εμπραγματο

Απαντώντας σε ένα δύο εμβριθή σχόλια του Μιχάλη και προσθέτοντας κάποια άλλα πραγματάκια, συνεχίζω με το τέταρτο μέρος της Βιστωνιάδας.

Ναι, αλλά το ν.δ. 275/1941, που εκδόθηκε απο την παράνομη κυβέρνηση Τσολάκογλου και δικαίωνε την Μονή Βατοπεδίου, ουδέποτε ίσχυσε, η δε κατάργησή του από τον α.ν. 476/1945 είχε απλώς αναγνωριστικό χαρακτήρα.

Λοιπόν, η αντίρρηση αυτή είναι καταρχάς ορθή. Ας το εξηγήσουμε λίγο πιο αναλυτικά:

Μετά την κατάρρευση του μετώπου το 1941 έχουμε δύο ελληνικές κυβερνήσεις: μια που συνθηκολογεί και στηρίζεται στις γερμανικές λόγχες και μία που άφησε την πρώτη να συνθηκολογήση και στηρίζεται στις βρετανικές λόγχες. Η Ιστορία, ευτυχώς, δικαίωσε την δεύτερη, άρα οι νομοθετικές πράξεις της πρώτης είναι ανύπαρκτες. Παρήγαγαν φαινόμενο δικαίου, αλλά όχι και δίκαιο. Δεν προήλθαν από Κυβέρνηση, αλλά από κάτι που έμοιαζε με Κυβέρνηση.

Read moreΠερί της ιδιοκτησίας επί της Λίμνης Βιστωνίδας ΙV

Μέρος τρίτο και τελευταίο των βατοπεδινών φλυαριών:

Ναι, αλλά το Ν.Δ. 275/1941, που δικαίωνε την Μονή, εκτός του ότι το εξέδωσαν οι γερμανοτσολιάδες και εμείς είμαστε από την κούνια μας δημοκράτες, έχει καταργηθή ήδη από το 1945.

Ο δεύτερος λόγος λοιπόν για τον οποίο δεν προσέχθηκε αρκετά ο νόμος αυτός είναι η κατάργησή του από τον μεταγενέστερο αναγκαστικό νόμο 476/1945. Lex posterior legi priori derogat, σωστά;

Χμμμ…

Ούτε εδώ νομίζω ότι το ζήτημα έχει αναδειχθή αρκετά από την Μονή.

Ο μεταγενέστερος νόμος δεν μπορεί να προσβάλλη το συνταγματικό δικαίωμα της ιδιοκτησίας, παρά μόνο υπό τους όρους του θεσμού της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Αν η Μονή είχε αποκτήσει κυριότητα, η στέρησή της μπορούσε να γίνη μόνο μετά προηγούμενη καταβολή πλήρους αποζημίωσης δι’ αποδεδειγμένη δημόσια ωφέλεια, και όχι επειδή το είπε η διάταξη κάποιου αναγκαστικού νόμου. Συνεπώς, ο α.ν. 476/1945 ήταν καθαρά αντισυνταγματικός και άρα ανίσχυρος.

Read moreΠερί της ιδιοκτησίας επί της Λίμνης Βιστωνίδας ΙΙΙ

Συνεχίζω λοιπόν:

Ναι, αλλά η Μονή δεν ήταν νομικό πρόσωπο κατά το οθωμανικό δίκαιο.

Ναι, και; Το οθωμανικό δίκαιο όντως δεν γνώριζε νομικά πρόσωπα, γιαυτό και σε τυχόν αγωγές ή συμβόλαια εμφανιζόταν προσωπικά ο ίδιος ο Ηγούμενος να ενάγη ή να συμβάλλεται. Σημαίνει αυτό τάχα ότι μόλις πέθαινε τα ακίνητα της μονής γίνονταν αδέσποτα ή τα κληρονομούσαν τα αδέρφια του;

Ναι, αλλά το ν.δ. του 1924 προβλέπει την απόδοση στην Μονή της αποκλειστικής κατοχής και όχι της κυριότητας.

Να πούμε λίγο την ιστορία με την σειρά. Μετά την απελευθέρωση της Θράκης το Δημόσιο κατέλαβε τα επίδικα ακίνητα. Η Μονή διαμαρτυρήθηκε, δεν εισακούστηκε, τι να κάνη, ενήγαγε το Δημόσιο. Το Δημόσιο πρότεινε συμβιβασμό διά του Πρωθυπουργού Αλ. Παπαναστασίου. Οι όροι του συμβιβασμού, όπως αποτυπώθηκαν το 1924 σε σχετική απόφαση της Κυβέρνησης και στο πρακτικό με το οποίο έγινε δεκτή η πρόταση από την Μονή λίγες ημέρες μετά, αφορούσαν καθαρά την κυριότητα: η Μονή θα μεταβίβαζε δύο τεράστια μετόχιά της στην Χαλκιδική στο Δημόσιο και σε αντάλλαγμα θα της αποδίδονταν τα επίδικα. Σε εκτέλεση της συμφωνίας αυτής εξεδόθη το 1924 το σχετικό νομοθετικό διάταγμα, το οποίο διελάμβανε τα εξής:

… επί ανταλλάγματι παραιτήσεως εκ μέρους του Δημοσίου πάσης αξιώσεως επί της εν Πορτολάγω της Ξάνθης λίμνης Μπουρού μετά των ιχθυοτροφείων αυτής των παρά την νησίδα και τα στόμια της λίμνης κειμένων με τα ανέκαθεν γνωστά τούτων όρια αποδιδομένων τη αποκλειστική κατοχή της ειρημένης Ιεράς Μονής και μεταβιβαζομένων εις αυτήν όλων των υπό του Δημοσίου ασκουμένων δικαιωμάτων…

Read moreΠερί της ιδιοκτησίας επί της Λίμνης Βιστωνίδας ΙΙ

Με αφορμή αυτήν την είδηση περί προσωρινής κρατήσεως του Ηγουμένου Εφραίμ Βατοπεδινού εκθέτω ένα σύντομο νομικό ιστορικό του θέματος της κυριότητας των επίδικων ακινήτων, ήτοι της Λίμνης Βιστωνίδας και της γύρω περιοχής. Δεν έχω την παραμικρή ιδέα αν η ανταλλαγή ακινήτων που έγινε γνωστή ως σκάνδαλο του Βατοπεδίου ήταν επωφελής για το ελληνικό Δημόσιο ή για την Μονή ή, γιατί όχι, και για τους δύο. Ή μήπως ήταν τέχνασμα των μεγάλων συμφερόντων για να ρίξουν την θεοπρόβλητη κυβέρνηση του Καραμανλή του Β΄ του Μικρού. Δεν μπορώ να κρίνω συνεπώς αν εκεί υπήρξε κάποιο ποινικό αδίκημα, κακουργηματική απιστία και ηθική αυτουργία σε αυτήν ας πούμε, γιατί δεν έχω επαρκή στοιχεία (αν και έχω μια άποψη ως προς το αν υπήρξε νόμιμο και ηθικό να αναλάβη την σύνταξη των σχετικών συμβολαίων η σύζυγος Υπουργού, γνωστή και ως Εθνική Συμβολαιογράφος).

Μπορώ όμως να πω μια γνώμη σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των επίμαχων ακινήτων, ήτοι της Λίμνης Βιστωνίδας και της σχετικής περιοχής. Το θέμα αυτό είναι καθαρά νομικό, και μάλιστα είναι μια συναρπαστική νομική ιστορία, μια κατάδυση στα μύχια και απόκρυφα του Εμπραγμάτου και της Ιστορίας Δικαίου. Αναγκαστικά παραλείπω πολλές λεπτομέρειες, ελπίζω όχι ουσιώδεις, από το πολύπλοκο και εκτενές θέμα μου, συμπαθάτε με.

Read moreΠερί της ιδιοκτησίας επί της λίμνης Βιστωνίδας Ι