Η ιδέα της πρωταρχικής θέσης εισάγεται στο 3ο κεφάλαιο της Θεωρίας της Δικαιοσύνης [την οποία ένας μεταφραστικός λαθροδάκτυλος απέδωσε ως “Θεωρία της Δικαιοσύνης” στα ελληνικά και όχι “Μια Θεωρία”, όπως είναι ο αγγλικός τίτλος. Οι έρευνες συνεχίζονται.]. Βρισκόμαστε ακόμη σε ένα υποθετικό στάδιο πριν την σύμπηξη της πολιτικής κοινωνίας, ένα είδος φυσικής κατάστασης ας πούμε, και καλούμαστε να αποφασίσουμε ποιες αρχές δικαιοσύνης θα διέπουν την βασική διάρθρωση της μελλοντικής μας κοινωνίας.
Ο Ρωλς περιγράφει τους πρωταρχίτες ως ελεύθερα και έλλογα πρόσωπα, εμφορούμενα από αμοιβαία αδιαφορία, σε μια κατάσταση ισότητας, που δεν γνωρίζουν όμως την θέση τους στην κοινωνία. Ένα πέπλο άγνοιας καλύπτει προσωρινά κατηγορήματα όπως ο πλούτος, η υγεία, η θρησκεία, η γενετήσια προδιάθεση, το ύψος, η κοινωνική κατάσταση, η οπαδική προτίμηση, γενικά οτιδήποτε συγκαθορίζει την κοινωνική ταυτότητα καθενός μας. Με αυτόν τον απλό, κομψό και έξυπνο μηχανισμό εξασφαλίζεται ότι οι πρωταρχίτες δεν θα μεροληπτήσουν κατά την κατάστρωση των αρχών της δικαιοσύνης, αλλά θα προσεγγίσουν τους μελλοντικούς κοινωνικούς θεσμούς από μια κατά το δυνατόν αντικειμενικώτερη οπτική γωνία. Μέσα από την περιγραφόμενη διαδικασία προκύπτουν ακριβοδίκαιες αρχές: αν δεν ξέρεις αν είσαι πατέρας ή γυιος, άντρας ή γυναίκα, νέος ή γέρος, πλούσιος ή φτωχός, αριστερός ή δεξιός, πλειονότητα ή μειονότητα, ευφυής ή ΑΝΕΛ, εύλογα ενδιαφέρεσαι εξίσου για τα συμφέροντα όλων.
