Είχα γράψει τον παλιό καλό καιρό μερικά πράγματα για τις προϋπόθεσεις απονομής της ιθαγένειας.
Με αφορμή την νέα παράπλευρη ιστοσκόπηση τα επαναφέρω με μερικές διευκρινίσεις.
Τα δύο βασικά συστήματα σχετικά με την αυτόματη κτήση της ιθαγενείας, δηλαδή χωρίς αίτηση πολιτογράφησης, είναι το σύστημα της καταγωγής (ius sanguinis) και το σύστημα της επικράτειας (ius soli). Υπό το πρώτο την ιθαγένεια κτώνται όσοι γεννώνται από ημεδαπό, ενώ υπό το δεύτερο όσοι γεννώνται επί ημεδαπού εδάφους. Τα δύο συστήματα δεν τίθενται σε αυστηρή διάζευξη μεταξύ τους, δεδομένου ότι πάντοτε και παντού ισχύει τουλάχιστον το ius sanguinis. Ζητούμενο είναι αν και κατά πόσον πρέπει να ισχύη επιπλέον και το ius soli, τάση που ενισχύεται διεθνώς, μετά μάλιστα την νομοθετική αλλαγή στην Γερμανία.
Το πρώτο σύστημα αρμόζει σε χώρες παραγωγούς μετανάστευσης, που με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν να συγκρατήσουν τους δεσμούς των ομογενών με την πατρίδα. Τα ξαδέρφια όλων μας στα πέρατα του κόσμου και μέχρι νιοστής γενεάς έχουν και θα έχουν την (ανενεργό) ελληνική ιθαγένεια, μπορούν όμως οποτεδήποτε να επιδιώξουν την εγγραφή τους στα δημοτολόγια της χώρας, χωρίς να χρειάζεται να πολιτογραφηθούν εκ νέου Έλληνες.
Το δεύτερο σύστημα συνηθίζεται σε χώρες εισαγωγούς μεταναστών. Θεωρείται κατάλληλο για λόγους ανθρωπιστικούς, πρακτικούς, πολιτικούς και συχνά διαφημίζεται ως “προοδευτικώτερο”. Λέγεται μάλιστα συχνά ότι η αρχή του αίματος (ius sanguinis), που κατ’ αρχήν ακολουθεί το ελληνικό δίκαιο, είναι ρατσιστική. Όμως το δίκαιον του αίματος δεν έχει τίποτα φυσικά να κάνη με το αίμα, παρά μόνο με την ιθαγένεια: δεν είναι ius sanguinis, είναι ius nationalitatis, υπό την έννοια ότι την ιθαγένεια αποκτά όποιος έχει γονέα με την ιθαγένεια και όχι όποιος έχει γονέα συγκεκριμένης καταγωγής.
Ένα σημείο ακόμη που θέλω να εξάρω είναι το εξής: η ιθαγένεια δεν απονέμεται υποχρεωτικά σε κανένα αλλοδαπό, ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι συνεπάγεται και υποχρεώσεις (στρατιωτική θητεία!), και το ελληνικό κράτος, όπως κάθε κράτος, έχει κάθε δικαίωμα να ορίζη απεριορίστως, πλην των γνωστών περιπτώσεων απηγορευμένων διακρίσεων, τα κριτήρια της ιθαγενείας, αλλά και να την απονέμη in concreto σε όποιον εκείνο επιθυμή και μάλιστα με αναιτιολόγητη άρνηση στις, πολύ συνήθεις, περιπτώσεις της απόρριψης.
Read moreΟ παλμός της αναΜόρφωσης: Περί ιθαγενείας 1 και 1/2