Έτσι κκελλέν, έτσι ξιουράφιν θέλει

Έτσι κκελλέν, έτσι ξιουράφιν θέλει

Η κυπριακή φράση ‘έτσι κκελλέν, έτσι ξιουράφιν θέλει’, που σημαίνει ‘τέτοιο κεφάλι, τέτοιο ξυράφι χρειάζεται’ λέγεται στην περίπτωση που κάποιος παθαίνει ότι του αξίζει. Η δίνη στην οποία βρίσκεται τόσο ο μητροπολιτικός όσο και ο κυπριακός ελληνισμός είναι αποτέλεσμα των λανθασμένων χειρισμών των δικών μας, δημοκρατικά εκλεγμένων κυβερνήσεων.

Το ότι οι ξένοι εταίροι, εντός και εκτός της ΕΕ, βλέπουν τα συμφέροντά τους και δεν ‘πονάνε’ όπως εμείς δεν αποτελεί ούτε δικαιολογία ούτε άλλοθι για την κατάντια μας. Ο Γερμανός Υπ.Οικ. εργάζεται πρωτίστως για το συμφέρον του Γερμανικού λαού και του Γερμανού φορολογούμενου, το ίδιο και ο Άγγλος και ο Αυστριακός. Οι ‘ασύδοτες’ και ‘νεοφιλελεύθερες’ αγορές, τα τρισκατάρατα και επάρατα κεφάλαια δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από τις οικονομίες και τις θυσίες των Γερμανών, των Άγγλων και των Αυστριακών φορολογούμενων. Οφείλαμε να βλέπαμε κι εμείς το συμφέρον μας αλλά προτιμήσαμε να ξοδεύουμε άσκοπα δανεικά ώστε να συντηρούμε ένα επίπεδο ζωής που δεν δικαιολογείτο από τα πραγματικά μας εισοδήματα και την παραγωγικότητά μας και τώρα πρέπει να πληρώσουμε το λογαριασμό. Με άλλα λόγια, και θα ξαναχρησιμοποιήσω μια κυπριακή φράση, ‘κλάναμε με ξένο κώλο’. Σε ότι αφορά την Κύπρο, ακόμη και να μην αναγκαζόμασταν να λάβουμε αποφάσεις με το πιστόλι στον κρόταφο, οφείλουμε να ξοφλήσουμε αυτά που δανειστήκαμε. Απαιτούμε αλληλεγγύη από τους ευρωπαίους αλλά, όπως και οι εξ Ελλάδος Έλληνες, πρέπει κι εμείς να καταλάβουμε πως αλληλεγγύη σημαίνει να βοηθάς τον άλλο που έχει ανάγκη, όχι να συντηρείς έναν άσωτο υιό.

Ο λαός υποφέρει, η ανεργία έχει εκτιναχθεί σε άνευ προηγουμένου επίπεδα και το μέλλον είναι ζοφερό και αβέβαιο. Τα προβλήματα είναι πραγματικά και η καθημερινότητα για πολλούς έχει αλλάξει προς το χειρότερο. Μεγάλες ομάδες λαού έχουν γονατίσει ενώ κάποιες μειοψηφίες, ως είθισται, εξακολουθούν να συνεχίζουν την ζωή τους ωσάν να μην συνέβηκε τίποτα. Παλαιότερα μπορούσαμε να φταίξουμε τους Οθωμανούς, τους Τούρκους ή τους Άγγλους για τα δεινά μας αλλά δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο σήμερα, σίγουρα όχι για τα τελευταία 40 χρόνια. Μπορεί να παρηγορεί την ψυχούλα μας να αποποιούμαστε τις ευθύνες μας, να φταίμε απρόσωπα σύνολα ατόμων (εβραίους, αγγλοσάξονες, αμερικάνους, οθωμανούς, άγγλους, τούρκους) αλλά αυτό δεν αλλάζει την πραγματικότητα, μόνο την αντίληψη που έχουμε για αυτήν. Αλλά τί να συζητάμε τώρα τις αιτίες των πραγμάτων; Πιο εύκολο είναι να διαδηλώνουμε με κενού περιεχομένου συνθήματα και μπόλικο διαδικτυακό βρισίδι και συνωμοσιολογία. Προτιμάμε δυστυχώς να καταριόμαστε τη βροχή παρά να ψάχνουμε για ομπρέλα.

Η κατάσταση στην Κύπρο είναι τραγική. Τόσο τραγική που η Ελλάδα εκφράζει την συμπαράστασή της (αυτό είναι το αστείο που λέμε στις παρέες για να γελάμε). Τα αίτια της κρίσης στην Κύπρο όμως απέχουν παρασάγγας από τα αίτια της ελληνικής κρίσης. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο ζήτημα και ζητώ την κατανόηση του αναγνώστη για τις γενικότητες και υπεραπλουστεύσεις που θα ακολουθήσουν.

Πρώτον, παρά το μεγάλο μέγεθος του κυπριακού δημόσιου τομέα και τα κακά δημοσιονομικά, το μεγάλο πρόβλημα προήλθε από το κούρεμα των ελληνικών ομολόγων στο οποίο και οι δύο μεγάλες τράπεζες είχαν επενδύσει πολλά (η μια πολύ περισσότερα από την άλλη).

Δεύτερον, η κατάσταση επιδεινώθηκε με γεωμετρική πρόοδο λόγω ενός παντελώς ανίκανου, ιδεολογικά αγκυλωμένου και ευθυνόφοβου προέδρου. Ο πρώην πρόεδρος όταν η τρόικα βρισκόταν στην Κύπρο για να διαπραγματευτεί το μνημόνιο, προτίμησε να πάει να δει την τελετή έναρξης των ολυμπιακών αγώνων (ενώ ο νυν νυχτοξημερωνόταν στις Βρυξέλλες και τσακωνόταν με τους ευρωπαίους αξιωματούχους). Επίσης, αρνιόταν πεισματικά να συναντηθεί με τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας για διάφορους παιδιάστικους λόγους. Οι δε Υπουργοί Οικονομικών διαδέχονταν ο ένας τον άλλο γιατί δεν του εισηγούνταν αυτά που ο ίδιος είχε προαποφασίσει ή γιατί οι λύσεις που του πρότειναν δεν ταυτίζονταν με την ιδεολογία του. Είχαμε δηλαδή ένα πρόεδρο που ήθελε να αλλάξει η πραγματικότητα για χάρη της ιδεολογίας παρά να προσαρμόσει την ιδεολογία στην πραγματικότητα.

Χάσαμε πολύτιμο χρόνο, σημαντικότατες αποφάσεις αναβλήθηκαν μέχρι που η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο. Συντηρούσαμε ένα τραπεζικό τομέα και μια δημόσια υπηρεσία πολύ πέραν των δυνατοτήτων μας. Κρατούσαμε στον αναπνευστήρα μια τουλάχιστον τράπεζα που ήταν καταδικασμένη. Όλα αυτά με φτηνά δανεικά από την Ευρώπη και τη Ρωσία. Τώρα μας ήρθε ο λογαριασμός και αρνούμαστε να πληρώσουμε.

Υπάρχει ελπίδα ή έχουν όλα χαθεί; Εγώ πιστεύω πως υπάρχει ελπίδα αν κάνουμε όλοι τις απαραίτητες θυσίες (και δεν εξαιρώ τον εαυτό μου αφού τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένεια μου θα επηρεαστούν σε σημαντικό βαθμό από το όποιο κούρεμα καταθέσεων). Το σημαντικό είναι να μην καταρρεύσει άτακτα μια εκ των δύο μεγάλων τραπεζών αφού κάτι τέτοιο θα συμπαρέσυρε ολόκληρη την οικονομία μαζί της.

Αφού συνειδητοποιήσουμε πως το μεγάλο κομμάτι του τραπεζικού τομέα που βασιζόταν στους ξένους καταθέτες θα πάψει να υπάρχει, και υπό την προϋπόθεση πως η ΕΚΤ θα συνεχίσει να παρέχει ρευστότητα στις τράπεζες μετά την ψήφιση από την Βουλή των σχετικών νομοσχεδίων, τότε μπορούμε να επικεντρωθούμε στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας που έχουμε παραμελήσει όπως την ναυτιλία, την μεταποίηση, τον τουρισμό και την ενέργεια.

Η ύπαρξη φυσικού αερίου δημιουργεί σημαντικές προοπτικές αν τους διαχειριστούμε σωστά και αν τους κρατήσουμε μακριά από τα χέρια των αετονύχηδων πολιτικών. Η δε κυπριακή κρατική μηχανή είναι σε πολύ καλύτερη θέση από την ελληνική για να εφαρμόσει τα όποια μέτρα συμφωνηθούν στα πλαίσια συνομολόγησης δανειακής σύμβασης με την τρόικα.

Τρίτον, ο πολιτικός κόσμος της Κύπρου μπορεί και εκπλήσσει με την συμπεριφορά του, αν και αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο. Τον Δεκέμβριο που πέρασε σχεδόν ομόφωνα η Βουλή ψήφισε 21 απαραίτητα μέτρα που είχαν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας συναντίληψης με την τρόικα (η δανειακή σύμβαση καθεαυτό ακόμη να υπογραφεί). Πιο πριν, όταν οι χρυσοπληρωμένοι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας αρνούνταν να καταβάλουν την έκτακτη εισφορά μισθωτού που είχε ψηφιστεί, οι ίδιοι βουλευτές είχαν ψηφίσει ομόφωνα την απαγόρευση των απεργιών στις ουσιώδεις υπηρεσίες σε λιμάνια και αεροδρόμια ώστε να μην μπορεί το κάθε οργανωμένο μπουλούκι να παγώνει την οικονομία του νησιού. Οι συντεχνίες μας, οι πλείστες τουλάχιστον, είναι πολύ πιο υπεύθυνες από τις ελληνικές και αντιλαμβάνονται πως τα απεργιακά μέτρα πρωτίστως πλήττουν τους εργαζόμενους και δεν απεργούν για να περνά η ώρα ή άνευ αιτίας. Η τελευταία μεγάλη απεργία στις οικοδομές είχε ως βασικό τους αίτημα την ανανέωση της συλλογικής σύμβασης του κλάδου η οποία προέβλεπε σημαντικές μειώσεις μισθών και πάταξη της αδήλωτης εργασίας.

Καταλήγοντας, θέλω να σας πω πως δεν τρέφω ψευδαισθήσεις για το μέλλον. Ο δρόμος για τα επόμενα λίγα χρόνια θα είναι δύσκολος και ανηφορικός αλλά βατός. Εμείς φταίμε για την κατάντια μας και από μας εξαρτάται η σωτηρία μας. Μπορούμε να κλάψουμε την μοίρα μας και να οδυρόμαστε σαν γριές σε κηδεία ή να ανασκουμπώσουμε τα μανίκια και να πιάσουμε δουλειά όπως κάναμε μετά την τουρκική επιβολή. Επειδή είμαστε και εμείς έλληνες όμως, δεν μπορώ να είμαι βέβαιος πως θα πρυτανεύσει η λογική αντί το συναίσθημα. Καλού κακού θα νηστέψω και θα ανάψω και ένα κερί.