Η μεγάλη ανατροπή

Δημοσιεύτηκε σε μικρότερη έκδοση στην Καθημερινή

Πώς περιμένετε να είναι η Ελλάδα σε 30 χρόνια, σε ποιά Ευρώπη;


Αν η κρίση δίδαξε κάτι, είναι ότι βασικότερος παράγοντας για την γενική εικόνα μιας χώρας, είναι το ΑΕΠ, το εθνικό εισόδημα. Παρά τον αγαπημένο μας μύθο περί αριθμών που ευημερούν άσχετα με τους ανθρώπους, οι καταρρέοντες από το 2008 αριθμοί στην Ελλάδα περιγράφουν μια καταρρέουσα καθημερινή πραγματικότητα. Όσο το ΑΕΠ μας έπεφτε, η χώρα μας γινόταν χειρότερη με σχεδόν κάθε τρόπο. Από την εικόνα πεζοδρομίων, δρόμων και νοσοκομείων (που γύρισαν από σχεδόν-πρώτο-κόσμο σε βαθιά Βαλκάνια), έως την δύναμη αποτροπής του ελληνικού στρατού (που κατακρημνίστηκε, με αποτέλεσμα την αποθράσυνση της Τουρκίας σήμερα).


Για να περιγράψουμε λοιπόν τι θα συμβεί στην Ελλάδα στα επόμενα 30 χρόνια, είναι πολύ βασικό να προβλέψουμε το εισόδημα μας. Θα είμαστε μια όλο και πιο περιθωριακή γωνιά σε μια όλο και πλουσιότερη Ευρώπη, ή θα προσεγγίσουμε τον ευρωπαϊκό πυρήνα; Πριν προβλέψουμε το μέλλον, ας δούμε το παρελθόν, πού βρισκόμασταν πριν 100 χρόνια.


Κοιτώντας το ατομικό εισόδημα κατά το 1913, πριν τον Μεγάλο Πόλεμο, είναι εντυπωσιακό ότι η θέση σχεδόν κάθε χώρας παραμένει παραπλήσια με την σημερινή! ΗΠΑ πλουσιότερες όλων, Γερμανία πάνω από Γαλλία, που υπερτερεί Ιταλίας, που ξεπερνά Ισπανία κοκ. Παρ’όλο που σήμερα όλη η Δύση έχει αφήσει το 1913 πολύ πίσω, η σχετική εικόνα είναι οικεία: ο ιταλικός Νότος εξακολουθεί να είναι φτωχός συγγενής, πόλεις όπως Λονδίνο, Παρίσι και Μιλάνο ήταν, είναι, και θα είναι (;) μητροπόλεις του πλούτου.


Κιομως, αν κοιτάξουμε προσεκτικότερα, κάποιες κάποιοι καταφέρνουν την ανατροπή. Η Ιρλανδία από φτωχή βρετανική περιφέρεια, σήμερα ξεπερνά σχεδόν κάθε περιοχή της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Αγγλίας. Λιγότερο διαφημισμένο παράδειγμα, αλλά πιο κοντά μας, η Ισπανία, η οποία ξεπέρασε γρήγορα την κρίση, μας άφησε πολύ πίσω και αυτές τις μέρες ξεπερνά και την Ιταλία. Το εντυπωσιακότερο παράδειγμα όλων όμως είναι η Νότια Κορέα: το 1913 απλά δεν υπήρχε ως αυτόνομο κράτος (ιαπωνική κατοχή), ακόμα και το 1980 είχαμε τριπλάσιο εισόδημα. Σήμερα μας ξεπερνάει κάπου 60%!


Η ίδια η Ελλάδα σε όλη αυτή την περίοδο, προσπάθησε για άλματα, αλλά έζησε και μεγάλες πτώσεις. Το 1913 η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων ήταν στο 43% των Γερμανών. Το 2017 ήταν στο περίπου 55%, μια κάποια βελτίωση. Ακριβώς πριν την κρίση όμως είχαμε βρεθεί στο 80% των Γερμανών, είχαμε δηλαδή από το 2008 μια δεκαετία οπισθοχώρησης. Γιατί έτσι; Πριν αρχίσουμε να κατηγορούμε μνημόνια και ξένους, ας δούμε ότι το 1980-1990 είχαμε επίσης δεκαετία οπισθοχώρησης, από περίπου 73% σε 59%. Τέτοιες καταστροφές, κατά Σ. Καλύβα, έχουν συμβεί και παλαιότερα. Λες και κάθε φορά που πλησιάζουμε τον πυρήνα της Ευρώπης, κάτι μας πιάνει και αυτοκτονούμε. Θα συνεχίσουμε έτσι ως το 2050 (ή το 2150);


Σίγουρα, το αιώνιο αναπτυξιακό ερώτημα δεν αναλύεται απλά σε πέντε γραμμές, όμως μια σύνθεση των αναπτυξιακών φαινομένων παγκοσμίως δίνει μια γενική εικόνα: καμία χώρα δεν είναι καταδικασμένη σε αιώνια παρακμή, ούτε βέβαια δεν μένει άκοπα στην κορυφή (βλ. Αγγλία ή χειρότερα, Αργεντινή). Η μεγάλη ανατροπή στο αναπτυξιακό πρωτάθλημα είναι γενικά εφικτή. Εδώ όμως συγκρούονται δύο αναπτυξιακά οράματα.


Από την μία έχουμε το όραμα ΣΥΡΙΖΑ, όπως εκφράζεται ακόμα κι από μορφωμένους οικονομολόγους της ελληνικής αριστεράς, σαν τον κ. Τσακαλώτο. Αιώνιοι χαμένοι και αιώνιοι νικητές, αιώνια «αλληλεγγύη» και αναδιανομή. Με λίγα λόγια κάποιος αλληλέγγυος ξένος θα καλείται συνεχώς να πληρώνει φιλοδωρήματα και ελεημοσύνες σε μια αδύναμη Ελλάδα. Πόσο προσβλητικό είναι το σχέδιο τους για την Ελλάδα δεν το συζητώ. Αλλά πόσο οπισθοδρομικό και καταστροφικό είναι για την ίδια την Ευρώπη το σκέφτονται; Πόσο πίσω θα πρέπει να μας αφήσει η Ασία για να καταλάβουν ότι μαζί ευημερούμε ή μαζί χάνουμε;


Υπάρχει όμως και το πεφωτισμένα πατριωτικό ευρωπαϊκό όραμα. Μια Ευρώπη που βοηθά τους άτυχους, αλλά όχι τους συστηματικά φαύλους. Που παρέχει υψηλές υπηρεσίες στα μέλη της, αλλά απαιτεί από αυτά δημόσια πολιτική αυτοπειθαρχίας και υψηλής ποιότητας (όπως έγραφε ο Μ. Βολφ στους ΦΤ). Η Κορέα δεν είχε ούτε ΕΣΠΑ, ούτε «ανακυκλωμένα πλεονάσματα» για να κάνει το οικονομικό της θαύμα. Αλλά και η Ελλάδα του 1960, δεν δαιμονοποιούσε ξένους ηγέτες, σήκωνε τα μανίκια και δούλευε, επενδύοντας στο μέλλον της. Έστελνε όλο και περισσότερα παιδιά της σε πανεπιστήμια, έφτιαχνε δρόμους, λιμάνια, ξενοδοχεία, σπίτια και, γιατί όχι, εξοχικά.


Στις ευρωεκλογές αυτές, ας πάρουμε τον δρόμο της ανατροπής, σε μια Ευρώπη της διεθνούς αριστείας. Των ατόμων που ζουν, εργάζονται, κι αν θέλουν ξεκουράζονται, ελεύθερα. Από «φιλολαϊκή» Ευρώπη του λαϊκισμού που πνίγηκε στην ανικανότητα, και «των λαών» που δίδαξε το μίσος μεταξύ λαών, φτάνει, χορτάσαμε.

1 thought on “Η μεγάλη ανατροπή”

  1. Να υπενθυμισω οτι η Ελλαδα του 1953-1981 πετυχε εκεινο το φοβερο οικονομικο θαυμα χωρις “ευρωπαϊκα οραματα” χωρις ευρωπαϊκα πακετα, και βεβαια χωρις να μαγειρευει τα νουμερα, οπως εκαναν οι Κυβερνησεις Σημιτη και Καραμανλη junior. Το πετυχε με δραχμη, ουσα εκτος ΕΟΚ.
    Η ισοτιμια δολλαριο/δραχμη ηταν “καρφι” 1:30 επι 20 χρονια.

    Και μια απο τις Κυβερνησεις που τα πετυχαν αυτα ηταν και εκεινη της 21ης Απριλιου. Sorry αν σοκαρω, αλλα αυτη ειναι η ΑΛηθεια.
    Πώς το πετυχε; Απλως ειχε ισοσκελισμενο προϋπολογισμο, συμμαζεμενο Κρατος, και εφαρμοζε με συνεπεια τις αρχες της ελευθερης καπιταλιστικης οικονομιας. Και αυτο αρκουσε…….

    Reply

Leave a Comment