Στην φίλη Α.Ε.
Η αρχή της δημοσιότητας στην ποινική δίκη νοείται καταρχάς ως άμεση δημοσιότητα, που προϋποθέτει την φυσική παρουσία στο ακροατήριο. Ως προς αυτό, είναι καθένας ελεύθερος να παρίσταται και να ακούη, όσο μπορεί να ακούση, τα διαδραματιζόμενα. Προκειμένου όμως να καταγραφή σε οποιοδήποτε μέσο, ηχητικό ή οπτικοακουστικό, η διαδικασία, απαιτείται αίτηση του ενδιαφερομένου και συναίνεση όλων των παραγόντων της δίκης, διαφορετικά διαπράττεται ποινικό αδίκημα κατ’ άρ. 8 Ν. 3090/2002:
1. Η ολική ή μερική μετάδοση από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο, καθώς και η κινηματογράφηση και μαγνητοσκόπηση της δίκης ενώπιον ποινικού, πολιτικού ή διοικητικού δικαστηρίου απαγορεύεται. Κατ’ εξαίρεση, το δικαστήριο μπορεί να επιτρέψει τις ενέργειες αυτές, εφόσον συναινούν ο εισαγγελέας και οι διάδικοι και συντρέχει ουσιώδες δημόσιο συμφέρον. […]
3. Όποιος παραβαίνει τις διατάξεις των παραγράφων 1 εδ. α’ και 2 τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι τριών ετών και χρηματική ποινή είκοσι χιλιάδων (20.000) έως διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ.
[Ο νόμος αναφέρεται, προσοχή, μόνο σε κινηματογράφηση και μαγνητοσκόπηση. Δεν είμαι βέβαιος ποια είναι η διαφορά, φαίνεται όμως ότι είναι ελεύθερη η μαγνητοφώνηση].
Σχετικό όμως είναι και το διαβόητο άρ. 370Α παρ. 2 ΠΚ περί παραβίασης του απορρήτου της προφορικής συνομιλίας:
Όποιος αθέμιτα παρακολουθεί με ειδικά τεχνικά μέσα ή αποτυπώνει σε υλικό φορέα προφορική συνομιλία μεταξύ τρίτων ή αποτυπώνει σε υλικό φορέα μη δημόσια πράξη άλλου, τιμωρείται με κάθειρξη μέχρι δέκα ετών. Με την ίδια ποινή τιμωρείται η πράξη του προηγούμενου εδαφίου και όταν ο δράστης αποτυπώσει σε υλικό φορέα το περιεχόμενο της συνομιλίας του με άλλον χωρίς τη ρητή συναίνεση του τελευταίου.
Αυτά τα δρακόντεια προκύπτουν από τις εσωτερικές διατάξεις. Εξακολουθούν να ισχύουν όμως; Πρέπει να τα παίρνουμε στα σοβαρά;
Σε μια πρόσφατη απόφασή του, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ερμήνευσε με τέτοιο τρόπο το άρ. 10 ΕΣΔΑ, που διαλαμβάνει τα σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης, ώστε πλέον να καθίσταται αμφίβολο το παράνομο της πράξης του υποκλόπου, ειδικά μάλιστα αν είναι και δημοσιογράφος.
Ειδικώτερα, στην απόφαση Pinto Coelho κατά Πορτογαλίας (Μαρ 16), το δικαστήριο στο 4ο Τμήμα του έκρινε την προφυγή μιας Πορτογαλίδας τηλεδημοσιογράφου, της Σοφίας Πίντου Κοέλιου, η οποία το 2005 ερευνούσε την καταδίκη ενός πιτσιρικά για ληστεία ενός κινητού. Ο 18χρονος, που ήταν από το Πράσινο Ακρωτήριο παρεμπιπτόντως, ισχυριζόταν ότι είχε άλλοθι. Η δημοσιογράφος κατέγραψε τις καταθέσεις τριών μαρτύρων, καθώς και την εξέτασή τους από την έδρα, χωρίς άδεια, για να αποδείξη ότι κανείς δεν αναγνώρισε τον κατηγορούμενο.
Ο Πρόεδρος, μόλις προβλήθηκε η εκπομπή, υπέβαλε την σχετική μήνυση και η δημοσιογράφος καταδικάστηκε για απείθεια (art. 348 CP: desobediência), καθώς είχε παραβιάσει το άρ. 88 παρ. 2β του πορτΚΠΔ:
Não é, porém, autorizada, sob pena de desobediência simples: […]
b) A transmissão ou registo de imagens ou de tomadas de som relativas à prática de qualquer acto processual, nomeadamente da audiência, salvo se a autoridade judiciária referida na alínea anterior, por despacho, a autorizar; não pode, porém, ser autorizada a transmissão ou registo de imagens ou tomada de som relativas a pessoa que a tal se opuser;
[δεν ξέρω πορτογαλικά, φιγούρα κάνω με όσα πιάνω μέσες άκρες]
Η ποινή της ήταν χρηματική ποινή από μετατροπή ύψους 1500 ευρώ, υπόψιν ότι ήταν και υπότροπη. [Τελικά, δεν μάθαμε αν ο πιτσιρικάς την είχε κάνει την δουλειά].