Διαβάζω τον τελευταίο καιρό αρκετά πράγματα για την «κοινή λογική» (sensus communis) τόσο στο site του νεοιδρυθέντος πολιτικού κόμματος «ΔΡΑΣΗ» όσο και στην αρθρογραφία έγκριτων διανοουμένων που είτε υποστηρίζουν τον συγκεκριμένο πολιτικό φορέα είτε του ασκούν κριτική και εκφράζουν επιφυλάξεις (βλ. λ.χ. Χ.Τσούκα –Καθημερινή 29.3.09, σ.34 και στο ίδιο τεύχος Χ.Γιανναρά, σ.29). Δεδομένου ότι η λογική –και ιδίως η κοινή λογική- απασχολεί όλους μας στην καθημερινή ζωή, θέλω να εκφράσω ορισμένες σκέψεις ως προς την επίκληση που της γίνεται στην πρόσφατη αρθρογραφία.
Έχω την εντύπωση ότι στην έννοια της «κοινής λογικής» την οποία επικαλείται ο κ.Χ.Τσούκας και η «ΔΡΑΣΗ» συμμετέχουν δύο διαφορετικά πράγματα, που πρέπει να διακριθούν μεταξύ τους ώστε να προσδιοριστεί το ποσοστό δηλ. η αναλογία συμμετοχής τους στην διαμόρφωση της σχετικής έννοιας και να συναχθούν σχετικά συμπεράσματα. Από τη μια συμμετέχει βεβαίως εκείνη η λογική (εφεξής: Λογική με κεφαλαίο) που, διαμορφωμένη αρχικώς από τον Αριστοτέλη και αναδιατυπωμένη από τον Russell, τον Frege και άλλους συνίσταται στην διατύπωση μεθόδων για την διάκριση έγκυρων επιχειρημάτων από επιχειρήματα μη –έγκυρα. Η Λογική αυτή είναι μια τεχνική, μια μέθοδος, την οποία υποτίθεται ότι όλοι κατέχουμε και μπορούμε να χειριστούμε, μολονότι είναι γνωστό σε όσους ασχολούνται μαζί της πόσο δύσκολη είναι η κατανόηση και η επιτυχημένη χρήση της. Αυτού του είδους η Λογική μπορεί –και κατά την δική μου άποψη- να διαδραματίσει ρόλο στην κριτική πολιτικών απόψεων και θέσεων που διατυπώνονται με προτάσεις-δηλώσεις και να οδηγήσει ως εργαλείο στην αποδοχή τους ως έγκυρων ή την απόρριψή τους ως εσφαλμένων. Την Λογική αυτή νομίζω ότι επικαλείται λ.χ. ο Χ.Τσούκας, όταν κάνει λόγο για την δήλωση Βουλγαράκη «Ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό» στο προαναφερόμενο άρθρο του, την οποία βεβαίως σχολίασαν και άλλοι έγκριτοι αρθρογράφοι ήδη την στιγμή που διατυπώθηκε: Στην περίπτωση μιας τέτοιας -καθολικώς διατυπωμένης- δήλωσης, αρκεί ο κριτικά σκεπτόμενος ακροατής πολίτης να βρει ένα μόνο αντιπαράδειγμα, δηλαδή να διατυπώσει μιαν αληθή ατομική πρόταση που να αντιφάσκει στην πρώτη, προκειμένου να είναι σίγουρος για το σφάλμα της: Αν ο πολίτης λ.χ. σκεφθεί ακούγοντας την βουλγαράκειο δήλωση ότι η πορνεία είναι μεν νόμιμη αλλά δεν είναι ηθική (σύμφωνα τουλάχιστον με την κρατούσα Ηθική) τότε η πρόταση «Όλα τα νόμιμα είναι ηθικά» που διετύπωσε ατυχώς ο Βουλγαράκης πάει «λογικό περίπατο» και αποδεικνύεται συνάμα η κενότητα και ρηχότητα του περιεχομένου της και η προχειρότητα της σκέψης που την γέννησε…