχνολογίες Πολιτισμού & Γλωσσών’, ‘Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας’ και ‘Βιοτεχνολογική & Φαρμακευτική Έρευνα’; Πέρα δηλαδή από τον τομέα των ημιαγωγών & των ενσωματωμένων συστημάτων…

Η ανακοίνωση του event στο Στάνφορντ ακολουθεί:

Turning your dream into a business
Join us next Wednesday evening at Stanford for a panel discussion by accomplished entrepreneurs, investors and academics on how you can turn your ideas into a successful business. Focusing primarily on the early stages of a new venture, the panel will shed light on key issues such as when and how to pursue funding; how to build a winning team; and what are the pitfalls to avoid.

Read moreΕπιχειρηματικότητα στο Στάνφορντ και η πρωτοβουλία HTCI

Ελληνική επιχειρηματικότητα ή ελληνική καινοτομία;

…σχόλιο στο «Ελληνική επιχειρηματικότητα: Χθες, σήμερα, αύριο…» του Βασίλη Θεοχαράκη

Το σχετικά (πλέον) πρόσφατο άρθρο του κ. Θεοχαράκη στην Καθημερινή αποτελεί κατά την γνώμη μου διαφωτιστικό για τον προσδιορισμό του προβλήματος του ελλείμματος επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα.

Πόσοι από τους νέους μας τολμούν να δημιουργήσουν τη δική τους επιχείρηση και να αφοσιωθούν σε αυτή; Κι αν επιχειρήσουν, έχουν ως στόχο τους την παγκόσμια αγορά; Φοβάμαι πως όχι. Η πρώτη μας σκέψη είναι η επιλογή “ασφαλών” λύσεων που συχνά ενισχύονται ή και ακόμη επιβάλλονται από το οικογενειακό μας περιβάλλον. Πιο συγκεκριμένα, αν εγκαταλείψουμε το όνειρο για μία από τις περιορισμένες θέσεις του Δημοσίου, αναζητούμε απεγνωσμένα μία καθώς πρέπει δουλειά σε ένα μεγάλο οργανισμό όπως κάποια τράπεζα ή πολυεθνική.

Πέρα βέβαια από την γενική κουλτούρα ασφαλών επιλογών (δημόσιο, υπάλληλος, κτλ.), το πρόβλημα μεγενθύνεται από τις δυσκολίες που επέρχονται από την γραφειοκρατεία του ελληνικού κράτους, τις αντιλήψεις του πληθυσμού της χώρας περί της αγοράς (μικρή/εγχώρια και όχι παγκόσμια αγορά) καθώς επίσης, σε λίγο διαφορετικό επίπεδο, τις αποτυχίες των χρηματοοικονομικών αγορών, τις εξωτερικότητες στην παραγωγή της γνώσης και άλλες παραμέτρους οι οποίες σε ένα σύστημα αγοράς οδηγούν σε χαμηλά – μη κοινωνικά βέλτιστα – επίπεδα έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α). Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων δυστυχώς επιβάλλει μια δυναμική που περιορίζει δημιουργικές επιχειρηματικές ιδέες νέων ανθρώπων. Ο βαθμός δυσκολίας αντιμετώπισης αυτών των εμποδίων βέβαια διαφέρει. Η κουλτούρα είναι κάτι που μεταβάλλεται πολύ δύσκολα, πολιτικές του ελληνικού κράτους αλλάζουν με αρκετή δυσκολία (αλλά συγκριτικά πιο εύκολα και γρήγορα από την κουλτούρα μας) ενώ το θέμα του μεγέθους της αγοράς είναι πιθανώς τεχνητό θέμα – υπόθεση εκπαίδευσης του πολίτη – μιας και το εμπόδιο τίθεται από την αντίληψή μας για την δυνατότητά μας να διεισδύσουμε στην παγκόσμια αγορά. Το κράτος, όπως και σε άλλες εκφάνσεις οικονομικής δραστηριότητας, συνεπώς λειτουργεί παράλληλα ως εμπόδιο (γραφειοκρατία) αλλά και ως βοηθητικός τροχός (δημόσια επένδυση σε Ε&Α) αλλά δεν κρίνεται ως απαραίτητα ο κυριότερος παράγοντας για την ύπαρξη ή και την δυσκολία λύσης του προβλήματος.

Κάτι που βρίσκω πως λείπει από το άρθρο – και το βασικό θέμα του παρόντος – είναι η αναφορά στο θέμα του πνεύματος καινοτομίας στην Ελλάδα.

Read moreΕλληνική επιχειρηματικότητα ή ελληνική καινοτομία;