Εκεί Που Τελειώνει Η Λογική Αρχίζει Ο Δήμαρχος, Director’s Cut

(Το αρχικό κείμενο δημοσιεύτηκε στο μπλογκ V for VALIS. Το Director’s Cut έχει επιπλέον δύο γκραν–γκινιόλ σκηνές στο τέλος που κόπηκαν από την εμπορική βερσιόν: Συνιστώμενη Βιβλιογραφία και Προτεινόμενη Λύση)

Κατά το διάστημα 2004 – 2009 μπήκα περίπου στο 1/3 των τότε ελληνικών Δήμων. Είδα από μέσα πώς λειτουργούν. Πιστεύω ότι ξέρω για τους Δήμους όσα δεν ξέρει ούτε ο Υπουργός Εσωτερικών, έχω υλικό να γράψω βιβλίο. Θα προσπαθήσω στη συνέχεια να δώσω ένα εγχειρίδιο οδηγιών. Η αρχική μου σκέψη ήταν να το στείλω στην τρόικα, φοβάμαι όμως μην επηρεάσω την καταβολή της έκτης δόσης και δεν το θέλω. Πρώτα λίγοι ορισμοί, να ξέρουμε για ποιο πράγμα μιλάμε:

Δήμος = ύψιστη τιμή εντροπίας, προβλέπεται από τον Δεύτερο Θερμοδυναμικό Νόμο και αντικατοπτρίζει τη μέγιστη αταξία. Πλήρης αποδιοργάνωση των πάντων, η οποία δεν εμπεριέχει καμία πληροφορία και δεν επιτρέπει τη διατήρηση ζωής.

Δήμαρχος = ένας από τους Μεγάλους Παλαιούς, κατά βάση μια πανίσχυρη εξωδιαστατική οντότητα, ο οποίος ζει εξόριστος στον κόσμο μας, «στο βυθισμένο Γρ'φείο του κοιμάται κι ονειρεύεται (πως την αυγή παντρεύεται)», και περιμένει υπομονετικά να βρεθούν τα άστρα στη σωστή τους θέση για να επανεκλεγεί.

Αντιδήμαρχος = ένα από τα φριχτά Σογγώθ, πλάσματα χωρίς νου που έχουν τη μορφή τεράστιας συγκέντρωσης πρωτοπλασμαστικών φυσαλίδων.

Δημοτικός Προϋπολογισμός = καταραμένο βιβλίο του τρελού Άραβα ποιητή Αμπντούλ Αλχαζρέντ.

Ο Δήμος βρίσκεται μόνιμα σε κατάσταση βραδυφλεγούς χρεοκοπίας. Οι ΚΣ για έναν Δήμο είναι να μην ξέρει πώς να παλέψει την ερχόμενη μισθοδοσία, να καθυστερούν οι λογαριασμοί και να σπάνε τα τηλέφωνα οι προμηθευτές ζητώντας τα λεφτά τους. Όλο αυτό βιώνεται ως κατάσταση ισορροπίας. Αν γίνει θαύμα, κάποια εξωτερική παροχή ενέργειας υπό μορφή χρημάτων κι ο Δήμος κάνει κβαντικό άλμα σε μια μετασταθερή κατάσταση νοικοκυρέματος, αν η μισθοδοσία καλυφθεί, οι υποχρεώσεις τακτοποιηθούν κι οι λογαριασμοί πληρωθούν, τότε αυτό βιώνεται ως ανισορροπία κι ο Δήμος επιζητεί να επανέρθει γρήγορα στην προηγούμενη σταθερή του κατάσταση. Όλα αυτά αντανακλώνται στον Δημοτικό Προϋπολογισμό, γνωστός και ως Αλ Αζίφ (Το Βουητό των Εντόμων), ο οποίος είναι καταραμένο σύγγραμα κι όποιος το διαβάσει, τρελαίνεται. Η σύνταξη του Δημοτικού Προϋπολογισμού (ΔΠ από εδώ και εμπρός) γίνεται με βάση την αρχή της απροσδιοριστίας του Χάϊζενμπεργκ, σύμφωνα με την οποία είναι αδύνατο να γνωρίζει κάποιος την πραγματική δαπάνη και την εγγραφόμενη δαπάνη ταυτόχρονα• το πραγματικό έσοδο και το εγγραφόμενο έσοδο ταυτόχρονα. Αυτά τα δύο έχουν μεταξύ τους σχέση ύλης – αντιύλης. Συγκεκριμένα: εγγραφόμενη δαπάνη = πραγματική δαπάνη – Κ_Δ, όπου Κ_Δ είναι η κβαντική διαφορά της πραγματικής δαπάνης από μια άλλη, ιδεατή, σε κάποιο εναλλακτικό σύμπαν, στο οποίο ο ΔΠ είναι ισοσκελισμένος. Συμμετρικά: εγγραφόμενο έσοδο = πραγματικό έσοδο + Κ_Ε, όπου Κ_Ε η απαραίτητη κβαντική προσθήκη προκειμένου να μετατραπεί η αθλιότητα του πραγματικού εσόδου σε Πλατωνική Ιδέα, προερχόμενη από κάποιο εναλλακτικό σύμπαν στο οποίο οι δημοτικές καντίνες, οι λαϊκές αγορές, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις κ.λπ. δίνουν πολλά λεφτά και ισοσκελίζουν τον ΔΠ. Στο δικό μας σύμπαν, ο ΔΠ πρώτα ισοσκελίζεται και μετά εγγράφονται οι δαπάνες και τα έσοδα.

Δύο μεθόδους χρησιμοποιεί ο Δήμος προκειμένου να αντιμετωπίσει τη μετασταθερή τάξη και να επανανέρθει στη σταθερή του κατάσταση μέγιστης αταξίας: διαφθορά και κακοδιαχείριση. Ως προς το πρώτο, έχουν δημοσιευτεί άφθονα και τρανταχτά περιστατικά. Από την εμπειρία μου, μπορώ να βεβαιώσω τα παρακάτω:

1) Η διαφθορά είναι διαπαραταξιακή. Δεν έχει να κάνει με την προέλευση της δημοτικής αρχής από το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ, το ΚΚΕ, την Αριστερά ή κανέναν από αυτούς. Η γνώση της πολιτικής προέλευσης δε δίνει προβλεπτικές δυνατότητες για τη δημοτική διαφθορά. Όλα έχουν να κάνουν με τους συγκεκριμένους δημοτικούς άρχοντες, τι άνθρωποι είναι. Και δεν αναφέρομαι μόνο στον δήμαρχο, αλλά σε όλο το δημοτικό συμβούλιο. Ο αντιδήμαρχος π.χ. κατά κανόνα τα παίρνει πολύ περισσότερο από τον δημάρχο. Αυτός ο τελευταίος διαθέτει, ως προς τους συνεργάτες του, τη σχέση Φαίνεσθαι – Είναι. Ο δήμαρχος είναι αυτός που προβάλλεται, δίνει συνεντεύξεις, κόβει κορδέλες, εκφωνεί λόγους, παρίσταται σε δεξιώσεις, διαθέτει όραμα για τον τόπο («όραμα», στη γλώσσα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καλείται ο φραπές), σχέδιο ανάπτυξης για την πόλη («ανάπτυξη», στη γλώσσα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καλείται ο διορισμός ψηφοφόρων και συγγενών), δομεί όλη τη φαινομενολογία του Δήμου. Η οντολογία του Δήμου όμως έχει να κάνει πολύ περισσότερο με τους υπαλλήλους, αντιδημάρχους, ταμίες, προέδρους δημοτικών οργανισμών κ.λπ. και συνήθως το Φαίνεσθαι δεν έχει ιδέα τι κουμάσι είναι το Είναι (εκτός ίσως αν πρόκειται για μια ιδιαίτερα μεγάλη προμήθεια, για κάποιο ιδιαίτερα ακριβό έργο, στο οποίο ενδεχομένως να ενδιαφερθεί η Αυτού Μεγαλειότης να συμμετάσχει στο πάρτι). Το πολύ-πολύ που μπορεί να κάνει ο δήμαρχος είναι να εφαρμόσει αυστηρό μάνατζμεντ («μάνατζμεντ», στη γλώσσα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καλούνται οι βρισιές). Να τρομάξει τους συνεργάτες του, να τους βάλει τα δυο πόδια σ’ ένα παπούτσι και να περάσει το μήνυμα ότι δε θα ανεχθεί διαφθορά, οπότε αυτοί θα βρουν τρόπο να διαφθείρονται χωρίς να το πάρει μυρωδιά ο μεγάλος. Tag για την παράγραφο: ο δήμαρχος δεν ασχολείται, η Αυτού Μεγαλειότης είναι μονίμως σε μίτινγκ («μίτινγκ», στη γλώσσα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καλούνται οι γκόμενες).

2) Στους Δήμους επιβεβαιώνεται ο Χρυσός Κανόνας της Διαφθοράς στο Ελληνικό Δημόσιο. Ποιος είναι ο κανόνας; Ότι τα λεφτά δεν τα παίρνει αυτός που υπογράφει το χαρτί (όχι τα πολλά λεφτά, τουλάχιστον). Τα παίρνει αυτός που βάζει το χαρτί μπροστά σ’ αυτόν που υπογράφει και δηλώνει αδιάφορα: «είναι ένα απαραίτητο έργο, κ. υπουργέ / κ. πρόεδρε / κ. διευθυντά / κ. βουλευτή / κ. δήμαρχε, π.χ. μια απεντόμωση γιατί έχουμε γεμίσει κουνούπια» – «Πού υπογράφω;» – «Να, εδώ κι εδώ κι εδώ, στο κάτω μέρος».

3) Υπάρχει ένα είδος καλοπροαίρετης διαφθοράς, δεν ξέρω πώς αλλιώς να την ονομάσω, που παίζει μεγάλο ρόλο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι μεθοδευτές της μπορεί ακόμα και να μην ωφελούνται καθόλου προσωπικά – για την ακρίβεια, δεν τη συνειδητοποιούν καν ως διαφθορά: «Να δώσουμε τη δουλειά σε κάποιον της περιοχής, για να μείνουν τα λεφτά στον τόπο, να μην πάνε στην Αθήνα». Επίσης, πολύ διαδεδομένο είναι και το: «Με τους διαγωνισμούς δεν κάνεις τίποτα. Οι διαγωνισμοί είναι για τους Ευρωπαίους, η Ελλάδα λειτουργεί αλλιώς. Δώσε τη δουλειά σε κάποιον σοβαρό επαγγελματία, μην μπλέξουμε με τυχάρπαστους και τραβιόμαστε μετά».

Η μεγάλη όμως φρίκη που κατατρώει τους Δήμους είναι η κακοδιαχείριση. Ο κόσμος συνήθως στέκεται στην (υστερόβουλη) διαφθορά, είναι πιο τρανταχτή και μπρεχτική, το κακό είναι επικεντρωμένο και συνειδητό. Πιστεύω όμως ότι πολύ περισσότερα χρήματα σπαταλιούνται από την κακοδιαχείριση παρά από οτιδήποτε άλλο.

Είναι απίστευτο το τι γίνεται μέσα στους Δήμους!

Ενώ έχουν υλικά, εργαλεία κ.λπ., αγοράζουν καινούργια γιατί δεν ξέρουν ότι τα έχουν. Τα παλιά υλικά σαπίζουν σε κάποια αποθήκη, ξεχασμένα από κάποια παλιότερη δημοτική αρχή, κι οι καινούργιοι υπάλληλοι τα κοιτάζουν με απορία. Ή τα αναφέρουν στον Πρόεδρο της Δημοτικής Υπηρεσίας, γνωστός και ως: το Έρπον Χάος, ο Μαύρος Άνθρωπος, ο Φύλακας στο Κατώφλι, ο οποίος το ξεχνάει. Η πληροφορία, γενικώς, μέσα στους Δήμους μεταδίδεται με γεωλογικούς ρυθμούς• μέχρι να περάσει από το ένα γραφείο στο άλλο, έρχεται η καινούργια εποχή των παγετώνων. Πολλοί Δήμοι δεν προσλαμβάνουν δικηγόρους και λειτουργούν χωρίς νομική υπηρεσία, προκειμένου να μειώσουν δαπάνες – έτσι υποτίθεται, δηλαδή, γιατί στο τέλος δίνουν πολλαπλάσια χρήματα σε αμοιβές εξωτερικών νομικών. Ένα άλλο φοβερό είναι ότι ενώ προβλέπονται κοινοτικά κονδύλια για συγκεκριμένα έργα, οι Δήμοι δεν το γνωρίζουν και τα πληρώνουν με δικά τους χρήματα. Υπάρχει ένα πράγμα που λέγεται Κεντρική Ένωση Δήμων & Κοινοτήτων• δεν ξέρω τι ακριβώς κάνει, υποτίθεται ότι ενημερώνει τους Δήμους για τέτοιες επιδοτήσεις και βοηθά στη διαδημοτική ανταλλαγή τεχνογνωσίας, υποψιάζομαι όμως ότι είναι ένα ακόμα μακιγιάζ που χρησιμοποιεί το Ελληνικό Κράτος για να παριστάνει ότι είναι Κράτος. Συμβαίνει επίσης και το αντίστροφο, οι Δήμοι να χρησιμοποιούν κοινοτικά κονδύλια για άχρηστα έργα, μόνο και μόνο επειδή βρήκαν την επιδότηση. Πάνω εδώ θα πρέπει οπωσδήποτε να αναφερθούν οι θρυλικοί ποδηλατόδρομοι του Βόλου, που ανήκουν στα 7 Θαύματα του Κόσμου, στα 7 Τραύματα του Κόσμου, και χρησιμοποιούνται από τους βιολόγους ως απόδειξη της καταγωγής του ανθρώπου από τον πίθηκο.

Είναι γεγονός: μεγάλοι και, υποτίθεται, σοβαροί Δήμοι της χώρας είναι οργανωμένοι στα πρότυπα μπακάλικου της δεκαετίας του ’50. Δεν συντάσσουν οικονομικές καταστάσεις – ισολογισμούς και λογαριασμούς αποτελεσμάτων χρήσης – ή τους συντάσσουν ως έργο μυθοπλασίας, αποκύημα φαντασίας, μόνο και μόνο για να στείλουν ένα χαρτί στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Δεν ξέρουν πώς να μεταφέρουν μια πίστωση από τον έναν κωδικό του ΔΠ στον άλλον, οπότε καθυστερούν στη σύνταξή του, μαζί μ’ αυτόν καθυστερούν και στη σύνταξη των επιμέρους προϋπολογισμών των ΝΠΔΔ του Δήμου, μένουν οι παιδικοί σταθμοί χωρίς γάλα και τα οχήματα του Δήμου χωρίς βενζίνη για μήνες. Λειτουργούν χωρίς βάσεις δεδομένων και καταλόγους• η Δημοτική Αστυνομία κόβει πρόστιμα, τα οποία όμως δεν εισπράτονται ποτέ, γιατί ο Δήμος δεν έχει καταλόγους. Χάνουν συνέχεια παραστατικά. Δεν ξέρω πώς το καταφέρνουν αυτό, φαίνεται πως όποιο χαρτί μπει μέσα στον Δήμο, εξαφανίζεται από το δικό μας χωροχρονικό συνεχές κι εμφανίζεται σε κάποιον εναλλακτικό κόσμο. Ο προμηθευτής μετά θέλει να πάρει τα λεφτά του, σε κάποιες απίθανες περιπτώσεις θέλει να τον πληρώσει κι ο Δήμος, δεν ξέρουν όμως πώς να το κάνουν αυτό γιατί χάσαν το τιμολόγιο. Και το Δημόσιο θέλει πρωτότυπα παραστατικά για να πληρώσει, δε δέχεται αντίγραφα. Όμως ο προμηθευτής δεν μπορεί να εκδόσει καινούργιο παραστατικό συν ένα πιστωτικό τιμολόγιο που να ακυρώνει το παλιό, γιατί οι εφορίες τρελαίνονται μόλις δουν πιστωτικά τιμολόγια, υποψιάζονται εικονικές πωλήσεις. Ούτε μπορεί να καταγγείλει την απώλεια, γιατί ο Κώδικας Δήμων & Κοινοτήτων μετά προβλέπει ένορκη διοικητική εξέταση, κι ο Δήμος δε θέλει να μπλέξει. Τελικά ψάχνουν να βρουν μια λύση στο μιλητό κι ένας Θεός ξέρει πώς την εμφανίζουν στα χαρτιά. Σταχυολογώ ορισμένα ενδεικτικά περιστατικά:

- Η μηχανικός του Δήμου έδειχνε ζαλισμένη. Μελετούσε ένα ΦΕΚ σχετικό με τη δουλειά της και πάλευε να βγάλει άκρη με τους όρους και τις έννοιες. Στο τέλος ζήτησε βοήθεια: «Δεν το καταλαβαίνω αυτό που λέει εδώ: τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου υποχρεούνται να αποστείλουν ετούτο κι εκείνο και το άλλο κ.λπ.»

«Μάλιστα», είπα.

«Τι είναι τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου;»

Έπαθα σοκ. «Τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου», είπα με άχρωμη, ρομποτική φωνή, «είστε, ας πούμε, εσείς, ο Δήμος, καθώς κι ο δημοτικός οργανισμός κ.λπ. κ.λπ.». Συνέχισα την εξήγηση ενώ από μέσα μου έκανα χαρακίρι.

- «Είχα επαφές στη ΝΔ», μου έλεγε ένας δημοτικός σύμβουλος. «Μιλούσαμε τακτικά, σκεφτόμουν να κατεβώ στις εκλογές. Μετά όμως είπα: είσαι τρελός; Στη ΝΔ οι θέσεις είναι καπαρωμένες, ο τάδε, ο τάδε κι ο τάδε είναι δεδομένοι! Καμία ελπίδα. Οπότε μετά πήγα στο ΠΑΣΟΚ, που ήταν πιο ανοιχτά τα πράγματα, κι αρχίσαμε να το συζητάμε. Κατέβηκα με το ΠΑΣΟΚ και τελικά εκλέχτηκα».

Αναφέρω αυτό το περιστατικό γιατί είναι χαρακτηριστικό της νοοτροπίας μιας μεγάλης μερίδας κόσμου που δραστηριοποιείται στα δύο κόμματα εξουσίας. Η ένταξη στη ΝΔ ή στο ΠΑΣΟΚ δεν έχει να κάνει με ιδέες ή στάσεις ζωής ή πολιτικές τοποθετήσεις. Απλά πράγματα, ποιος μπορεί να με βολέψει. Ποδοσφαιρικές μεταγραφές: πού να πάω ώστε να παίζω ενδεκάδα και να μην κάθομαι στον πάγκο.

- «Ο πάρεδρος δεν καταλαβαίνει τίποτα. Το κάνουμε τακτικά, σπάμε την προμήθεια σε πολλές μικρότερες, οπότε αποφεύγουμε τον διαγωνισμό και τις δίνουμε με απευθείας αναθέσεις. Ποτέ δεν είχαμε κανένα πρόβλημα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, ο πάρεδρος δεν καταλαβαίνει τίποτα».

- «Υποψιάζομαι ότι όλοι τα παίρνουν εκτός από μένα!...» μου έλεγε κάποτε ένας δήμαρχος στο γραφείο του χαμογελώντας πικρά. Τον ήξερα, ήταν άνθρωπος με αρχές. Παλιό μέλος του ΚΚΕ, που πλέον είχε γίνει ΚΚΕ–με–την–ευρεία–έννοια, αρρώσταινε και μόνο στη σκέψη της μίζας κι είχε προειδοποιήσει όλο τον Δήμο ότι θα τους κόψει τα πόδια αν μάθει ότι τα παίρνουν. Τον συμπαθούσαμε όλοι γι’ αυτό και δεν είπα τίποτα.

Διότι τι να του πω, του ανθρώπου; Ήξερα καλά τι γινόταν στον Δήμο του – σε κάποιες υπηρεσίες, τουλάχιστον. Όχι απλώς τα έπαιρναν, ταρίφα κανονική είχαν. «Τα παίρνω» δεν είναι η σωστή έκφραση, περιλαμβάνει το στοιχείο της τυχαιότητας, της σποραδικότητας, τα παίρνω σήμερα αλλά δεν θα τα πάρω αύριο και ίσως τα πάρω μεθαύριο. Οι υπάλληλοι όμως είχαν καταργήσει κάθε έννοια τυχαιότητας, το είχαν προσδιορίσει ντετερμινιστικά το πράγμα. Ταρίφα. Αυτά συμβαίνουν όμως αν ο δήμαρχος κάθεται όλη μέρα στο γραφείο του και δεν ασχολείται. Ο συγκεκριμένος ήταν συμπαθέστατος και τον αγαπούσαμε όλοι όσοι τον γνωρίζαμε. Οπότε τι να του πεις; Ασ’ τον τρελό στην τρέλα του και τον πλανημένο στην πλάνη του. Εξάλλου, αν δεν έπαιρνε απόφαση να βγει απ’ το γραφείο του και να κάνει φύλλο και φτερό τον Δήμο, δε θα διαπίστωνε ποτέ τα όργια, θα έμενε πάντα με την αβεβαιότητα. «Η απόλυτη ύπαρξη ενός αντικειμένου ξέχωρα από τη διαδικασία της παρατήρησής του, είναι μια φράση χωρίς νόημα», έλεγε ο επίσκοπος Μπέρκλι. Όχι μόνο αντικειμένου αλλά και λαδώματος, λέω εγώ.

Μετά από όλα αυτά όμως, πώς καταφέρνουν κι επιβιώνουν οι Δήμοι; Δεν επιβιώνουν, αυτή είναι η απάντηση. Εδώ και πολλά χρόνια, οι Δήμοι σπαταλούν συνέχεια λεφτά, δανείζονται απ’ όπου βρουν, χρεώνονται συνεχώς κι οι περισσότεροι είναι σε μια ιδιόρρυθμη κατάσταση ημιχρεοκοπίας. « Χρέη και οργή στα ύψη για 58 Δήμους», «Υπερχρεωμένοι Δήμοι υπό επιτήρηση» κ.λπ. Παλιότερα πίεζαν την Περιφέρεια, την κυβέρνηση κι αυτές έβρισκαν κάποιες φόρμουλες να τους βοηθάνε (ρυθμίσεις χρεών, εγγυήσεις κ.α.). Τώρα όμως άρχισαν να τίθενται υπό καθεστώς μνημονίου, οι πιο χρεοκοπημένοι εξ’ αυτών. Ε, δεν το λες «επιβίωση» όλο αυτό...

Ναι, όμως πώς καταφέρνουν οι Δήμοι να εκπληρώνουν τις πολύ βασικές λειτουργίες τους; Να αλλάζουν τις καμένες λάμπες και να μαζεύουν τα σκουπίδια; Εδώ πρέπει να πάμε στα βαθιά νερά της λειτουργίας των Δήμων και να δούμε το σύστημά τους.

Το σύστημα που λειτουργούν οι Δήμοι είναι ο κ. Γιάννης (τυχαίο όνομα). Σε κάθε Δήμο, ίσως και σε κάθε Δημοτική Υπηρεσία, υπάρχει ένας τέτοιος. Πρόκειται συνήθως για παλαιό υπάλληλο, καμιά φορά και για αντιδήμαρχο, με μυαλό και ακεραιότητα. Σε κάποια στιγμή, ο κ. Γιάννης αντιλαμβάνεται ότι είναι ένας ικανός μέσα σε μια θάλασσα αχρήστων, οπότε καταλήγει να βαστάει την υπηρεσία μόνος του. Σταδιακά όλα περνούν από αυτόν. Δεν προβάλλεται και δεν γράφεται στις τοπικές εφημερίδες, έχει προσωπική έγνοια για την υπηρεσία, και καταλήγει να είναι ο μόνος που μπορεί να βγάλει μια δουλειά. Κανένα μνημείο δε θα στηθεί για τον Άγνωστο Δημοτικό Υπάλληλο, όλους αυτούς τους κ. Γιάννηδες της επικρατείας, όμως από κάθε ουσιαστική άποψη είναι ήρωες. Δήμος χωρίς κ. Γιάννη, προκοπή δεν κάνει.

Συνιστώμενη Βιβλιογραφία:

- Εδώ τα χρέη των (καποδιστριακών) Δήμων προς τις τράπεζες και το Παρακαταθηκών & Δανείων τον Οκτώβρη του 2010, σύμφωνα με τον κ. Βασίλη Φουρτούνη, από στοιχεία που δημοσίευσε η ΤτΕ και η Ένωση Τραπεζών. Συνολικά 1 δισ. 750 εκατ. ευρώ. Τα υπόλοιπα χρέη (προς ιδιώτες, οφειλές σε ασφαλιστικά ταμεία κ.α.) εκτιμάτο ότι ήταν άλλο 1 δισ. 300 εκατ. ευρώ. Κοντά 3 δισ. λοιπόν, λέει ότι, χρωστούσαν οι Δήμοι μέχρι τον Οκτώβρη του 2010.

- Εδώ κάποιος που γράφει αναλυτικά τον τρόπο που μεθοδεύονται οι διαγωνισμοί των ΟΤΑ. Παράσταση για 3 ρόλους: ο Άρχοντας, ο Ήρωας κι ο Φίλος. Η τέχνη του να διασπαθίζεις δημόσιο χρήμα «με πλήρη διαφάνεια και κανείς να μην μπορεί να κατηγορηθεί ότι δεν έκανε τη δουλειά του υπέρ του δημόσιου συμφέροντος και σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία».

- Διαβάζω εδώ τον κ. Μπουτάρη (Μάρτιος 2011) για την κληρονομιά που παρέλαβε στον Δήμο Θεσσαλονίκης από την προηγούμενη διοίκηση Παπαγεωργόπουλου: «Το πρόβλημα της κληρονομιάς μας έχει δύο συνιστώσες, η μία είναι της διαφθοράς στην διαχείριση του δημοσίου χρήματος και η άλλη η αδιαφορία στην διαχείριση του. Τα οικονομικά του Δήμου ζημιώθηκαν διπλά σε βάθος χρόνου. Από πρόθεση σε περιπτώσεις υπεξαιρέσεων του δημοσίου χρήματος κι από έλλειψη προθέσεως, διότι ο Δήμος συστηματικά αγνόησε τις δια νόμου καθορισμένες υποχρεώσεις του, με συνέπεια μια σειρά ποινών που σωρευτικά συνιστούν δυσβάστακτη απώλεια χρήματος». Διαφθορά και κακοδιαχείριση, δηλαδή, οι δύο καρκίνοι των Δήμων – ή, όπως το θέτει ο κ. Μπουτάρης: «Παρουσία κακών προθέσεων και απουσία καλών προθέσεων».

- Εδώ , εδώ , εδώ κι εδώ κάποιος γράφει ανοιχτά και με στοιχεία για έναν συγκεκριμένο Δήμο. Διαβάζεις κι ανθίζει η καρδιά σου: οικονομικές καταστάσεις που επί σειρά ετών δεν συντάσσονται• ούτε τα επιχειρησιακά προγράμματα (τεχνικό πρόγραμμα & ετήσιο πρόγραμμα δράσης) συντάσσονται• κτίρια που νοικιάζονται και δεν χρησιμοποιούνται• Η/Υ που αγοράζονται και δεν χρησιμοποιούνται κι αργότερα τους κλέβουν κάποιοι• ΔΠ που υποβάλλεται στο δημοτικό συμβούλιο όχι στις προβλεπόμενες από τον νόμο προθεσμίες, αλλά αργότερα που ο Ερμής είναι ανάδρομος κι η Αφροδίτη σε σύζευξη με τον Κρόνο• δημοτικοί οργανισμοί (παιδικοί σταθμοί, ΚΑΠΗ κ.λπ.) χωρίς προϋπολογισμούς• δήμαρχος που δεν εφαρμόζει τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου• αιρετοί που λαμβάνουν αυξημένα έξοδα παράστασης, απ’ ό,τι φαίνεται κατά παράβαση του νόμου• σύμβουλοι, αντιδήμαρχοι κ.α. που μοιάζει να μη γνωρίζουν τις υπουργικές εγκυκλίους που τους αφορούν, ούτε κανονισμούς λειτουργίας, ούτε τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, τίποτα. Το αστείο είναι εδώ , όπου φαίνεται ότι ο συγκεκριμένος δήμαρχος (κι ο γενικός γραμματέας του Δήμου και διάφοροι άλλοι αναρμόδιοι) παρίστανται στο προεδρείο του δημοτικού συμβουλίου, κατά παράβαση του κανονισμού, προφανώς για να κατευθύνουν την ψηφοφορία εκεί που θέλουν. Το τραγικό είναι εδώ (χωρίς σχόλιο). Γράφει κι άλλα πολλά στο μπλογκ του για τον Δήμο, όρεξη να ‘χει κάποιος να ψυχοπλακωθεί.

- Εδώ ένας καταπληκτικός δήμαρχος δίνει μια καταπληκτική απάντηση, όταν του επισημαίνουν στο δημοτικό συμβούλιο ότι ο προς έγκριση ισολογισμός είναι διάτρητος: «Ο ισολογισμός είναι το τελευταίο που με ενδιαφέρει, γιατί ο Δήμος δεν είναι επιχείρηση και κάνει επενδύσεις για να βελτιώσει την καθημερινότητα των δημοτών του και να παράσχει υπηρεσίες». Ο συγκεκριμένος Δήμος είναι ήδη μέσα 20 εκατομμύρια ευρώ, δείχνει ότι έχει περιουσία αναξιοποίητη, ζημίες από μισθώματα και πρόστιμα που δεν εισπράτονται (εδώ), διάφορες δημοτικές επιχειρήσεις έχουν το μαύρο τους το χάλι, ενώ οι απαντήσεις που δίνει η δημοτική αρχή είναι ελάχιστα πειστικές – δεν ξέρει καν για ποιο λόγο εκτινάχθηκαν οι δανειακές δαπάνες! Δεν ξέρει αν ο εργολάβος τέλειωσε ή όχι το έργο στην κεντρική πλατεία της πόλης, δεν ξέρει για το μπαράζ κλοπών στον Δήμο, δεν ξέρει τι θα γίνει με τον δημοτικό φωτισμό, τους παιδικούς σταθμούς, το κολυμβητήριο κ.α. ( εδώ). Όλα αυτά όμως ο κ. δήμαρχος τα προσπερνάει ελαφρά, με το ιδεολόγημα ότι, ως Δήμος, νοιαζόμαστε για το καλό των δημοτών μας, δεν έχουμε σκοπό το κέρδος, σιγά μην αξιοποιήσουμε την αναξιοποίητη περιουσία μας, εμείς δεν είμαστε ανάλγητοι επιχειρηματίες, ψηφίστε τώρα τον ισολογισμό να ‘χουμε ένα χαρτί να δείχνουμε στο Ελεγκτικό Συνέδριο κι εγώ θα σας φέρω ευρωπαϊκά προγράμματα από την Αθήνα. Κατά τ’ άλλα, δίνει συνεντεύξεις και μιλάει για την επαφή του με το λαό, την αγάπη για τον τόπο του, το αισθητικό του όραμα κ.λπ. κ.λπ.

- Στο φόρουμ των λογιστών (www.taxheaven.gr) μπορεί κάποιος να μάθει πολλά για την ελληνική επιχειρηματική πράξη, αυτό που πραγματικά συμβαίνει καθημερινά στην Ελλάδα, καθώς οι λογιστές προσπαθούν να ξεδιαλύνουν μπερδεμένες υποθέσεις και ρωτάνε ο ένας τον άλλον. Αν κάνετε μερικές αναζητήσεις, θα μάθετε πολλά και για τους ΟΤΑ. Ας δούμε ένα ωραίο παράδειγμα, πρώτα όμως ορισμένα προκαταρκτικά: Οι διακηρύξεις των δημοτικών διαγωνισμών πρέπει υποχρεωτικά να δημοσιεύονται – σε μία εφημερίδα, αν πρόκειται για πρόχειρους διαγωνισμούς, σε δύο οικονομικές και μία τοπική εφημερίδα, αν πρόκειται για τακτικούς (θα ήταν βέβαια πολύ πιο απλό να δημοσιεύονται υποχρεωτικά στην ιστοσελίδα του ΟΤΑ, όμως η κοινωνία της πληροφορίας σταματάει στο κατώφλι του δημαρχείου, δεν μπαίνει μέσα, φοβάται). Όλες αυτές οι δημοσιεύσεις στον Τύπο έχουν και κάποια έξοδα, τα οποία εθιμοτυπικά πληρώνονται από τον ανάδοχο του διαγωνισμού – δεν προβλέπεται από το νόμο, όμως το έθιμο έχει επικρατήσει και στην Ελλάδα τιμάμε τις παραδόσεις μας. Οι εφημερίδες όμως κόβουν το τιμολόγιο στο όνομα του Δήμου, διότι φυσικά την ημ/νία της δημοσίευσης δεν υπάρχει ακόμα ανάδοχος. Αποτέλεσμα είναι ότι ο Δήμος έχει τιμολόγιο για χρήματα που ποτέ δε βγαίνουν από το ταμείο του, ενώ ο ανάδοχος αναγκάζεται να πληρώνει χωρίς να μπορεί να καταχωρίσει το έξοδο στα βιβλία του. Μια τέτοια περίπτωση εδώ , από το φόρουμ των λογιστών. Όπως εξομολογείται κι ένας σχολιαστής: «Αυτό ακριβώς εφαρμόζεται στο 100% των περιπτώσεων. Ο ανάδοχος πληρώνει τα έξοδα των εφημερίδων και τα τιμολόγια κόβονται στο όνομα του Δήμου. ΠΑΝΤΑ».

- Από το φόρουμ των λογιστών πάλι. Κάποιος προσπαθεί να δει αν το μαγαζί του πελάτη του υπάγεται σε δημοτικό τέλος για «τουριστικά είδη, είδη λαϊκής τέχνης, ενθύμια και δώρα». Το τέλος αυτό επιβάλλεται ή όχι κατά περίπτωση, έπειτα από απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Ο λογιστής πήγε στον Δήμο και ζήτησε τη σχετική απόφαση, όμως «ο Δήμος την ψάχνει γιατί είναι απόφαση του 1994 και δεν μπορεί να τη βρει».

- Και κάτι για να ευθυμήσουμε. Αν σκέφτεστε να ανοίξετε μαγαζί με καφέ και μπουγάτσα, θα πρέπει να πάρετε άδεια από τη δημοτική αστυνομία αφού πρώτα προσκομίσετε:

1. παράβολο στο Δήμο κι ενημερότητα
2. οικοδομική άδεια
3. υπεύθυνη δήλωση διαχειριστή πολυκατοικίας οτι επιτρέπει τη λειτουργία του μαγαζιού
4. τέσσερα σχεδιαγράμματα κάτοψης και τομής θεωρημένα από πολεοδομία
5. βεβαίωση από τη πυροσβεστική για να θεωρήσει η πολεοδομία τα σχεδιαγράμματα
6. δήλωση ηλεκτρολόγου οτι ειναι ασφαλής η ηλεκτρική εγκατάσταση
7. μισθωτήριο
8. βιβλιάριο υγείας
9. υπεύθυνη δήλωση περί μη κωλύματος του ΠΔ 180/79
10. 2 φωτογραφίες
11. έναρξη
12. λογαριασμό ΔΕΗ
13. αντίγραφο ταυτότητας
14. « Ρώτα και στην υπηρεσία της περιοχής σου μήπως θέλουν κάτι επιπλέον» .

Προτεινόμενη Λύση

Μετά από όλα αυτά, τι θα μπορούσε να γίνει με τους Δήμους και τους ΟΤΑ; Δύσκολη ερώτηση... Η γνώμη μου είναι ότι αν δεν ενδιαφερθούν οι τοπικές κοινωνίες, οι Δήμοι θα συνεχίσουν να είναι όργια σπατάλης κι ανευθυνότητας. Η κυβέρνηση κι ο Υπουργός Εσωτερικών δεν μπορούν (δεν θέλουν;) να κάνουν τίποτα, η δημοτική αντιπολίτευση ασκεί μεν έλεγχο και κριτική, όταν όμως έρχεται στα πράγματα αποδεικνύεται μια απ’ τα ίδια κι αυτή. Μόνο η τοπική κοινωνία θα μπορούσε ίσως να πάρει την κατάσταση στα χέρια της. Μια κίνηση πολιτών με αποκλειστικό σκοπό να ελέγχουν τον Δήμο τους, να κάνουν αιρετούς κι υπαλλήλους να νιώθουν ότι παρακολουθούνται. Ένα μπλογκ ή μια σελίδα στο facebook δεν κοστίζουν τίποτα, μπορούν όμως να μαζεύουν υλικό, μαρτυρίες και καταγγελίες. Ο τοπικός Τύπος συνήθως ξέρει πολλά, όλοι όσοι μπαίνουν στο Δημαρχείο συνήθως ξέρουν πολλά, τα δημοτικά συμβούλια είναι ανοικτά, ενώ οι συμβάσεις των προμηθειών καθώς κι άλλο υλικό δημοσιεύονται στο diavgeia.gov.gr. Η λειτουργία των ΟΤΑ διέπεται από τον Κώδικα Δήμων & Κοινοτήτων (μπορείτε να τον βρείτε εδώ), ενώ οι προμήθειες και τα έργα από τον ΕΚΠΟΤΑ (πρέπει να είναι αυτός και να βασίζεται ακόμη στον ν. 2286/1995 – αν έχει αλλάξει, ας με διορθώσει κάποιος), και δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι οι δημοτικοί άρχοντες γνωρίζουν τις διατάξεις (ήπια έκφραση). Υπάρχουν πολλοί κι εύκολοι τρόποι να αρχίσουν κάποιοι να γίνονται τοπικοί municipalistas.

Μικρά αυτοκόλλητα με την url διεύθυνση του μπλογκ θα μπορούσαν να κολληθούν στο Δημαρχείο και σε κεντρικά σημεία της πόλης, ν’ αρχίσει κόσμος να διαβάζει και να συμμετάσχει. Οι municipalistas θα πρέπει να είναι επώνυμοι και σοβαροί στις καταγγελίες που αναδημοσιεύουν: χωρίς προσβολές, τυπικές, οι ανώνυμες να γίνονται δεκτές με επιφύλαξη. Από ένα σημείο και μετά, πιστεύω πως το πράγμα θα αποκτήσει τη δική του δυναμική. Το μόνο που χρειάζεται είναι κάποιοι αρχικοί municipalistas με όρεξη για δουλειά, να βρεθούν οι σωστοί άνθρωποι, κατόπιν το πράγμα θ’ αποκτήσει τον δικό του κινητήρα. Μέχρι εκεί μπορώ να σκεφτώ για τους Δήμους. Η Προτεινόμενη Λύση ίσως είναι Ευσεβής Πόθος, όλα τα άλλα όμως μου φαίνονται εντελώς Επιστημονική Φαντασία.

«Θα έλεγε τις ότι η χώρα αύτη ηλευθερώθη επίτηδες, δια να αποδειχθή ότι δεν ήτο ικανή προς αυτοδιοίκησιν» (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης).