Έλλειμμα αυτοελέγχου – περίσσευμα καταδυναστευτικών ελέγχων

Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στο Βημα

[ο ΕΝΦΙΆ] ένας φόρος αίσχος που τιμωρεί όσους δούλευαν μια ζωή για να αποκτήσουν ένα κεραμίδι να στεγάσουν τα παιδιά τους
Α. Τσίπρας, ως αντιπολίτευση, Αύγουστος 2014

Εφικτή η είσπραξη 2,65 δισ. ευρώ από τον ΕΝΦΙΑ
Υφυπουργός Οικονομικών κυβέρνησης Τσίπρα, Αύγουστος 2016

Γιατί μπαίνουν ενοχλητικές μπάρες στο μετρό; Γιατί αγαπάει το κράτος να μας επιβάλλει άδικες ισοπεδωτικές υποχρεώσεις; Γιατί έχουμε τεκμήρια και φόρους που αγνοούν το πραγματικό μας εισόδημα, ενάντια στην ευρωπαϊκή παράδοση και κάθε κανόνα δικαιοσύνης;
Όσο και αν βολεύει να μιλάμε για άδικους ηγέτες-δυνάστες, γνωρίζουμε βαθιά ότι το ελληνικό κράτος δικαίως δεν μας εμπιστεύεται. Η κρατική αδικία είναι συνήθως απάντηση στην αντικοινωνική ασυδοσία κάποιων πολιτών.

Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει το με διαφορά υψηλότερο ποσοστό φορολογικών δηλώσεων κάτω από το αφορολόγητο όριο (πηγή ΔΝΤ). Περιέργως οποτεδήποτε έπεσε το όριο, «έπεσαν» ισόποσα και τα εισοδήματα μας! Τι φορολογικό σύστημα περιμένετε με τέτοιους πολίτες;

Μάλιστα, όταν εντείνονται οι προσβλητικοί έλεγχοι εξαιτίας κάποιων ασύδοτων, αυξάνεται η παραβατικότητα των υπόλοιπων. Όπως περιγράφει ο David Packard, η General Electric επέβαλε ασφυκτικούς ελέγχους στην χρήση εργαλείων της, προς αποφυγή κλοπών. Αποτέλεσμα: οι εξοργισμένοι εργαζόμενοι έκλεβαν περισσότερο από ότι στην Hewlett Packard που, ως σύμβολο εμπιστοσύνης, δεν είχε ελέγχους! Το ανέκδοτο επιβεβαιώνεται σε οικονομικά πειράματα των Φαλκ & Κόσφελντ — οι υπερβολικοί έλεγχοι φέρνουν κακή συμπεριφορά.

Στον ιδανικό κόσμο δεν υπάρχουν κανόνες και έλεγχοι, αλλά κανείς δεν κάνει κατάχρηση της ελευθερίας αυτής. Στην ιδανική κόλαση, κανείς δεν επιτρέπεται να αναπνεύσει χωρίς ειδική άδεια εις τριπλούν, και φυσικά όλοι αψηφούν κάθε κανόνα αδιαφορώντας για το κοινωνικό κόστος. Δυστυχώς, η Ελλάδα μοιάζει να εμπνέεται από το δεύτερο, “σοβιετικό” μοντέλο: αντί για ελευθερία χωρίς ασυδοσία, ασφυκτικοί κανόνες που παραβιάζονται συνεχώς.

Το αν μια σύγχρονη κοινωνία προσεγγίζει τον παράδεισο ή την κόλαση, μακροπρόθεσμα δεν έχει να κάνει με την καλοσύνη των κυβερνώντων, αλλά με τον αυτοέλεγχο των κυβερνωμένων. Όλες οι κυβερνήσεις στην Δύση είναι λίγο πολύ “καλές”, επιθυμούν ελευθερία για τους πολίτες. Αν όχι για λόγους Διαφωτισμού, είναι θέμα κόστους – δεν είναι ούτε δημοκρατικό, ούτε οικονομικό, ούτε πολιτικά δημοφιλές να διατηρούμε ένα άγρυπνο αστυνομικό μάτι πάνω από κάθε πολίτη.

Έτσι, κάθε επίσημος κανόνας ή αστυνομικό μάτι που εγκαθίσταται, οφείλεται στην παραβίαση ενός ευέλικτου άγραφου κανόνα από κάποιον πολίτη. Μάλιστα, όσο μαζικότερη η παραβίαση των ευέλικτων κανόνων, τόσο πιο βαριά και άδικη η επιβολή των επίσημων κανόνων που ακολουθεί. Στην δημοκρατία, η καταπίεση ακολουθά την ασυδοσία.

Δια γυμνού οφθαλμού φαίνεται ότι οι Έλληνες (οι Νοτιοευρωπαίοι γενικά) ρέπουμε προς την ασυδοσία. Πέρα από την καθημερινή εμπειρία ενός ταξιδιώτη εντός Ευρώπης (βλ. και το ιταλικό μπλοκμπάστερ Quo Vado), πλήθος δεικτών καταδεικνύουν πολύ έντονη διαφορά στην δημιουργία και τήρηση κανόνων.

Μάλιστα, όταν βλέπουμε Βορειοευρωπαίους να συμπεριφέρονται με τάξη και σεβασμό για τον διπλανό, μιλάμε για πειθαρχία (συχνά «γερμανική»). Ανακριβές — θα έπρεπε να μιλάμε για αυτοπειθαρχία. Γερμανοί που π.χ. δεν φωνασκούν σε δημόσιο χώρο, δεν πειθαρχούν σε κρατική προσταγή ούτε κινδυνεύουν με πρόστιμο. Αυτοπειθαρχούν απλά σε έναν ανεπίσημο κανόνα που θεωρούν εύλογο: μην ενοχλείς ανθρώπους χωρίς λόγο.
Παραδοσιακά θεωρούμε ότι η έλλειψη αυτοπειθαρχίας μας κάνει πιο ελεύθερους. Αυτό θα ίσχυε σε ερημονήσι του Ειρηνικού, ή έστω μια απομακρυσμένη πλαγιά της Ικαρίας. Δυστυχώς σε μια σύγχρονη σχετικά πυκνοκατοικημένη χώρα, το παιχνίδι της ελευθερίας είναι μηδενικού αθροίσματος (κερδίζω-χάνεις), ή ακόμα και αρνητικού (χάνω-χάνεις).

Στην προσπάθεια για περισσότερη ελευθερία, την στερώ από άλλον. Αν προσπαθήσουμε και οι δύο να έχουμε περισσότερη ελευθερία, θα καταλήξουμε να έχουμε και οι δύο λιγότερη. Αν χορεύω τσάμικο στις 4π.μ. στερώ την ελευθερία του γείτονα να κοιμηθεί. Αν αυτός ανταποδίδοντας μου σπάσει τα πόδια, μου στερεί την ελευθερία να κινούμαι, και βέβαια συνήθως ακολουθεί και για τον ποδοθραύστη γείτονα στέρηση ελευθερίας, μέσω της αστυνομίας.

Δεν είναι όλα τα παραδείγματα τόσο προφανή, ούτε περιορίζονται οι ζημιές στους άμεσα εμπλεκόμενους. Συχνά η κακή συμπεριφορά κάποιων φέρνει έμμεση αλλά βαριά ζημιά για όλους.
Σκεφτείτε την καθημερινή οδήγηση. Σε χώρες υψηλής οδικής παιδείας οι κανόνες παραχωρούν ευελιξία, ώστε να επιταχύνεται η κυκλοφορία χωρίς να αυξάνεται υπέρμετρα ο κίνδυνος ατυχημάτων. Στις ΗΠΑ π.χ. συχνά επιτρέπεται η δεξιά στροφή του οχήματος (turn on red), ακόμα και με κόκκινο φανάρι, με ευθύνη του οδηγού να στρίβει μόνο όταν ελευθερώνεται ο δρόμος.

Τα φανάρια αποφεύγονται γενικότερα σε αγγλογενείς δημοκρατίες γιατί είναι αναποτελεσματικά σε συνθήκες ελαφριάς κυκλοφορίας (άσκοπη αναμονή). Αντί για σηματοδότες, η κυκλοφορία διευθετείται με ευέλικτους κανόνες και ελευθερία επιλογής στον οδηγό.

Τα φιλελεύθερα οδικά συστήματα γενικά βασίζονται στην κοινή λογική και αυτοπειθαρχία των οδηγών. Όσο οδηγούν σωστά πετυχαίνουμε την ουτοπία, ευελιξία και γρήγορη ροή με ασφάλεια. Όταν όμως εφαρμόζονται τέτοιες ιδέες στην Ελλάδα έχουμε κυκλοφοριακό χάος και συνεχή ατυχήματα (τυχαίο ότι κυκλικές πλατείες, από Ομόνοια μέχρι Κέννεντυ, καταργήθηκαν;). Έτσι, η κακή συμπεριφορά κάποιων οδηγών στο Χαλάνδρι, φέρνει την επιβολή άκαμπτων κακών κανόνων πανελλαδικά, και τιμωρεί ακόμα και οδηγούς στο Καστελόριζο που δεν είχαν καμία σχέση με την υπόθεση.

Για κάθε περίεργο, άδικο νόμο του ελληνικού κράτους, από τα υπερβολικά χαμηλά όρια ταχύτητας ως την σκληρωτική μανία με πιστοποιητικά και «γνήσια της υπογραφής», ευθύνεται πιθανότατα κάποιος στο παρελθόν που καταχράστηκε την ευελιξία ενός απλούστερου και δικαιότερου κανόνα.
Ειδικά για την απεχθέστατη πληγή της σύγχρονης Ελλάδας, το παράλογο άδικο φορολογικό σύστημα, δεν φταίνε οι Υπουργοί Οικονομικών, αλλά οι προκάτοχοι μας. Αντί να συγκρατηθούν, φοροδιέφευγαν όσο ακριβώς τους επέτρεπε το σύστημα, και ούτε δραχμή λιγότερο.

Στην ιστορία του κράτους που χτίσαμε, την ασυδοσία γενεών ακολουθεί η επιβολή όλο και πιο παράλογων, άδικων κανόνων, με όλο και πιο εξοντωτικό έλεγχο. Τα ίδια τα Μνημόνια είναι, παρομοίως, ένας εξωτερικός έλεγχος που κατέστη απαραίτητος σε μια χώρα που αδυνατούσε να αυτοελεγχθεί και ορμούσε ολοταχώς προς τα βράχια.
Θα μάθουμε λοιπόν ποτέ να αυτοελεγχόμαστε, ή θα φέρνουμε πάντα τους εαυτούς μας στην αντιπαραγωγική και ταπεινωτική θέση να μας ελέγχει κάποιος άλλος;

14 thoughts on “Έλλειμμα αυτοελέγχου – περίσσευμα καταδυναστευτικών ελέγχων”

  1. Σε ποια χώρα του δυτικού κόσμου φορολογείσαι, όχι για τα εισοδήματα που δηλώνεις και πραγματικά έχεις, αλλά για τα εισοδήματα που εντελώς αυθαίρετα κάποιοι ανίκανοι σε ένα υπουργείο αποφασίζουν πως έχεις; Αντίκειται ή όχι αυτό στην οικονομική ελευθερία που κάθε πολίτης του δυτικού κόσμου πρέπει να απολαμβάνει; Πως είναι δυνατόν ο άνεργος ή ο χαμηλόμισθος να πληρώνει φόρο εισοδήματος που δεν βασίζεται στα δηλωθέντα εισοδήματα του αλλά στα τεκμαρτά που υπολογίζονται βάσει του πόσα παιδιά έχει και το αν έχει κληρονομήσει κανένα διαμέρισμα!

    Ναι η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό φορολογικών δηλώσεων κάτω από το αφορολόγητο όριο αλλά προκύπτει και το παράδοξο πως οι περισσότεροι ενδεχομένως από αυτούς πληρώνουν φόρο εισοδήματος! Πράγμα ΑΝΗΚΟΥΣΤΟ για τους πολίτες άλλων χωρών

    Κάτι πάει πολύ στραβά με το φορολογικό μας σύστημα και όχι δεν ευθύνεται μόνο η κρίση για αυτό ούτε η καταδίωξη της φοροκλοπής που κανένα απολύτως βήμα δεν έχει γίνει για να καταπολεμηθεί.

    Reply
    • 1. Το αφορολόγητο όριο κάποια στιγμή ήταν στα 12.000 ευρώ. Δεν είχε καμία σχέση με το επίπεδο επιβίωσης. Εγώ φόρο εισοδήματος πλήρωσα για πρώτη φορά (: δεν είχα επιστροφή) το 2012!

      2. Ο άνεργος εξακολουθεί και διατρέφεται από κάπου. Είτε φοροδιαφεύγει είτε τού γίνονται αφορολόγητες δωρεές. Όθεν το τεκμήριο.

      Reply
      • 1. Ορθό. Το αφορολόγητο ήταν πολύ υψηλό και ορθό ήταν (και είναι ίσως) να το ρίξουμε. Όχι όμως να εφευρίσκουμε φανταστικά εισοδήματα που δεν υπάρχουν. Ένα ποσοστό του πληθυσμού -το χαμηλότερο εισοδηματικά – ωστόσο πρέπει να απαλλάσσεται από φόρους εισοδήματος και όχι να επιβαρύνεται με φόρους για εισοδήματα που δεν έχει.

        2. Οι αφορολόγητες δωρέες είναι πιθανότατα σχεδόν πάντα (ή θα έπρεπε να είναι – στο βαθμό που μιλάμε για ένα πιάτο φαΐ και άλλα μικροέξοδα) κάτω από το αφορολόγητο. Επιπροσθέτως ο άνεργος μπορεί να συντηρείται από τις φορολογημένες αποταμιεύσεις του που είχε φροντίσει να έχει για ώρες ανάγκης. Είναι δίκαιο να καλούμε τη (διπλό)φορολόγηση των λιγοστών πόρων που ο άνεργος μέρμηγκα φρόντισε να κριατήσε για να αντιμετωπίσει τους δύσκολους καιρούς του χειμώνα; Δεν το νομίζω. Από πουθενά δεν τεκμαίρεται πως ο άνεργος ή φοροδιαφεύγει ή απολαμβάνει αφορολόγητες μεταβιβάσεις και σίγουρα το βάρος της απόδειξης πρέπει να πέφτει στην πλευρά εκείνου που θέλει να υφαρπάξει το προϊόν του μόχθου του πολίτη. Συγγνώμη αλλά μου φαίνεται αδιανότητο που συζητάμε για πράγματα που θα έπρεπε να είναι αυτονόητα.

        Reply
  2. το προβλημα επ ειναι οτι οπως ειπαμε οποιοδηποτε λογικο αφορολογητο οριο που θα γινοταν απολυτα σεβαστο θα σημαινει οτι βασικα κανεις Ελληνας δεν θα πληρωνει φορο εισοδηματος. Δεν στεριωνει ετσι μια χωρα, ειδικα μια σαν την Ελλαδα που θελει και να συντηρει κρατος σκανδιναβικου μεγεθους.

    Reply
    • Kαι σε αυτό όμως υπάρχει λύση. Μεταβλητό αφορολόγητο κάθε χρόνο ανάλογα με τις δηλώσεις εισοδημάτων. Απαλλαγή στο κατώτερο τεταρτημόριο ή στο κατώτερο 10-15% quantile (και όχι επινόηση φανταστικών τεκμαρτών και κυρίως άδικων εισοδημάτων που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα) και προοδευτική φορολόγηση στους λοιπούς. Χαμηλότερες δηλώσεις από τα πραγματικά εισοδήματα θα σήμαινε και χαμηλότερο αφορολόγητο όριο και την πιθανότητα ποινής φοροδιαφυγής. Θα ήταν δε ευκολότερη η ικανοποίηση στόχων φορολογικών εσόδων αφού η βάση θα ήταν πάντα σταθερή (το 75-90% του πληθυσμού) και πολύ περισσότερο δίκαια η κατανομή φορολογικών βαρών (πολύ μικρή επιβάρυνση σε χαμηλόμισθους/ανέργους κτλ)

      Reply
      • Μια ισορροπία σε αυτό είναι όλοι να δηλώσουν μηδενικό εισόδημα (ή, πιο ρεαλιστικά, το ελάχιστο που μπορούν). Μια χαρά λύση αν θέλουμε να ελαχιστοποιήσουμε τα φορολογικά έσοδα.

        Το άλλο ζήτημα είναι ότι οι φόροι πρέπει να είναι κατά το δυνατόν προβλέψιμοι, όχι λοτταρία που εξαρτάται από το πόσο έντιμοι ή ιδιοτελείς είναι οι υπόλοιποι.

        Τα τεκμήρια είναι μια πολύ καλή υποβέλτιστη λύση. Ας προσπαθήσουμε να λύσουμε την ρίζα του προβλήματος, που δεν είναι σε καμμία περίπτωση τα τεκμήρια.

        Reply
        • Η ισορροπία του μηδενικού εισοδήματος θα έρθει αν και και μόνο αν ισχύουν συγκεκριμένες συνθήκες. Αυτό που ισχυρίζομαι είναι κάτι που ισχύει σχεδόν σε κάθε χώρα του δυτικού κόσμου. Υπάρχει κάποιο αφορολόγητο όριο το οποίο τοποθετείται στο επίπεδο εκείνο στο οποίο απαλλάσσεται από φορολογική εισφορά το φτωχότερο x% μέρος του πληθυσμού. Αυτό προσαρμόζεται ανάλογα με την πορεία της οικονομίας της χώρας (πρόσφατα την ΜΒ π.χ. αυξήθηκε). Σε άλλες χώρες στις οποίες υπάρχουν σοβαροί μηχανισμοί ελέγχου μηδενικά εισοδήματα δεν δηλώνονται. Προφανώς θεωρείς πως στη χώρας μας δεν υπάρχουν μηχανισμοί ελέγχου – πράγμα με το οποίο συμφωνώ. Όμως η λύση σε αυτό δεν είναι η κλοπή των φορολογούμενων που διαθέτουν χαμηλά εισοδήματα, ούτε το να σφυρίζουμε αδιάφορα σε αυτή την κλοπή και την αδυναμία σοβαρών ελεγκτικών μηχανισμών δεδομένου πως κάποια έσοδα μαζεύονται. Επιπροσθέτως δεν μπορούμε να μιλάμε για λοτταρίες όταν οι φόροι στη χώρα μας είναι ακριβώς αυτό τη στιγμή που μιλάμε. Και αν και δεν είναι αυτό η ρίζα του προβλήματος, το να φορολογείς μη υπάρκτα εισοδήματα είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα δικαιοσύνης.

          Reply
          • θα έρθει αν και και μόνο αν ισχύουν συγκεκριμένες συνθήκες.

            Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι συνθήκες ισχύουν. Άσε που μιλάμε για την πιο αναμενόμενη ισορροπία στο εν λόγω παιχνίδι.

            είναι κάτι που ισχύει σχεδόν σε κάθε χώρα του δυτικού κόσμου.

            Στον υπόλοιπο κόσμο συμβαίνει ό,τι και στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή: Το όριο Χ είναι γνωστό πριν την δήλωση. Αν το όριο Χ γίνει συνάρτηση των δηλωθέντων, αναγκαστικά καθορίζεται εκ των υστέρω.

            Επιπροσθέτως δεν μπορούμε να μιλάμε για λοτταρίες όταν οι φόροι στη χώρα μας είναι ακριβώς αυτό τη στιγμή που μιλάμε.

            Όχι, δεν είναι. Αν βγάζω Υ στην Ελλάδα με αφορολόγητο Χ, ξέρω ακριβώς πόσα θα πληρώσω. Μπορεί να έχω χίλιες δυο ενστάσεις για το ποσό που πληρώνω, αλλά λοτταρία δεν είναι. Δηλαδή δεν χρειάζεται να περιμένω τι θα δηλώσουν οι άλλοι για να μάθω τι θα πληρώσω εγώ.

            το να φορολογείς μη υπάρκτα εισοδήματα είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα δικαιοσύνης.

            Είναι πρόβλημα δικαιοσύνης. Δεν είναι το μόνο. Δεν είναι καν απαραίτητα το σημαντικότερο. Χρειάζονται σταθμίσεις. Πιάνοντας ένα moral consideration και βρίσκοντας λύσεις γι’αυτό και μόνο δεν λύνουμε το πραγματικό πρόβλημα.

            Reply
            • Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι συνθήκες ισχύουν. Άσε που μιλάμε για την πιο αναμενόμενη ισορροπία στο εν λόγω παιχνίδι.

              Αντιλαμβάνεσαι φαντάζομαι πως αν ίσχυαν οι συνθήκες ποια θα ήταν η ” πιο αναμενόμενη ισορροπία” βάσει το σημερινού αφορολογήτου. Και όμως δεν επιβεβαιώνεσαι συνεπώς μάλλον πρέπει να κοιτάξεις αν οι υποθέσεις που έχεις υπόψιν σου ισχύουν.

              Επιπλέον δεν είναι καθόλου λογικό να ισχυρίζεσαι πως με χαμηλότερο αφορολόγητο τα φορολογικά έσοδα θα μειώνονταν. Αυτό γιατί για να διατηρηθούν τα έσοδα σταθερά με μειωμένο αφορολόγητο απαιτείται η μείωση των δηλωθέντων να είναι ίση με την πτώση του αφορολόγητου και αυτό με σταθερά πραγματικά εισοδήματα. Δηλαδή ισχυρίζεσαι πως, όποια και αν είναι τα πραγματικά εισοδήματα, τα δηλωθέντα μπορούν να μειωθούν χωρίς κανένα πρόβλημα σε βαθμό ίσο με την πτώση του αφορολογήτου. Ο εστιάτορας που δεν έκοβε το 20% των αποδείξεων, με χαμηλότερο αφορολόγητο πρέπει να μην κόβει το 80% αυτών (στο δική σου εύλογο equilibrium το 100% αυτών!) . Και η πιθανότητα να τον κάνουν τσακωτό είναι ακριβώς η ίδια. Συγγνώμη αλλά δεν είναι λογική υπόθεση αυτή! Επιπροσθέτως αν λάβουμε υπόψιν πως το αφορολόγητο προτείνω να αποτελεί συνάρτηση των δηλωθέντων αντιλαμβάνεσαι πως μιλάμε για πολύ μεγαλύτερη απαιτούμενη πτώση των δηλωθέντων για από την πτώση του αφορολογήτου για τα ίδια φορολογικά έσοδα.

              Αν το όριο Χ γίνει συνάρτηση των δηλωθέντων, αναγκαστικά καθορίζεται εκ των υστέρω.

              Πράγμα το οποίο διορθώνεται ευκολότατα με ένα time lag στη διαμόρφωση του αφορολόγητου 1 έτους (δηλαδή με A(Χ_{τ-1})

              Μπορεί να έχω χίλιες δυο ενστάσεις για το ποσό που πληρώνω, αλλά λοτταρία δεν είναι.

              Μα το ΙΔΙΟ ακριβώς ισχύει και σήμερα. Μπορεί να μην αλλάζουν το αφορολόγητο κάθε χρονιά αλλά αλλάζουν τον τρόπο υπολογισμού τεκμαρτών, προσθέτουν νέους φόρους, αυξάνουν παλαιούς κτλ κτλ.

              Δεν είναι καν απαραίτητα το σημαντικότερο. Χρειάζονται σταθμίσεις. Πιάνοντας ένα moral consideration και βρίσκοντας λύσεις γι’αυτό και μόνο δεν λύνουμε το πραγματικό πρόβλημα.

              Σωστά. Λαμβάνεις υπόψιν όμως σε τι ποσοστό μειώνεται η utility κάποιου που έχει μηδενικό εισόδημα όταν τον φορολογείς (με diminishing marginal utility); Το ζυγίζεις αυτό όσο θα έπρεπε;; Δεν το νομίζω. Ζυγίζεις περισσότερο την διακύμανση των φορολογικής εισφοράς εξαιτίας των μεταβολών των αφορολογήτων (που μπορεί κάλλιστα να μειωθεί αν υπολογίζεται βάσει τοπικών εκτιμητών αλλά ταυτόχρονα να έχει μια ευαισθησία στις εισοδηματικές αλλάγες) από ότι το impact στους ασθενέστερους.

  3. Δηλαδή ισχυρίζεσαι πως, όποια και αν είναι τα πραγματικά εισοδήματα, τα δηλωθέντα μπορούν να μειωθούν χωρίς κανένα πρόβλημα σε βαθμό ίσο με την πτώση του αφορολογήτου.

    2010: 6 στους 10 Έλληνες κάτω από το αφορολόγητο των €12.000.
    2014: 6 στους 10 Έλληνες κάτω από το αφορολόγητο των €5.000 (ή κάπου κει γύρω, δεν θυμάμαι καλά. Τα στοιχεία από την φωτό που έχει επισυνάψει στο άρθρο ο ΣΓ.)

    Επιπλέον, ο ισχυρισμός μου είναι ότι ο καθένας θα δηλώνει το ελάχιστο που μπορεί. Δεν ξέρω γιατί φαίνεται επαναστατική η δήλωση. Είναι ακριβώς αυτό που κάνουν πολλοί σε όλον τον κόσμο. Το λέμε και φοροαποφυγή. Είναι public goods game η φορολογία, λογικό κάποιος να θέλει να συνεισφέρει το minimum.

    Και η πιθανότητα να τον κάνουν τσακωτό είναι ακριβώς η ίδια. Συγγνώμη αλλά δεν είναι λογική υπόθεση αυτή!

    Εχμ, ας πούμε ότι το μόνο μεμονωμένο στο επεισόδιο αυτό ήταν η τόσο βίαιη αντίδραση. Κατά τ’άλλα, ναι, υπάρχει έντονη φοροδιαφυγή στην Ελλάδα. Μου το λένε τα νούμερα και συμφωνεί η προσωπική μου εμπειρία. Δεν έχω λόγο αμφισβήτησης.

    Πράγμα το οποίο διορθώνεται ευκολότατα με ένα time lag

    Τουλάχιστον αναγνωρίζεις ότι η πρόταση σου δεν ήταν τέλεια.

    Μα το ΙΔΙΟ ακριβώς ισχύει και σήμερα.

    Πριν καταθέσω την δήλωση μου ξέρω τι φόρο να περιμένω. Στο αρχικό σου σύστημα δεν θα έχω ιδέα. Πώς αυτά τα δύο είναι το ΙΔΙΟ ακριβώς δεν το ξέρω. Η αναθεωρημένη πρόταση σου δεν ξέρω πώς αλλάζει τα δεδομένα, αλλά στην Ελλάδα δεν θα περίμενα μεγάλη διαφορά.

    Λαμβάνεις υπόψιν όμως σε τι ποσοστό μειώνεται η utility κάποιου που έχει μηδενικό εισόδημα όταν τον φορολογείς

    Όποιος θεωρεί ότι δεν γίνονται σωστά οι σταθμίσεις, ας ψηφίσει άλλους βουλευτές να αλλάξουν τα σταθμά. Το φορολογικό μας αλλάζει κάθε 12-18 μήνες. Εδώ και χρόνια αυτά τα σταθμά επιλέγουν οι εκπρόσωποι του λαού στην Βουλή. Που πάει να πει ότι κατά την κρίση του λαού δεν είναι τόσο στραβή πια αυτή η στάθμιση. Αν κάποιος θεωρεί ότι παραβιάζονται θεμελιώδη δικαιώματα, ας προσβάλει τα τεκμήρια στα δικαστήρια. Πλάκα θα’χει ό,τι κι αν αποφασίσουν.

    Reply
    • 2010: 6 στους 10 Έλληνες κάτω από το αφορολόγητο των €12.000.
      2014: 6 στους 10 Έλληνες κάτω από το αφορολόγητο των €5.000 (ή κάπου κει γύρω, δεν θυμάμαι καλά. Τα στοιχεία από την φωτό που έχει επισυνάψει στο άρθρο ο ΣΓ.)

      Από το 10 στο 14 έχουν βέβαια μειωθεί και τα πραγματικά εισοδήματα. Επιπροσθέτως κάποιο ποσοστό των Ελλήνων που δήλωνε μηδενικά εισοδήματα το 2010 το κάνει και το 14 (π.χ. οι μακροχρόνια άνεργοι ή οι φοιτητές) – δες π.χ. περίπτωση bimodal distribution με το ένα mode κάτω από τα 5 χιλιάρικα. Δεν προκύπτει από τα δεδομένα που παραθέτεις πως η διατήρηση του ποσοστού οφείλεται στο μεγαλύτερο βαθμό στην τάση που υπάρχει να δηλώνονται εισοδήματα κάτω του αφορολογήτου. Για την ακρίβεια είναι σχεδόν (η αβεβαιότητα – σχεδόν μηδενικό μέτρου imo- που εκφράζω οφείλεται στο ότι δεν έχω δει και δεν έχω επεξεραστεί τα σχετικά datasets) βέβαιο πως δεν οφείλεται αποκλειστικά σε αυτόν τον παράγοντα.

      Ας υποθέσω ωστόσο πως ναι ισχύει το απίθανο πως η πτώση οφείλεται αποκλειστικά στην πτώση του αφορολόγητου. Από αυτό προκύπτει πως η πιθανότητα επιτυχίας των ελεγκτικών μηχανισμοί του ελληνικού κράτος δεν αποτελούν συνάρτηση του μεγεθούς και τους εύρους της φοροδιαφυγής. Μηδενική απόκριση στην ένταση της φοροδιαφυγής σημαίνει άχρηστοι ελεγκτικοί μηχανισμοί και άδικο φορολογικό σύστημα. Ε κακό λοιπόν είναι να εντοπίζουμε τις αδικίες που προκύπτουν εξαιτίας των άχρηστων δημόσιων λειτουργών αντί να σφυρίζουμε αδιάφορα στις αδικίες που προκύπτουν εξαιτίας της αχρηστοσύνης τους.

      Επιπλέον, ο ισχυρισμός μου είναι ότι ο καθένας θα δηλώνει το ελάχιστο που μπορεί. Δεν ξέρω γιατί φαίνεται επαναστατική η δήλωση

      Δεν είναι επαναστατική η δήλωση. Σωστή είναι. Σφάλμα είναι το ότι πιστεύεις πως “το ελάχιστο που μπορεί” είναι ισόποσα μεγαλύτερο από κάποιο κατώφλι και αυτό ανεξαρτήτως του που τοποθετείται αυτό!

      Κατά τ’άλλα, ναι, υπάρχει έντονη φοροδιαφυγή στην Ελλάδα. Μου το λένε τα νούμερα και συμφωνεί η προσωπική μου εμπειρία. Δεν έχω λόγο αμφισβήτησης.

      Δεν ισχυρίζομαι πως δεν υπάρχει φοροδιαφυγή. Αυτό που ισχυρίζομαι είναι πως η πιθανότητα εντοπισμού της είναι αύξουσα (ή μη φθίνουσα) του μέγεθούς και του εύρους της. Είναι ή δεν είναι λογικό αυτό;;

      Τουλάχιστον αναγνωρίζεις ότι η πρόταση σου δεν ήταν τέλεια.

      Τέλειες προτάσεις αδυνατώ να κάνω, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για πρόχειρο διάλογο σε blog. Συγκριτικά καλύτερες προτάσεις κάποιες φορές είμαι σε θέση να κάνω :)

      Πριν καταθέσω την δήλωση μου ξέρω τι φόρο να περιμένω. Στο αρχικό σου σύστημα δεν θα έχω ιδέα.

      Όταν από τον ένα μήνα στον άλλο ανεβαίνει ο ΦΠΑ (ένα παράδειγμα) πως είναι δυνατό να γνωρίζεις τι θα πληρώσεις;

      Όποιος θεωρεί ότι δεν γίνονται σωστά οι σταθμίσεις, ας ψηφίσει άλλους βουλευτές να αλλάξουν τα σταθμά…. κτλ

      Δεκτό αλλάμε εδώ συζητάμε για ένα προφανές (τουλάχιστον κατά την άποψη μου) πρόβλημα δικαιοσύνης. Δεν αλλάζουμε κυβερνήσεις, ούτε νομοθετούμε αλλά ούτε και δικάζουμε. Ούτε η ορθότητα των απόψεων που έχουμε κρίνεται από την ψήφο του πολίτη, ή από την απόφαση του δικαστή.

      Reply
  4. Από το 10 στο 14 έχουν βέβαια μειωθεί και τα πραγματικά εισοδήματα.

    Κάπου είχε πάρει το μάτι μου και πιο αναλυτικά στοιχεία που δείχνουν το ίδιο πράγμα. Πέραν αυτού, ξέρουμε πόσο περίπου έχουν μειωθεί τα εισοδήματα σε κάθε μέρος της κατανομής από την έρευνα οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕλΣτατ. Όποιος θέλει μπορεί να βρει τα στοιχεία και να δει τι μέρος οφείλεται σε πτώση εισοδημάτων και τι σε φοροδιαφυγή. Τώρα που το σκέφτομαι θα’ταν μια χαρά θέμα πτυχιακής είναι.

    Από αυτό προκύπτει πως η πιθανότητα επιτυχίας των ελεγκτικών μηχανισμοί του ελληνικού κράτος δεν αποτελούν συνάρτηση του μεγεθούς και τους εύρους της φοροδιαφυγής.

    Αν την μία χρονιά δηλώνω 100 χιλιάρικα και την άλλη 5, ίσως να έχει νόημα να με ελέγξουν. Αν πάω από τα 10 στα 5 ακόμα κι αν με ελέγξουν, το πολύ πολύ να μου πάρουν 1-2 χιλιάρικα (βάζοντας και τα πρόστιμα μέσα) ; Ε, δεν αξίζει. Ειδικά αν μιλάμε για τόσες χιλιάδες. Οπότε το κράτος εφευρίσκει τα τεκμήρια και πρακτικά εφαρμόζει ένα είδος statistical discrimination.

    Όταν από τον ένα μήνα στον άλλο ανεβαίνει ο ΦΠΑ (ένα παράδειγμα) πως είναι δυνατό να γνωρίζεις τι θα πληρώσεις;

    O ΦΠΑ όμως δεν αφορά τον φόρο εισοδήματος, τον οποίο αφορούν τα τεκμήρια.

    Reply
  5. η νομοθεσία δίνει πλείστα εφόδια αποφυγής της ‘άδικης’ φορολόγησης βάσει τεκμηρίων… και ανάλωση κεφαλαίου επιτρέπει και κατάθεση πινακίδων για ένα αυτοκίνητο που δεν μπορείς πλέον να συντηρήσεις και άλλα πολλά… άλλωστε τα τεκμήρια είναι μαχητά αν μπορείς να το αποδείξεις βέβαια… πάτε και σε κάνα λογιστή… από κει και ύστερα αν ζεις σε σπίτι 90 τ.μ. με 1600άρι αμάξι, πληρώνεις στεγαστικό και δηλώνεις 5.000 είναι εύλογο να υποθέσει κάποιος ότι κάπου τα βρίσκεις…

    και συμφωνώ με το πνεύμα του άρθρου… είμαστε εντελώς αναξιόπιστοι ως πολίτες…

    Reply
    • ναι τα τεκμηρια συνηθως, ενω ως εννοια ειναι προβληματικα, στην πραξη σπανια βλεπω να πιανουν πολυ κοσμο που δεν θα επρεπε. Το μονο που σημαντικο προβλημα ειναι οτι στεβλωνουν την συμπεριφορα, ας πουμε μειωνουν τον αριθμο πισινων-σκαφων σε μια χωρα που επρεπε να ειναι γεματη με τετοια.

      Reply

Leave a Comment