Μικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος Ι

Λέγαμε στο προηγούμενο επεισόδιο για τις πολυμερείς διεθνείς συμβάσεις που έχει κυρώσει διά νόμου η Ελλάς μεταξύ 1990-2016. Κάποιες από αυτές τις πολυμερείς συμβάσεις βέβαια διάγουν βίον μεθόριο, καθώς από την μια μεριά ολοένα και πιο συχνά διαπραγματευόμενος και συμβαλλόμενος είναι η όλη Ευρωπαϊκή Ένωση. Με τις διεθνείς αυτές συμβάσεις η ΕΕ πραγματώνει την εξωτερική της πολιτική, διαπραγματευόμενη και συμβαλλόμενη ως κοινή συμπολιτεία έναντι τρίτων κρατών ή τρίτων ομάδων κρατών. Προνομιακοί τομείς αυτής της κοινής εξωτερικής πολιτικής είναι ασφαλώς το εμπόριο, αλλά όχι μόνο. Δι’ αυτών, η ΕΕ διαχέει την ήπια ισχύ της στο εγγύς εξωτερικό της, προωθώντας την πολιτική καλής γειτονίας που πρεσβεύει. Στην πραγματικότητα, προσδένει την μία χώρα μετά την άλλη στο άρμα της (ή τουλάχιστον αυτό έκανε στις δεκαετίες 1990 και 2000), καθώς ανταλλάσσει προγράμματα χρηματοδότησης με συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις. Και έτσι αυξάνει την επιρροή της στον διεθνές πεδίο. Νομίζω ότι είναι προφανής η ωφέλεια της Ελλάδας από την συμμετοχή σε μια τέτοια εξωτερική πολιτική.

Μεταξύ αυτών των συμβάσεων περιλαμβάνονται ασφαλώς και οι συμβάσεις εκείνες που θα τις χαρακτήριζα εσωτερικές ευρωπαϊκές, δεδομένου ότι είτε επέχουν θέση συνταγματικών συνθηκών, όπως π.χ. η Συνθήκη του Άμστερνταμ (Ν. 2691/1999), είτε αποτελούν τις συνθήκες προσχώρησης νέων μελών στο ευρωπαϊκό Κοινό, όπως είναι η Συνθήκη για την Πέμπτη Διεύρυνση της ΕΕ (Ν. 3236/2004)

Ιδού μερικές ακόμα ευρωπαϊκές πολυμερείς διεθνείς συμβάσεις:

Read moreΜικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος Ι

Μικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος Θ

Συνεχίζω και σε αυτήν την ανάρτηση την παρουσίαση των διεθνών συμβάσεων που συνήψε η χώρα μας τα έτη 1990-2016. Στο προηγούμενο επεισόδιο σχολιάσαμε τις διμερείς συμβάσεις, οπότε τώρα περνάμε στο επόμενο στάδιο.

Ελάχιστα καλύτερα από πλευράς βαρεμάρας είναι τα πράγματα με τις πολυμερείς συμβάσεις, συνήθως στο πλαίσιο του ΟΗΕ ή κάποιου από τους θυγατρικούς οργανισμούς του, π.χ. Γιούνισεφ (αλλά και άλλων, του Συμβουλίου της Ευρώπης ή του ΝΑΤΟ π.χ.). Ενίοτε παρουσιάζονται ωστόσο και εδώ συμβάσεις με κάποιο πραγματικό διακύβευμα και ευρύτερη νομική σημασία, με πολιτικές προεκτάσεις ή ηθικό προβληματισμό, όπως το Καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (Ν. 3003/2002), το Πρωτόκολλο του Κιότου (Ν. 3017/2002), η Σύμβαση κατά της φαρμακοδιέγερσης (Ν. 3516/2006) ή η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για θέματα αστικού δικαίου περί διαφθοράς (Ν. 2957/2001).

Μερικά (πολλά) παραδείγματα για να πάρετε μια μυρωδιά:

Read moreΜικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος Θ

Μικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος Η

Στο προηγούμενο μέρος της εμπειρικής μας έρευνας, είπαμε δυο λόγια για τις διμερείς διεθνείς συμβάσεις της χώρας κατά την περίοδο 1990-2016. Πρόκειται για τις συμβάσεις εκείνες που καταστρώνουν τον ιστό των διεθνών σχέσεων μιας χώρας, των συμβάσεων εκείνων που αποκαλύπτουν εκλεκτικές φιλίες, την δύναμη της ιστορίας και της γεωγραφίας και τον προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής μιας χώρας. Γιατί όλες τους ξεκίνησαν από την πρωτοβουλία των συμβαλλομένων χωρών αντί να τους έρθουν έτοιμες, όπως συμβαίνει λίγο πολύ με τις πολυμερείς συμβάσεις.

Οι διμερείς λοιπόν (και όχι πολυμερείς!) συμβάσεις ανά έτος και επί του συνόλου των διεθνών συμβάσεων που κυρώθηκαν διά νόμου έχουν ως εξής:

1990 5/10 (δεν είναι οι: 1879, 1883, 1890, 1912, 1913)
1991 23/40 (δεν είναι οι: 1922, 1923, 1935, 1937, 1942, 1944, 1949, 1950, 1971, 1974, 1979, 1981, 1983, 1990, 1992, 1995, 1996)
1992 27/70 (δεν είναι οι 2004, 2005, 2006, 2011, 2013, 2014, 2015, 2017, 2022, 2029, 2030, 2031, 2033, 2034, 2035, 2036, 2037, 2038, 2039, 2044, 2045, 2046, 2047, 2048, 2049, 2053, 2054, 2055, 2058, 2059, 2060, 2061, 2062, 2064, 2070, 2092, 2101, 2102, 2103, 2104, 2105, 2107, 2110)
1993 15/30 (δεν είναι οι: 2124, 2128, 2131, 2132, 2133, 2134, 2135, 2146, 2148, 2149, 2151, 2152, 2153, 2154, 2155)
1994 29/47 (δεν είναι οι: 2179, 2184, 2199, 2202, 2203, 2204, 2205, 2208, 2209, 2213, 2216, 2219, 2220, 2223, 2252, 2254, 2262, 2264)
1995 26/39 (δεν είναι οι: 2280, 2282, 2283, 2285, 2290, 2293, 2306, 2309, 2310, 2321, 2337, 2354, 2361)
1996 26/43 (δεν είναι οι: 2371, 2380, 2385, 2391, 2393, 2400, 2401, 2403, 2405, 2417, 2418, 2421, 2422, 2425, 2427, 2442, 2444)
1997 33/62 (δεν είναι οι: 2455, 2460, 2462, 2468, 2476, 2480, 2481, 2484, 2487, 2488, 2489, 2490, 2491, 2498, 2502, 2505, 2511, 2513, 2514, 2532, 2534, 2535, 2537, 2540, 2542, 2543, 2546, 2550, 2551)
1998 49/73 (δεν είναι οι: 2566, 2567, 2569, 2580, 2583, 2584, 2587, 2588, 2589, 2595, 2605, 2610, 2613, 2615, 2619, 2627, 2632, 2652, 2654, 2655, 2656, 2657, 2665, 2670, 2709, 2710, 2711)
1999 31/55 (δεν είναι οι: 2678, 2679, 2686, 2689, 2691, 2697, 2698, 2706, 2707, 2708, 2709, 2710, 2711, 2718, 2719, 2723, 2726, 2727, 2749, 2750, 2763, 2769, 2770, 2772)
2000 40/58 (δεν είναι οι: 2783, 2785, 2786, 2787, 2802, 2803, 2805, 2809, 2814, 2824, 2825, 2826, 2827, 2828, 2856, 2865, 2872, 2875)
2001 32/56 (δεν είναι οι: 2879, 2883, 2884, 2888, 2890, 2893, 2899, 2901, 2903, 2908, 2918, 2923, 2925, 2931, 2933, 2952, 2953, 2957, 2959, 2962, 2968, 2973, 2974, 2978)
2002 43/64 (δεν είναι οι: 2999, 3002, 3003, 3004, 3006, 3017, 3019, 3022, 3024, 3025, 3026, 3032, 3033, 3034, 3048, 3058, 3062, 3067, 3071, 3080, 3087)
2003 42/65 (δεν είναι οι: 3100, 3104, 3116, 3121, 3123, 3124, 3128, 3131, 3137, 3138, 3140, 3141, 3155, 3157, 3161, 3165, 3171, 3176, 3180, 3183, 3184, 3198, 3203, 3233, 3236, 3237, 3238, 3240, 3241)
2004 28/45 (δεν είναι οι: 3223, 3233, 3236, 3237, 3238, 3240, 3241, 3261, 3266, 3275, 3280, 3287, 3289, 3292, 3294, 3295, 3298)
2005 41/69 (δεν είναι οι: 3308, 3315, 3317, 3319, 3334, 3337, 3338, 3344, 3348, 3351, 3361, 3362, 3363, 3364, 3365, 3378, 3380, 3384, 3393, 3394, 3395, 3396, 3400, 3403, 3417, 3420, 3422, 3425)
2006 21/41 (δεν είναι οι: 3447, 3452, 3456, 3462, 3465, 3482, 3486, 3493, 3495, 3497, 3503, 3504, 3505, 3506, 3507, 3515, 3516, 3519, 3520, 3521)
2007 38/54 (δεν είναι οι: 3530, 3532, 3537, 3544, 3553, 3560, 3568, 3572, 3582, 3598, 3609, 3615, 3616, 3618, 3625, 3628)
2008 37/50 (δεν είναι οι: 3632, 3633, 3635, 3646, 3650, 3666, 3675, 3694, 3701, 3703, 3706, 3718, 3722)
2009 31/51 (δεν είναι οι: 3735, 3736, 3738, 3740, 3743, 3745, 3747, 3753, 3757, 3761, 3765, 3767, 3774, 3776, 3778, 3787, 3791, 3804, 3806, 3807)
2010 15/24 (δεν είναι οι: 3835, 3858, 3875, 3876, 3880, 3881, 3893, 3902, 3903)
2011 48/73 (δεν είναι οι: 3933, 3940, 3941, 3946, 3947, 3954, 3956, 3964, 3967, 3968, 3969, 3970, 3977, 3990, 3991, 3997, 4000, 4005, 4006, 4007, 4010 4011, 4012, 4017, 4020)
2012 14/26 (δεν είναι οι: 4040, 4041, 4054, 4068, 4074, 4078, 4085, 4090, 4094, 4096, 4103, 4104)
2013 38/55 (δεν είναι οι: 4137, 4153, 4154, 4158, 4167, 4169, 4175, 4176, 4184, 4191, 4193, 4195, 4204, 4215, 4216, 4217, 4222)
2014 17/31 (δεν είναι οι: 4226, 4228, 4230, 4231, 4232, 4245, 4259, 4260, 4266, 4268, 4287, 4288, 4292, 4309)
2015 4/6 (δεν είναι οι: 4341, 4345)
2016 26/43 (δεν είναι οι: 4359, 4365, 4372, 4380, 4381, 4382, 4383, 4388, 4390, 4393, 4400, 4402, 4411, 4417, 4426, 4428, 4432)

Γραφηματικώς αυτό έχει ως εξής:

Συνεπώς, οι διμερείς συμβάσεις της χώρας στην 27ετία 1990-2016 αθροίζονται συνολικά σε 779, ήτοι 29 περίπου ετησίως.

Read moreΜικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος Η

Μικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος Ζ

Σε σύνδεση με το προηγούμενο άρθρο, θέλω τώρα να ψάξω λίγο πιο βαθιά στην κατηγορία των διεθνών συμβάσεων, για να χαρτογραφήσω το πλέγμα των διεθνών σχέσεων της χώρας. Έκατσα λοιπόν και καταλογογράφησα τις διεθνείς συμβάσεις της χώρας στην περίοδο 1990-2016. Πρόκειται για μια επαρκή σαν δείγμα περίοδο, που καλύπτει μία γενιά (27 χρόνια), και, επιπλέον, αναφέρεται στην μετά την Πτώση του κομμουνισμού περίοδο.

Οι διεθνείς αυτές συμβάσεις διακρίνονται χονδρικά σε δύο κατηγορίες, τις πολυμερείς και τις διμερείς. Εξ αυτών οι πολυμερείς συνήθως προέρχονται από κάποιον διεθνή οργανισμό (π.χ. ΟΗΕ, ΕΕ, ΝΑΤΟ κλπ) στον οποίο συμμετέχει η Ελλάς και τις οποίες κυρώνει. Μεταξύ τους ιδιαίτερη κατηγορία συνιστούν οι ευρωπαϊκές πολυμερείς, εκείνες δηλαδή που συνάπτονται μεταξύ ΕΕ αφενός και κάποιας τρίτης χώρας (ή ομάδας χωρών) αφετέρου, π.χ. οι συμφωνίες σύνδεσης της ΕΕ με διάφορα περιφερειακά κράτη, καθώς και σειρά άλλων συμβάσεων.

Read moreΜικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος Ζ

Μικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος ΣΤ

Τώρα που τελείωσε και το 2016, έτος ΙΙ της Διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, συνεχίζω την αποδελτίωση της νομοθετικής παραγωγής που ξεκίνησα στο πρώτο και βασικό άρθρο αυτής της σειράς με τα στοιχεία του 2016. Διατηρώ πάντα την ίδια κατηγοριοποίηση με εκείνο το άρθρο (τοποθέτησα μόνο τους Ν. 4375 και 4411 σε δύο κατηγορίες, επειδή ταίριαζαν εξίσου).

Το 2016 λοιπόν εκδόθηκαν συνολικά 91 νόμοι, από τον Ν. 4357 έως τον Ν. 4447.

Read moreΜικρή εμπειρική έρευνα περί της λεπτής τέχνης του νομοθετείν, μέρος ΣΤ

Υπέρ της απλής αναλογικής ΙΙ

Εδώ και πολλά χρόνια υποστηρίζω την αναγκαιότητα της απλής αναλογικής ως μόνου συνταγματικώς θεμιτού εκλογικού συστήματος. Έχω συζητήσει κατά καιρούς επιμέρους όψεις του θέματος, όπως τον εκλογικό πήχυ του 3%, τους κανόνες λήψεως αποφάσεων εντός της Βουλής και την γεωγραφική εκλογική ισότητα. Εδώ θα συνοψίσω κάποια επιχειρήματα, θα προβώ σε διευκρινίσεις και θα συντρίψω τσάκα τσάκα τους διαλογικούς μου αντιπάλους.

Πάμε:

1. Η απλή αναλογική έχει προεξέχον ηθικοπολιτικό βάρος ως αίτημα, τέτοιο που δεν έχει κανένα άλλο εκλογικό σύστημα. Αντιθέτως, κάθε εκλογικό σύστημα στιγματίζεται αρνητικά τόσο περισσότερο, όσο απέχει από την απλή αναλογική: το πλειοψηφικό για παράδειγμα αντίκειται ευθέως στο Σύνταγμα. Δεν είναι ίσα κι όμοια. Αναλογικότητα σημαίνει ισότητα, που σημαίνει δικαιότητα. Νιώστε λίγο.

2. Ισότητα της ψήφου σημαίνει ισοσθένεια της ψήφου. Ότι κάθε ψήφος συνυπολογίζεται εξίσου κατά την μετατροπή των ψήφων σε έδρες. Ότι μία ψήφος ισούται με μία ψήφο (με την επιφύλαξη εύλογων τεχνικών περιορισμών). ότι το εκλογικό σύστημα μεταγλωττίζει το ποσοστό των ψήφων σε ίσο κατά το δυνατόν ποσοστό επί των εδρών.

Αλλά μην ακούτε εμένα, διαβάστε το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο στην υπ’ αριθμ. 11/1994 απόφασή του:

Η ελευθερία βέβαια του κοινού νομοθέτη κατά τη θέσπιση του εκλογικού συστήματος τελεί υπό την επιφύλαξη της τηρήσεως της καθιερούμενης από το Σύνταγμα αρχής της ισότητας του εκλογικού δικαιώματος, το μεν και κυρίως, ως ειδικότερης μορφής της γενικής αρχής της ισότητας των Ελλήνων πολιτών ενώπιον του νόμου που πηγάζει από το άρθρο 4, το δε ως αρχής συνυφασμένης με την αρχή της καθολικότητας της ψήφου, που πηγάζει από το άρθρο 51 παρ. 3 του Συντάγματος. Σύμφωνα δε με την αρχή αυτή της ισότητας του εκλογικού δικαιώματος όλοι οι εκλογείς είναι ίσοι κατά την ψήφο με την έννοια: […] και γ) ότι κάθε ψήφος έχει ίση νομική δύναμη (αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου).
Η αρχή της ισοδυναμίας της ψήφου σημαίνει ότι η ψήφος κάθε εκλογέα ασκεί την ίδια επιρροή στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος και επομένως η ίδια εκλογική δύναμη, δηλαδή ο αυτός αριθμός εγκύρων ψηφοδελτίων ασκεί την ίδια επιρροή στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος στην ίδια εκλογική περιφέρεια, με το ίδιο σύστημα κατανομής εδρών και κάτω από τις ίδιες συνθήκες.

[Αδιάφορο αν το ίδιο το ΑΕΔ εφαρμόζει όσα ορθά εξαγγέλλει. Η μείζων πρόταση του δικανικού συλλογισμού είναι εκεί]
΄
Το ξεκαθαρίσαμε κι αυτό λοιπόν.

Read moreΥπέρ της απλής αναλογικής ΙΙ

35 σχόλια για το Καινοτόμο Σύνταγμα

Δημοσιεύθηκε στις 05Ιουν16 η πρόταση “Ένα Καινοτόμο Σύνταγμα για την Ελλάδα” των Αλιβιζάτου/Βουρλούμη/Γεραπετρίτη/Κτιστάκι/Μάνου/Σπυρόπουλου (ΚαινΣ). Τέσσερις νομικοί, Καθηγητές Πανεπιστημίου στο Δημόσιο Δίκαιο, και δύο επιχειρηματίες με μεγάλη πείρα ζωής και πολιτική συμμετοχή κατέστρωσαν ένα πολύ ενδιαφέρον, ριζοσπαστικό σε πολλά σημεία του, συνταγματικό σχέδιο για τον αιώνα μας. Περιττεύει να πω πόσο εκτιμώ την δημόσια παρουσία πολλών από αυτούς, γιαυτό και διάβασα με πολύ ενδιαφέρον την αναθεωρητική τους πρόταση.

Θα ήθελα στην ανάρτηση αυτή να σχολιάσω μερικά σημεία της, τα περισσότερα επικριτικά. Το έχουμε αυτό εμείς οι γκρινιάρηδες, ψάχνουμε να βρούμε το κάρφος στον οφθαλμό του άλλου για να κάνουμε τον έξυπνο. Στην πραγματικότητα, το θεωρώ μια πολύ ερεθιστική βάση συνταγματικής συζήτησης και περιμένω με ανυπομονησία την δημοσίευση και της αιτιολογικής της έκθεσης.

Περισσότερο ίσως και από τις προτάσεις του, το ΚαινΣ εκπλήσσει και πρωτοτυπεί με την σιωπή του: όντας πολύ πιο συνοπτικό από το ισχύον (11.500 λέξεις έναντι 25.000) παραλείπει σιωπηρά πολλές διατάξεις του σημερινού μας Συντάγματος, από τους ενόρκους μέχρι το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους μέχρι τα περίπλοκα κωλύματα εκλογιμότητας. Δεν έχω ελέγξει όλες αυτές τις παραλείψεις, αλλά υποψιάζομαι ότι εκεί έγκειται πολλή από την καινοτομία της κρινόμενης πρότασης. Όχι απαραιτήτως για καλό πάντα.

Read more35 σχόλια για το Καινοτόμο Σύνταγμα