Σωτηρης Γεωργανας

Ο Ριτσαρντ (Ντικ) Θεηλερ κερδισε το Νομπελ Οικονομικων 2017 για την συμβολη του στα Συμπεριφορικα Οικονομικα. Τι ακριβως ειναι τα συμπεριφορικα οικονομικα, και γιατι πρεπει να μας νοιαζει;
Ενα εισαγωγικο κειμενο, μια μπονους συνεντευξη, και ενα παλιοτερο κειμενο ειδικα για την Ελλαδα, θα λυσουν καθε απορια :)

1) Ο οικονομολόγος που μας λύνει τα χέρια – δένοντας τα

Δημοσιευτηκε λιγο διαφορετικο στην Athens Voice

«Σας παρακαλώ κύριε Μπιτζίδη, μαζέψτε τα γλυκά από το τραπέζι, δεν θέλω να φάω άλλα», η γνωστή σκηνή σε κάθε γιορτινό τραπέζι ανά την χώρα. Μα όποιος όντως δεν θέλει, απλά δεν τρώει, θα έλεγε ένας παραδοσιακός οικονομολόγος ή φιλελεύθερος φιλόσοφος. Όχι όμως ο Ντικ Θέηλερ (Thaler) που κέρδισε προχτές το Νομπέλ Οικονομικών, ο οποίος θα σας πρότεινε για να γλυτώσετε από τον κακό εαυτό σας, να κλειδώσετε τα γλυκά σε χρηματοκιβώτιο που προκαλεί ηλεκτροσόκ όταν πάτε να το ανοίξετε.

Αντισυμβατικός πανεπιστημιακός, όπως μαρτυρούν και τα δύο βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης που έγραψε, με εκατομμύρια αντίτυπα πωλήσεις, και βέβαια η όλο χαμόγελα εμφάνιση του σε χολλυγουντιανό μπλοκμπάστερ συνοδευόμενος από λαμπερή στάρλετ.

Χαρακτηριστικά αντισυμβατικές και οι ερευνητικές απορίες του βραβευθέντος, πρωτοστάτη των Συμπεριφορικών Οικονομικών: Πώς γίνεται έξυπνοι άνθρωποι να φέρονται ενίοτε τόσο χαζά, για την τσέπη τους, την καριέρα τους ή και την συναισθηματική τους ζωή; Τι σημαίνει πραγματικά πειρασμός και ανυπομονησία; Κατ’επέκταση, γιατί τόσοι Έλληνες δυσκολευόντουσαν να πληρώσουν εγκαίρως τους λογαριασμούς τους, ακόμα και στις εποχές των παχύτερων αγελάδων; Τέτοιες, απλές, «χαζές» (κατά τον ίδιο) ερωτήσεις διαπερνούν το έργο του Θέηλερ και τον οδηγούν στην διαπίστωση ότι δεν είμαστε τέλειοι, δεν είμαστε καν κατά προσέγγιση ορθολογιστές στις σημαντικές αποφάσεις ζωής.

Read moreΝομπέλ 2017: Ριτσαρντ Θεηλερ και Συμπεριφορικα Οικονομικα

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στο Βημα

Υπάρχει άραγε κυβέρνηση της μεταπολίτευσης που (να κράτησε πάνω από μήνα και) να μην σκέφτηκε να αλλάξει τις «πανελλήνιες»*; Προφανώς το θέμα προσφέρεται για εκλογικά κέρδη. Η δυσαρέσκεια των πολιτών μαθητών, γονέων και διδασκόντων με το σύστημα εισαγωγικών εξετάσεων στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι γενική και δικαιολογημένη. Οι προσπάθειες μεταρρύθμισης εστιάζουν όμως με εκπληκτική συνέπεια στα λανθασμένα προβλήματα και βγάζουν συστηματικά λανθασμένα συμπεράσματα. Οι εξαγγελίες της κυβέρνησης Τσίπρα δεν ξεφεύγουν από τον κανόνα, επαυξάνουν μόνο προς το λαϊκιστικότερο.

Εδώ και δεκαετίες, η εισαγωγή σε καλή σχολή ελληνικού πανεπιστημίου προϋποθέτει φοβερή σπατάλη χρόνου και χρήματος, δυσκολίες για όλη την οικογένεια και απτές πραγματικές επιπτώσεις στην σωματική και ψυχική υγεία του μαθητή. Στο Λύκειο, χωρίς υπερβολή, εύκολα διακρίναμε δια γυμνού οφθαλμού αν ένα παιδί ετοιμάζεται σοβαρά για Νομική ή Ιατρική Αθηνών. Ήταν δυστυχισμένο, με ξεφτισμένο χιούμορ και αδυνατισμένο σώμα. Το τραγικό της υπόθεσης είναι ότι όλη αυτή η μιζέρια είναι ανούσια!

Το σύστημα που έχουμε φτιάξει είναι υπερβολικά πολυέξοδο, αναποτελεσματικό και ταυτόχρονα αναξιοκρατικό!

Read moreΌχι μια ακομη μεταρρυθμιση των πανελληνιων!

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στην Ελευθερια του Τυπου

Μεγάλο πράγμα η ανοχή στο διαφορετικό και το ενοχλητικό, και βαθιά αντίθετη στα βασικά ένστικτα του ανθρώπου. Μεγαλώνοντας στην Ελλάδα του 1980-90, πάντα αναρωτιόμουν πως γίνεται ανθρωπάρια που δολοφονούν συνειδητά συνανθρώπους τους να βρίσκουν βήμα στις νόμιμες εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας, για να εκφράσουν ελεύθερα την δολοφονική (και ολιγοφρενή) κοσμοθεωρία τους.

Εντρυφώντας στην ελληνική πολιτική σκηνή, άρχισα να καταλαβαίνω ότι υπάρχουν ολόκληρα κόμματα που έχουν δηλωμένο στόχο την κατάλυση της ελληνικής δημοκρατίας, ότι υπάρχουν πολιτικοί ηγέτες που εύχονται καρκίνο στους αντιπάλους τους «και όλα τους τα σόγια». Όλους αυτούς τους ανθρώπους, λόγω και έργω εχθρούς της φιλελεύθερης δημοκρατίας, δεν τους μαντρώσανε ούτε τους κυνήγησαν.  Έμειναν ελεύθεροι να προσβάλλουν εμάς και την αισθητική μας, να διαλύουν τις ειρηνικές δημόσιες συζητήσεις μας, να δέρνουν συμφοιτητές που τολμούσαν να έχουν άλλη άποψη, ακόμα και να εκλέγονται μέλη στον ναό της δημοκρατίας μας, το ελληνικό κοινοβούλιο.

Ομολογώ ότι σήμερα θαυμάζω αυτά τα οποία τότε δεν καταλάβαινα

Read moreΗ αξια της ελευθεριας των ενοχλητικων

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στο Βημα

[ο ΕΝΦΙΆ] ένας φόρος αίσχος που τιμωρεί όσους δούλευαν μια ζωή για να αποκτήσουν ένα κεραμίδι να στεγάσουν τα παιδιά τους
Α. Τσίπρας, ως αντιπολίτευση, Αύγουστος 2014

Εφικτή η είσπραξη 2,65 δισ. ευρώ από τον ΕΝΦΙΑ
Υφυπουργός Οικονομικών κυβέρνησης Τσίπρα, Αύγουστος 2016

Γιατί μπαίνουν ενοχλητικές μπάρες στο μετρό; Γιατί αγαπάει το κράτος να μας επιβάλλει άδικες ισοπεδωτικές υποχρεώσεις; Γιατί έχουμε τεκμήρια και φόρους που αγνοούν το πραγματικό μας εισόδημα, ενάντια στην ευρωπαϊκή παράδοση και κάθε κανόνα δικαιοσύνης;
Όσο και αν βολεύει να μιλάμε για άδικους ηγέτες-δυνάστες, γνωρίζουμε βαθιά ότι το ελληνικό κράτος δικαίως δεν μας εμπιστεύεται. Η κρατική αδικία είναι συνήθως απάντηση στην αντικοινωνική ασυδοσία κάποιων πολιτών.

Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει το με διαφορά υψηλότερο ποσοστό φορολογικών δηλώσεων κάτω από το αφορολόγητο όριο (πηγή ΔΝΤ). Περιέργως οποτεδήποτε έπεσε το όριο, «έπεσαν» ισόποσα και τα εισοδήματα μας! Τι φορολογικό σύστημα περιμένετε με τέτοιους πολίτες;

Μάλιστα, όταν εντείνονται οι προσβλητικοί έλεγχοι εξαιτίας κάποιων ασύδοτων, αυξάνεται η παραβατικότητα των υπόλοιπων. Όπως περιγράφει ο David Packard, η General Electric επέβαλε ασφυκτικούς ελέγχους στην χρήση εργαλείων της, προς αποφυγή κλοπών. Αποτέλεσμα: οι εξοργισμένοι εργαζόμενοι έκλεβαν περισσότερο από ότι στην Hewlett Packard που, ως σύμβολο εμπιστοσύνης, δεν είχε ελέγχους! Το ανέκδοτο επιβεβαιώνεται σε οικονομικά πειράματα των Φαλκ & Κόσφελντ — οι υπερβολικοί έλεγχοι φέρνουν κακή συμπεριφορά.

Read moreΈλλειμμα αυτοελέγχου – περίσσευμα καταδυναστευτικών ελέγχων