χρηματοοικονομικα

Το ιστορικό της χρηματοπιστωτικής κρίσης 1: Η ακμή και η πτώση

by

Οι περισσότερες εξηγήσεις για την πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση που κυκλοφορούν στην Ελληνική μπλογκόσφαιρα είναι εξαιρετικά επιφανειακές και πάσχουν από τεράστια δόση ιδεολογικής προκατάληψης. Θα επιχειρήσω λοιπόν μια απλουστεμένη περίληψη των γεγονότων που έλαβαν χώρα στον χρηματοπιστωτικό τομέα πριν την κρίση χωρίς να αναφερθώ στο ποιος φταίει, το οποίο θα επιχειρήσω στο δεύτερο μερος.

Ας υποθέσουμε ότι είστε στελέχη μιας τράπεζας. Ο νόμος σας επιτρέπει με τις καταθέσεις των πελατών σας να δίνετε στεγαστικά δάνεια μόνο σε άτομα με καλό ιστορικό (prime borrowers). Προκειμένου να αυξήσετε την κερδοφορία της τράπεζας, και έτσι και τα μπόνους σας, πολλά δάνεια τα πουλάτε στους οργανισμούς Freddie Mac και Fannie Mae για τους οποίους θα γραψω περισσότερα στο επόμενο μέρος. Αυτό σας επιτρέπει να πάρετε πίσω τα χρήματά σας για να δώσετε και άλλα δάνεια, κρατώντας για κάθε δάνειο προμήθεια για τις υπηρεσίες σας. Οι προμήθειες αυτές επιτρέπουν να αυξηθεί η κερδοφορία σας, αλλά όχι πολύ καθώς οι  οργανισμοί αγοράζουν μόνο δάνεια που πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις (conforming loans). Π.χ. οι δανειολήπτες πρέπει να έχουν καλό ιστορικό, οι δανειακές τους υποχρεώσεις να μην υπερβαίνουν ένα ποσοστό του εισοδήματός τους, κ.ο.κ. Έτσι, η αγορά στην οποία μπορείτε να κινηθείτε είναι περιορισμένη και ο ανταγωνισμός με άλλες τράπεζες μεγάλος. 

Read moreΤο ιστορικό της χρηματοπιστωτικής κρίσης 1: Η ακμή και η πτώση

Η χρηματοπιστωτικη θυελλα των ΗΠΑ 2: Επιπτωσεις στην Ελλαδα

by

Το “φασμα” της κρισης στην Ελλαδα ειναι δικο μας δημιουργημα

Πριν λιγες μερες εγραφα για την κριση στις ΗΠΑ και σκεφτομουν οτι οι αμεσες επιπτωσεις στην Ελλαδα δεν εχουν κανενα λογο να ειναι μεγαλες. Η Ελλαδα εχει ισχυρη αναπτυξη (πανω απο το 3% για αρκετα χρονια) και ενδογενη αναπτυξη, με την εννοια οτι δεν βασιζεται στις εξαγωγες.* Αυτο σημαινει οτι μια κριση στις δυτικες αγορες δεν θα επηρεασει την Ελλαδα παρα πολυ αμεσα, μπορει να μειωσει την αναπτυξη στο 2% ας πουμε αλλα δεν θα φερει υφεση.

Κιομως στην Ελλαδα γινεται πολλη κουβεντα περι κρισης. Ο πρωθυπουργος δηλωνε πριν λιγες μερες:

Εργαζόμαστε συστηματικά για την αντιμετώπιση του φάσματος της επερχόμενης κρίσης και της ανεργίας

Οι πολίτες αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις τις παγκόσμιας κρίσης άλλοι όμως κάνουν ότι δεν βλέπουν. Μπορούν να αντιμετωπίσουν την κρίση αυτοί που ούτε είδαν την κρίση ούτε την κατάλαβαν;

Μου φαινεται καπως αστειο να κατηγορει ο πρωθυπουργος αλλους οτι δεν ειδαν την κριση**. Οι εμμεσες επιπτωσεις στην Ελλαδα απο την κριση ηδη φαινεται να ειναι μη αμελητεες. Αλλα ο κυριος υπευθυνος για αυτο ειμαστε εμεις και η κυβερνηση μας!

Το βασικο προβλημα της χωρας ειναι η ασυνηθιστη δημοσιονομικη ανευθυνοτητα της. Εχουμε εδω και κανα δυο δεκαετιες ενα απο τα υψηλοτερα δημοσια χρεη στην Ευρωπαϊκη Ενωση και στον δυτικο κοσμο γενικα, χρωσταμε σχεδον ολοκληρο το εθνικο μας εισοδημα ενος ετους (δηλαδη το χρεος μας ειναι στο 100% του ΑΕΠ). Ας σημειωσω οτι αυτο το χρεος δεν δικαιολογειται με επιχειρηματα του στυλ: φτωχοι ειμαστε, λογικο ειναι να χρωσταμε.

Read moreΗ χρηματοπιστωτικη θυελλα των ΗΠΑ 2: Επιπτωσεις στην Ελλαδα

Η χρηματοοικονομικη θυελλα των ΗΠΑ και διεθνεις επιπτωσεις: μια μικρη αναλυση

by

Πολλα εχουν γραφτει περι της κρισης που χτυπησε τον χρηματοπιστωτικο κλαδο των ΗΠΑ πριν περιπου εναν χρονο και φαινεται να φουντωνει συνεχως. Οι ανακριβειες πολλες, παγκοσμιως αριστερα και δεξια βρηκαν ευκαιρια να ξεσπαθωσουν για καθε ζητημα που ειχαν αφησει στο συρταρι. Στην Ελλαδα ως συνηθως η συζητηση ειναι πισω απο τις εξελιξεις και μακρια απο τα γεγονοτα. Καποιος ζηταει νεα κρατικοποιηση τραπεζων (χαρουμενο το νεο ετος 1980 κ. Αλαβανο), αλλος δηλωνει περηφανα οτι καμμια γνωστη μεγαλη τραπεζα δεν χτυπηθηκε (Bear Stearns, Lehman Brothers… αγνωστα ψιλικατζιδικα ειναι κ. Ανδριανοπουλε?). Δεν ειμαι ειδικος στον χρηματοοικονομικο κλαδο, αλλα θα δωσω μια συνοπτικη αναλυση βασισμενη στα στοιχεια που φαινεται να συγκλινουν οι διαφορες σοβαρες πηγες (ο ειδικευμενος χρηματοοικονομικος τυπος και οι ακαδημαϊκοι οικονομολογοι δηλαδη).

Πως ξεκινησε
Χαρη σε μια περιεργη συγκυρια ειχαμε τα τελευταια χρονια ιστορικα χαμηλα επιτοκια σε ολον τον πλανητη. Χονδρικα την ευθυνη μοιραζονται η βιομηχανικη εκρηξη της Κινας που μειωσε τον παγκοσμιο πληθωρισμο και κατα δευτερον η φουσκα της Νεας Οικονομιας το 2000-2001. Ο μεν χαμηλος πληθωρισμος σημαινε οτι οι Κεντρικες Τραπεζες μπορουσαν να ριξουν τα επιτοκια, η δε διατρηση της φουσκας σημαινει οτι η Ομ. Κεντρικη Τραπεζα των ΗΠΑ αναγκαστηκε να τα ριξει και γενικα να να ασκησει ενεργο επιτοκιακη πολιτικη ωστε να αποφυγει επιπτωσεις στην πραγματικη οικονομια.

Τι σημαινουν αυτα τα χαμηλα επιτοκια οι Ελληνες πρεπει να το ξερουν καλα: μαζικη ανοδο δανεισμου και μειωση της αποταμιευσης. Στις ΗΠΑ οπου το χρηματοπιστωτικο συστημα ειναι πολυ δυναμικο και ανταγωνιστικο, ειχαμε το φαινομενο του μαζικου δανεισμου με ολο και πιο ελαστικες προϋποθεσεις. Οι τραπεζες φαινεται να εγκλωβιστηκαν σε εναν αγωνα προς τον πατο, δανειζαν ατομα χωρις καμμια περιουσια ή εισοδημα! Το αποτελεσμα ειναι γνωστο ως Μακ Βιλλες (McMansions): μεσοαστοι εφτιαχναν εκτυφλωτικες βιλλες, οι φτωχοι αγοραζαν μεγαλες μονοκατοικιες κτλ

Οι τραπεζες πονταραν σε δυο πραγματα που θα τους διαφυλατταν απο τον κινδυνο που φερνει τετοια καλπαζουσα πιστωτικη επεκταση: την αυτοαγαπη και ορθολογισμο των πελατων τους και την λεγομενη securitization των δανειων.

Read moreΗ χρηματοοικονομικη θυελλα των ΗΠΑ και διεθνεις επιπτωσεις: μια μικρη αναλυση

Μην αδικειτε τα χρηματοοικονομικα!

by

Χρηματιστηρια και προβλεψεις ή πως το Βημα και ενας φυσικος δυσφημουν τα οικονομικα

Η προβλεψη ειναι πολυ δυσκολη, ειδικα οταν αφορα το μελλον!

Ετσι λεει τουλαχιστον το κλασικο αστειακι μεταξυ οικονομετρών και χρηματιστων. Ειναι διαβοητα δυσκολο να προγνωσεις το μελλον της οικονομιας, σε μερικες περιπτωσεις οπως στα χρηματοοικονομικα ειναι ισως θεωρητικα αδυνατο. Ο λογος δεν ειναι ομως η υπαναπτυξη της οικονομικης επιστημης οπως συχνα υποθετουν πολλοι, αλλα κατι που θα μπορουσα να ονομασω: η αρχη της αβεβαιοτητας στα χρηματοοικονομικα (γνωριζω οτι πολλοι φυσικοι θα τσαντιστουν, αλλα ας διαβασουν λιγες σειρες ακομα).

Μιλω βεβαια για την υποθεση των αποτελεσματικων αγορων (βλ. την κλασικη εργασια του E. Fama). Η ιδεα ειναι σχετικα απλη: σε εναν ανταγωνιστικο κοσμο οπως οι χρηματαγορες με πολλους παικτες που προσπαθουν να βγαλουν κερδος, καθε προφανης ευκαιρια να κερδισεις χρηματα αξιοποιειται σε δευτερολεπτα (μαλιστα λενε οτι γινεται σε κλασματα του δευτερολεπτου στις αγορες συναλλαγματος). Αυτο σημαινει οτι δεν υπαρχει τροπος να προβλεψεις την πορεια των τιμων αυριο με πληροφοριες που εχεις σημερα. Οτιδηποτε πληροφορια ειναι δημοσια γνωστη* σημερα, εχει ηδη ενσωματωθει στις τιμες! Κινηση στις τιμες μπορει να φερει λοιπον μονο μια νεα, αγνωστη εως σημερα στο κοινο πληροφορια και προφανως ειναι αδυνατο να προβλεψεις μια αγνωστη πληροφορια.

Read moreΜην αδικειτε τα χρηματοοικονομικα!