Τελευταία λαμβάνω πολλά ηλεκτρονικά μηνύματα με περιεχόμενο απαξιωτικό για τους βόρειους συν-Ευρωπαίους. Μας ζηλεύουν, λένε, διότι εμείς ψήνουμε τον οβελία όταν εκείνοι δουλεύουν και το Πάσχα. Μας αντιπαθούν διότι πίνουμε ουζάκι δίπλα στη θάλασσα όταν εκείνοι ατενίζουν τον μουντό και βροχερό ορίζοντα από το παράθυρο του γραφείου. Δεν μας καταλαβαίνουν διότι ξέρουμε να χαιρόμαστε τη ζωή ενώ εκείνοι ξέρουν μόνο να δουλεύουν. Διαβάζοντάς τα μηνύματα αυτά θυμήθηκα το βιβλίο του οικονομολόγου ιστορικού Joel Mokyr με τίτλο “The Lever of Riches: Technological Creativity and Economic Progress“. Ο Mokyr επισημαίνει ότι ευρήματα όπως ο μηχανισμός των Αντικυθήρων αποδεικνύουν ότι “ο κλασσικός πολιτισμός είχε τη διανοητική ικανότητα να δημιουργεί πολύπλοκες τεχνικές συσκευές. Το ερώτημα παραμένει γιατί τόσο λίγη από αυτήν την ικανότητα πραγματώθηκε και μεταφράστηκε σε οικονομική πρόοδο”. Η απάντηση που δίνει o Mokyr αργότερα έχει να κάνει με τις αξίες του συγκεκριμένου πολιτισμού: “Μεταξύ των μεγάλων πολιτισμών της αρχαιότητας οι Έλληνες εκτιμούσαν την άθληση και τη μάθηση, ενώ οι Ρωμαίοι θεωρούσαν πιο σπουδαία την πολεμική και διοικητική ικανότητα…Αυτό που ονομάζουμε ‘παραγωγή’ ήταν στιγματισμένο από την Ελληνο-Ρωμαϊκή κοινωνία σαν μια απασχόληση των κατώτερων τάξεων,πιθανόν συνυφασμένη με τη δουλεία, απαραίτητη αλλά βρώμικη.” Tα ηλεκτρονικά μηνύματα που έλαβα με έκαναν να αναρρωτηθώ κατά πόσο για την οικονομική δυσπραγία του έθνους ευθύνεται και η πολιτισμική μας ομοιότητα με τους αρχαίους Έλληνες. Μήπως τελικά το πρόβλημα είναι ότι είμαστε άξιοι απόγονοί τους?