Σε ένα σχόλιό του στο προηγούμενο κείμενο του SG για το κάπνισμα, ο Pelerin εξέφρασε την άποψη ότι ένας ορθολογικός άνθρωπος μπορεί να επιλέξει ένα προσδόκιμο 70 ετών ως καπνιστής παρά 80 ετών χωρίς να καπνίζει, ιδιαίτερα αν συνυπολογίσει τη χαμηλότερη ποιότητα ζωής σε τέτοια προχωρημένη ηλικία. Εφ’ όσον αυτή η επιλογή είναι ορθολογική αυξάνει την ευημερία του ατόμου, και άρα δεν έχει το κράτος το δικαίωμα να προσπαθεί να τον κάνει να περιορίσει το κάπνισμα. Αν και η άποψη αυτή φαίνεται αρχικά λογική, αγνοεί τα αποτελέσματα πρόσφατων μελετών στους τομείς της ψυχολογίας, καθώς και των behavioral και experimental economics, σχετικά με το πώς οι άνθρωποι αποτιμούν μελλοντικά συμβάντα.
Είναι κοινώς αποδεκτή η άποψη ότι η ικανοποίηση που νιώθει κανείς τώρα για ένα θετικό μελλοντικό συμβάν μειώνεται όσο περισσότερο αυτό το συμβάν απομακρύνεται στο μέλλον. Όπως λέει και ο λαός μας, “ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι”. Στην οικονομική ορολογία λέμε ότι people discount the future. Το μεγάλο ερώτημα όμως, με σημαντικές επιπτώσεις, είναι το πώς μειώνεται η ικανοποίηση όσο η χρονική απόσταση αυξάνεται. Με μαθηματική ορολογία, τι είδους συνάρτηση θα πρέπει να χρησιμοποιήσει κανείς για να περιγράψει σωστά αυτήν την αντίστροφη σχέση?
Μέχρι πρόσφατα, η υπόθεση ήταν ότι οι άνθρωποι ακολουθούν το λεγόμενο exponential discounting λόγω της εκθετικής μορφής της συνάρτησης, η οποία υποθέτει ότι ο ρυθμός μείωσης της ικανοποίησης από την απομάκρυνση ενός συμβάντος στο μέλλον είναι σταθερός. Το κύριο χαρακτηριστικό του exponential discounting είναι ότι οι προτιμήσεις των ανθρώπων είναι διαχρονικά συνεπείς. Παραδείγματος χάριν, ας υποθέσουμε ότι ρωτάμε κάποιον αν προτιμά 1000 ευρώ σε 12 μήνες ή 1100 σε 13, και εκείνος απαντάει 1100 σε 13. Αν οι προτιμήσεις του ατόμου είναι σύμφωνες με το exponential discounting και την τελευταία μέρα του 12 μήνα τον ξαναρωτήσουμε αν θέλει να πληρωθεί την επόμενη μέρα ή να περιμένει άλλον ένα μήνα, τότε εκείνος θα προτιμήσει να περιμένει όπως είχε αποφασίσει αρχικά πριν ένα χρόνο. Με άλλα λόγια, τα 100 ευρώ υπερβαίνουν το κόστος της καθυστέρησης κατά ένα μήνα άσχετα από το πότε το άτομο λαμβάνει την απόφαση.
Read moreHyperbolic discounting: Επιχείρημα για κρατικούς περιορισμούς στο κάπνισμα?