Οι ισχύουσες διατάξεις:
Άρ. 51 παρ. 1 Ν. 3421/2005 περί στρατολογίας των Ελλήνων
Ανυπότακτοι κηρύσσονται όσοι, μετά από γενική ή ειδική πρόσκληση για κατάταξη στις Ένοπλες Δυνάμεις, δεν κατατάσσονται στις ορισμένες ημερομηνίες ή προθεσμίες στις μονάδες κατάταξης.
Άρ. 32 Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα
Όποιος κηρύσσεται ανυπότακτος, σύμφωνα με τον νόμο για την στρατολογία, τιμωρείται […].
Το ζήτημα αν η ανυποταξία είναι έγκλημα στιγμιαίο ή διαρκές παρουσιάζει ικανό πρακτικό ενδιαφέρον, δεδομένου ότι οι αντιρρησίες συνείδησης που δηλώνουν ολικοί αρνητές στράτευσης δεν συνηθίζουν να ανταποκρίνωνται στις προσκλήσεις της μαμάς πατρίδας προς κατάταξη, όσες φορές και αν προσκληθούν. Συνέπεια αυτού είναι, αν μεν το έγκλημα είναι στιγμιαίο, να τελήται κάθε φορά που δεν εμφανίζωνται, αν δε είναι διαρκές, να τελήται μόνο άπαξ.
Παραθέτω μερικές σκέψεις σχετικώς:
Τα εγκλήματα γενικώς διακρίνονται σε στιγμιαία και διαρκή. Η διάκριση δεν έχει απολύτως καμία σχέση με τον χρόνο διαρκείας του εγκλήματος και είναι κατά τούτο εντελώς παραπλανητική: διαρκή καλούνται τα εγκλήματα εκείνα επί των οποίων κάθε λογική στιγμή μετά την πλήρωση της αντικειμενικής υπόστασης την πληροί ομοίως, εκείνο “όπου η διατήρηση της παράνομης κατάστασης που προκλήθηκε από την τέλεσή του πληροί την αυτή αντικειμενική υπόσταση με την παραγωγή του” (Μυλωνόπουλος, Ποινικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος, Ι, σελ. 155) ή όταν “η παράλειψη άρσεως της παράνομης κατάστασης συνιστά συνεχώς και αδιαλείπτως και παράλειψη αποτροπής της, έτσι ώστε να πληροί και αυτή μέσω του άρ. 15 ΠΚ την ίδια αντικειμενική υπόσταση που πληροί και η παραγωγή της κατάστασης” (Ανδρουλάκης, Ποινικό Δίκαιο, Γενικό Μέρος, Θεωρία για το Έγκλημα, β΄ έκδοση, σελ. 186). Τυπικά διαρκή εγκλήματα είναι τα εγκλήματα κατά της προσωπικής ελευθερίας, όπως η αρπαγή ή η παράνομη κατακράτηση, τα εγκλήματα συμμετοχής, όπως η συμμετοχή σε αθέμιτο σωματείο ή η συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, τα εγκλήματα κατοχής, π.χ. οπλοκατοχή ή κατοχή ναρκωτικών ουσιών, και καταρχήν τα εγκλήματα παραλείψεως. Στιγμιαία ονομάζονται όλα τα υπόλοιπα, με τυπικό παράδειγμα την κλοπή.
Υπό αυτήν την οπτική, με ποιο έγκλημα μοιάζει περισσότερο η ανυποταξία, με την παράνομη κατακράτηση ή με την κλοπή; Αν δεν υποταχθώ μία, δύο, τρεις φορές είναι σαν να κλέβω το ίδιο πράγμα ξανά και ξανά και ξανά ή σαν να φυλακίζω κάποιον και να τον κρατώ φυλακισμένο μία, δύο ή τρεις φορές;
Εκ πρώτης όψεως η ανυποταξία είναι έγκλημα διαρκές. Πράγματι, συνιστά έγκλημα γνησίας παραλείψεως, όπως π.χ. η παραβίαση υποχρεώσεως προς διατροφή ή η παράλειψη λυτρώσεως από κινδύνου ζωής. Όλα αυτά τα εγκλήματα τείνουν όμως να είναι διαρκή: όποιος τυχόν παραλείψη να καταβάλη την διατροφή που οφείλει ή να διασώση τον πλησίον του, εξακολουθεί να μην καταβάλη ή να μην διασώζη, ακόμη και μετά την αρχική τέλεση (σε αντίθεση με τον κλέφτη: μετά την πράξη της αφαίρεσης από την κατοχή δεν εξακολουθεί να αφαιρή, αλλά έχει ήδη αφαιρέσει!).
Έτσι έχουν κρίνει ως προς το εν πολλοίς παρόμοιο έγκλημα της λιποταξίας οι ΠεντΣτρΑθ 426/1997 ΠοινΧρ ΜΖ/910, ΠεντΑναθΔικ 39/1997 Υπεράσπιση 1998, 129 και ΠεντΣτρΑθ 392/1998 ΠοινΔικ 1999, 705 και έτσι έχει κριθή ως προς την ίδια την ανυποταξία εμμέσως και με την ΠεντΣτρΘεσσ 159/2002 ΠοινΧρ ΝΓ/374.
Υπάρχει όμως μια κρίσιμη διαφορά: η υποχρέωση του ανυποτάκτου συναρτάται με ωρισμένη προθεσμία: ο ανυπότακτος ώφειλε να παρουσιαστή στην αρμόδια στρατολογική αρχή μια συγκεκριμένη ημερομηνία ή εντός ωρισμένης προθεσμίας. Μετά το πέρας αυτού του terminus ante quem non, εκλείπει όχι η στρατολογική υποχρέωση γενικά, αλλά η συγκεκριμένη υποχρέωση που παραβιάζει ο ανυπότακτος και είχε καθιδρυθή το πρώτον με το συγκεκριμένο σημείωμα κατάταξης. Με την νέα πρόσκληση για κατάταξη, δημιουργείται νέα αυτοτελής υποχρέωση, που ενδέχεται να εκπληρωθή ή να παραβιαστή χωριστά. Σε απολύτως ανάλογη περίπτωση, η ΟλΑΠ 856/1978 έκρινε ότι η μη εμπρόθεσμη καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών (άρθρο μόνο Α.Ν. 690/1945) συνιστά στιγμιαίο και όχι διαρκές έγκλημα.
Αλλά και υπό την εκδοχή ότι η ανυποταξία είναι έγκλημα διαρκές, υπάρχουν συγκεκριμένα όρια στην διάρκειά της. Στην συγκεκριμένη περίπτωση μας ενδιαφέρει η κλήση του κατηγορουμένου ανυποτάκτου σε απολογία και πολύ περισσότερο η δίκη και καταδίκη του. Τουλάχιστον δηλαδή από την απολογία του κατηγορουμένου (κατ’ άρ. 51 παρ. 3 περ. γ΄ Ν. 3421/2005 μάλιστα η ανυποταξία διακόπτεται ήδη από την σύλληψη) λήγει το διαρκές έγκλημα της ανυποταξίας και, εφόσον η υποχρέωση κατάταξης δεν έχει εκπληρωθή, στοιχειοθετείται ήδη νέο και αυτοτελές διαρκές έγκλημα ανυποταξίας, το οποίο μπορεί να διωχθή αυτοτελώς.
Η εκδοχή περί στιγμιαίου εγκλήματος οδηγεί σε μετρημένα συμπεράσματα και σε άλλα ζητήματα. Παραδείγματος χάριν: στα στιγμιαία εγκλήματα ισχύει ο κανόνας dolus subsequens non nocet. Άρα, αν λησμονήσω την υποχρέωσή μου να καταταγώ σε ωρισμένη ημερομηνία και το θυμηθώ την επόμενη ημέρα, δεν έχω τελέσει το έγκλημα της ανυποταξίας ελλείψει δόλου κατά την συγκεκριμένη ημερομηνία, ο δε επιγενόμενος δόλος μου είναι αδιάφορος (το πώς θα το εξηγήσω αυτό στην εισαγγελία του στρατιωτικού δικαστηρίου είναι άλλη υπόθεση…). Ο αντίστροφος κανόνας ισχύει όμως επί διαρκών εγκλημάτων.
Επίσης, αν η μαμά μου επικροτήση εκ των υστέρων την απόφασή μου να μην καταταγώ και με διαβεβαιώση ότι θα έχω την αμέριστη υποστήριξή της στον ευγενή αγώνα μου, η ψυχική της συνέργεια, παρεχόμενη μετά την τέλεση της κυρίας πράξεως, μένει ποινικά αδιάφορη, αν το έγκλημα θεωρηθή στιγμιαίο, τιμωρείται όμως αν είναι διαρκές.
Συμπέρασμα: η ανυποταξία είναι έγκλημα στιγμιαίο, με όλες τις εντεύθεν δογματικές και πρακτικές συνέπειες. Και υπό την εκδοχή όμως ότι είναι διαρκές, καθόλου δεν συνεπάγεται ότι υποχρεωτικώς ένα και μόνο έγκλημα ανυποταξίας έχει τελεστή σε κάθε περίπτωση.
Για κατσε Θαναση. δεν εχω καταλαβει για ποιον ανυποτακτο μιλας. Εκτος του οτι βρισκω την εκφραση απαισια (τι λες ρε παιδι μου δεν υποταχτηκε το καθαρμα?) υπαρχουν και διαβαθμισεις. Αν καποιος μενει μονιμα στο εξωτερικο και απαλ δεν ενδιαφερεται να παει στον ελληνικο στρατο, πραγματικα βλεπεις διαρκες εγκλημα? Ο τυπος σας το πε μια και καλη: δεν ενδιαφερται να παει. Τιμωρηστε τον με προστιμα, παρτε του το διαβατηριο, καντε οτι θελετε και απο κει και περα αφηστε τον ησυχο.
ΥΓ δεν καταλαβαινω την μανια σου με την ανυποταξια (ελα ρε συ υπαρχουν τοσα ενδιαφεροντα νομικα θεματα αυτες τις μερες!)
Ανυπότακτοι, ποίμνια…
εγώ χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι εκφράσεις γιατί προδίδουν την ιστορική τους καταβολή.
Και μην τον αφήνετε να διορισθεί στο Ελληνικό Δημόσιο. Αυτό και μόνο αυτό είναι μια καλή τιμωρία για το μέσο Έλληνα που επιθυμεί έναν λυτρωτικό διορισμό. Από κει και πέρα όλα τα υπόλοιπα είναι υπερβολές, κατάλοιπα άλλων εποχών που ήμασταν… σε μόνιμη επιστράτευση!!
Καταλαβαίνω πως το έχουν κρίνει αυθεντίες (δικαστήρια και νομικοί) αλλά γιατί η Λιποταξία είναι παρόμοια με την Ανυποταξία; Στη δεύτερη περίπτωση οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν είχαν οπότε δεν χάσαν και τίποτα. Το πρώτο είναι σαφώς βαρύτερο γιατί δημιουργεί και οικονομικά/λογιστικά προβλήματα στον Στρατό που επένδυσε στον ένστολο ο οποίος όμως αδικαιολόγητα την κοπάνησε.
Ίσως εν καιρώ πολέμου να γίνονται παρόμοια- και πάλι όχι απαραίτητα- αλλά κατά την ειρήνη γιατί;
Η υποχρέωση να καταταγείς είναι μέχρι τα 45 – και μέχρι τα 35 χωρίς δικαίωμα εξαγοράς. Άρα είναι στιγμαίαιο έγκλημα, αλλά όχι όπως συμφέρει τα στρατοδικεία.
Στους ανυπότακτους εξωτερικού χορηγούνται κανονικά διαβατήρια και τους επιτρέπεται να επισκέπτονται την χώρα για 30 μέρες κάθε χρόνο. Αν γίνονται και εκλογές, τους επιτρέπεται και για κανα μήνα ακόμη γύρω από τις εκλογές.
Αυτό σημαίνει ότι το ελληνικό κράτος πρακτικά επιτρέπει την ανυποταξία για κάποιον που είναι στο εξωτερικό, αποδεχόμενο το γεγονός ότι αυτός έχει κάνει μια επιλογή ζωής να μην ζήσει στην ελλάδα, άρα δεν πρέπει να φέρει και προσωπικό μερίδιο για την συλλογική άμυνα της χώρας. Για τους ανυπότακτους εσωτερικού είναι που η κατάσταση είναι ασφυκτική.
ΣΓ, δεν μιλώ για κανένα ανυπότακτο, αλλά για το έγκλημα της ανυποταξίας. Δεν το ωνόμασα εγώ έτσι, έτσι λέγεται. Δεν έγραψα ότι το έγκλημα είναι διαρκές, έγραψα το αντίθετο, ότι είναι στιγμιαίο! Από κει και πέρα, δεν ασχολήθηκα καθόλου με την κύρωση ούτε και με ενδιαφέρει.
Το σκεφτόμουν καιρό μωρέ. Είναι ενδιαφέρον θεματάκι, δεν το έχει θίξει κανείς, απ’ όσο είδα. Αποφεύγω να σχολιάζω την επικαιρότητα λόγω ελλιπούς πληροφόρησης.
Κενσάι, παρόμοια είναι ως προς το ζήτημα “στιγμιαίο ή διαρκές έγκλημα”. Εγκλήματα παραλείψεως είναι και τα δύο άλλωστε.
Στρατόκαυλε, δεν βλέπω πώς συνδέονται τα πριν το άρα με τα μετά.
Αναλυτή (και λοιποί), εγώ δεν έγραψα για όλα αυτά, ούτε κατά των ανυποτάκτων ούτε υπέρ, ούτε τι κακόμοιροι ούτε τι προχωρημένα άτομα που είναι.
Θανάση,
Έχω την αίσθηση ότι ο παραλληλισμός που έκανες με την μη εμπρόθεσμη καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών (που συνιστά -άσχετο- ποινικοποίηση μη εκπλήρωσης ενοχικής υποχρέωσης) δεν μπορεί να σταθεί με σιγουριά. Χωρίς να έχω διαβάσει εισηγητικές εκθέσεις του νόμου 3421/2005, έχοντας όμως κοιτάξει τις λοιπές παραγράφους του άρ. 51 αυτού, διαπιστώνω ότι στις παρ. 2 και 3 αυτού γράφει:
2. Η ανυποταξία αρχίζει από την επόμενη της οριζόμενης ημέρας κατάταξης ή, εφόσον ορίζεται προθεσμία κατάταξης, από την επόμενη της τελευταίας ημέρας. Δεν εφαρμόζονται στην προκειμένη περίπτωση οι περί προθεσμιών διατάξεις του Αστικού Κώδικα.
3. Η ανυποταξία διακόπτεται:
α. Με τη συμπλήρωση του τεσσαρακοστού πέμπτου έτους της ηλικίας του ανυπότακτου.
β. Με την κατάταξη στις Ένοπλες Δυνάμεις.
γ. Με τη σύλληψη για την ανυποταξία.
δ. Με την παρουσίαση του ανυπότακτου σε στρατιωτική δικαστική αρχή ή στο στρατολογικό γραφείο για τη διακοπή της ανυποταξίας του.
ε. Με την κρίση του ανυπότακτου, από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή των Ενόπλων Δυνάμεων, ως ακατάλληλου για στράτευση (Ι/5) ή με τη χορήγηση αναβολής κατάταξης για λόγους υγείας.
Συνεπώς η έννοια “ανυποταξία” έχει χρονικά όρια. Έτσι, είναι σαφές ότι το να καθυστερήσει κανείς να εμφανιστεί στην μονάδα, χωρίς να έχει κηρυχτεί ανυπότακτος, δεν τελεί το έγκλημα.
Από την άλλη πλευρά, όμως, η ανυποταξία ως κατάσταση παραμένει μέχρις ότου να διακοπεί με τους νόμιμους τρόπους. Συνεπώς δεν μπορεί να διακοπεί προ της παραπομπής του ανυπότακτου στην αρμόδια υπηρεσία ή τη συμπλήρωση των 45 ετών του. [διάλειμμα για πλάκα: η ανυποταξία δεν παύει με θάνατο του ανυπότακτου! Ο Θεός -κατά μία γνώμη- συγχωρεί, ο Ε.Σ όχι!]
Με βάση τα παραπάνω, θεωρώ ότι, μολονότι έχεις γραμματικό επιχείρημα (“όποιος κηρύσσεται ανυπότακτος”), επειδή λογικοσυστηματικά συνάγεται ότι η ανυποταξία είναι μία διαρκής κατάσταση, η οποία λήγει μία συγκεκριμένη στιγμή, ενώ και το γράμμα του νόμου δεν απαγορεύει μία τέτοια ερμηνεία, μου φαίνεται ότι η ανυποταξία είναι, εν τέλει, διαρκές έγκλημα. Άλλωστε και το προϋφιστάμενο νομοθετικό καθεστώς του π.δ. 292/2003, που πληροφορήθηκα από ένα βιβλίο, του οποίου ο συγγραφέας σε ευχαρίστησε για τη συμμετοχή σου [:)], ήταν στο σημείο αυτό όμοιο [σημ.: το τελευταίο δεν έχει ερμηνευτική σημασία].
Ευχαριστώ για την “προπόνηση”, και εάν δεν συμφωνείς, “όρμα” μου, με την καλή έννοια!
Αντιποπ, καταρχάς σε συγχαίρω για το νέο ψευδώνυμο, πολύ καλύτερο από το προηγούμενο!
“το να καθυστερήσει κανείς να εμφανιστεί στην μονάδα, χωρίς να έχει κηρυχτεί ανυπότακτος, δεν τελεί το έγκλημα.”
Εεε, αυτή είναι η ανυποταξία: Επειδή καθυστερείς, κηρύσσεσαι ανυπότακτος και επειδή κηρύσσεσαι ανυπότακτος, τιμωρείσαι!
“λογικοσυστηματικά συνάγεται ότι η ανυποταξία είναι μία διαρκής κατάσταση”
Κι έπειτα; Το ίδιο είναι και ο θάνατος ως προς την ανθρωποκτονία. Η μη εμπρόθεσμη παρουσίαση στην μονάδα, η πράξη αντικειμενικής υπόστασης δηλαδή της ανυποταξίας, τι είναι; Η ανυποταξία είναι το αποτέλεσμα της μη παρουσίασης.
“η ανυποταξία είναι διαρκές έγκλημα”
Θα συμφωνούσα μαζί σου, αν δεν υπήρχε το ζήτημα της προθεσμίας. Πώς είναι δυνατόν να τελήται διαρκώς το έγκλημα και ΜΕΤΑ την εκπνοή της προθεσμίας, όταν πλέον ΔΕΝ υφίσταται ειδική και συγκεκριμένη υποχρέωση ενεργείας, που να μπορή να παραβιαστή διά παραλείψεως; Αλλιώς: η γενική υποχρέωση θητείας δεν έχει λήξει, επειδή ο υπόχρεος δεν είναι 45, δεν, δεν, αλλά η συγκεκριμένη υποχρέωση να εμφανιστή στις τάδε του μηνός στην τάδε μονάδα μπορούσε να παραβιαστή διά παραλείψεως μόνο μέσα σε συγκεκριμένες ημερομηνίες και μόνον τότε, όχι μετά.
Μου’ ρχεται να γράψω κανά νομικό ζήτημα. :-)
μαιστα καλα ας πουμε οτι με μπερδεψες με τις εκδοχες σου ή οτι εγω δεν διαβασα καλα. Παντως επιμενω οτι ακομα κιαν με καλουσαν συνεχως να καταταχτω, διαρκες εγκλημα δεν ειναι. αν μια φορα τους ειπα οτι δεν παω πρεπει να το παρουν αποφαση και να το καταλαβουν, να τιμωρησουν κτλ και να τελευουμε.
ασχετη ερωτηση: τι καραγκιοζιλικι ειναι αυτο με τους ανυποτακτους και τις συνεχεις ρυθμισεις (το ελληνικο κρατος ειναι ισως το πιο cheap talking κρατος της Δυσης. Ποτε δεν τηρει υποσχεσεις, ειτε θετικες ειτε αρνητικες προς τους πολιτες). Γιατι δεν βαζουν απλο κανονα οτι αν εισαι πανω απο πες 32 δεν πας στρατο?
άσχετη απάντηση:
{Καλά, νομικά δεν μπορω να παίξω με Αναγνωστόπουλο και τους αλλους εδώ πάνω, είναι δύσκολο, λεπτό το ζήτημα και χρίζει (νομικής) ανάλυσης.
Θέλω να πιστεύω ότι είναι στιγμιαίο ..το έγκλημα.}
Το ‘χω ξαναγράψει και εδώ, κινδυνεύω να χαρακτηριστώ γραφικός.
SG, aν ητανε 32, ας πούμε, το όριο, δεν θα πατούσε κανείς.
Θα κοιτούσαν να πάρουν αναβολές μέχρι το όριο και μετά πάπαλα.
Θα χαμε γεμίσει υποψήφιους διδάκτορες με το μέτρο αυτό.
Ο λόγος?
Γιατι δεν καλύπτει έξοδα, φερ’ειπείν.
Χρειάζεσαι 200-300 γιούρο το μήνα για το κινητό σου μόνο,
αν σε στείλουν σε απομακρυσμένη μονάδα.
Ποιος πλερώνει? Η .. μαμά, ο μπαμπάς, η ο Θείος? (o κόκκαλης)
Ασε που αν εισαι καθ’οδόν να στρώσεις καμμιά δουλειά,
σε βγάζει νοκ-άουτ και αντε να σηκωθείς απ’ το καναβάτσο μετά.
Αν πλήρωνε κανα χιλιαρικάκι για τα έξοδα και ειχε και καλή διαφήμιση, πόσες εκατοντάδες χιλιάδες λές απ’ τη γενεια των 700 γιούρο θα προσελκύανε? Και αν προσπαθούσαν να σε βολέψουν κοντά στον τόπο κατοικίας?
Αν δίνανε και κανα benefit του στυλ χωρίς χρονοχρέωση κινητή τηλ αλα “what’s up” της CosmOTE. Χωρίς χρονοχρέωση σταθερη ανα την ελλάδα κλπ..
Αν ειχανε περιποιημένα barracks (καμμιά σχέση με Ομπάμα, για στρατόπεδα μιλάω)
Εγώ λέω πάνω από 400000 κόσμο κάθε 2 η 3 χρόνια.
{τόση είναι και η δηλωμένη ανεργία στην ελλάδα, anyway}
Κοιτάχτε τι κοσμοσυρροή τραβάει κάθε φορά που βγαίνει προκήρυξη για ΕΠ-ΟΠ η για ΑΣΕΠ κολοπετινίτσα.
Ας την κάνανε τη “δουλειά” αορίστου χρόνου (όχι μόνιμη) και ας δίνανε ΠΟΛΛΑ μόρια για πυροσβεστική, αστυνομία, δημόσιο και λοιπές δημοκρατικές ..θέσεις.
Ας είχαν και θέσεις για γυναίκες και παρτ-τάιμερς, καθότι μεγάλα ποσοστά του πληθυσμού είναι κατ’ουσίαν εποχιακά εργαζόμενοι.
Εστω, ας είχαν και 3-6 μήνες το πολύ (προτιμότερο 3) υποχρεωτική “στράτευση” όλων για προπόνηση σε χρήση όπλων.
Το συζητούσα πάλι τις προάλλες με Αξ/κούς του ΕΣ και μου πέταξαν την εξής φοβερή ατάκα.
“Καλά ρε, τι θέλεις? Να το κάνουμε ‘δουλειά’ και να μας πλακώσουν οι συνδικαλιστές, να το κάνουν μπουρδέ*ο το στράτευμα? ”
Φοβερό ε? Δηλαδή, εχει συνδικαλισμό στον αμερικανικό στρατό?
Εχεις κεκτημένα στο US Army? Η είσαι στο έλεος του κερατά?
Κάτι απλά πράματα τα κάνουν και φένονται βουνά.
ΣΓ, μάλλον δεν υποψιάζεσαι ότι αν είναι διαρκές το έγκλημα, τότε είναι που δεν μπορεί να διωχθή πολλές φορές ή εν πάση περιπτώσει τόσες όσες και οι προσκλήσεις. Σε συμφέρει να είναι διαρκές. :-)
Επιμένεις, αλλά δεν εξηγείς το γιατί: δεν μοιάζει με το να κλέψης το ίδιο πράγμα πολλές φορές ή με τον να δείρης τον ίδιο άνθρωπο πολλές φορές;
Για τα 32 σου απάντησε ο Σιμ (το όριο για το διδακτορικό είναι στα 31, προφανώς το ελληνικό κράτος θεωρεί ότι οι πολίτες του είναι ανίκανοι να τελειώσουν διατριβή σε λιγώτερα από έξι ή εφτά χρόνια). Άλλωστε θα ήταν πολύ διασκεδαστικό το θέαμα ενός στρατού που στον πόλεμο οι 33χρονοι θα έπλεκαν κάλτσες στα μετόπισθεν μαζί με τις γριές και τον Λαζόπουλο.
Θανάση,
Ι. Με τον κίνδυνο να σε παραπληροφώ ή να παραβιάζω θύρες ήδη ανεωχθείσες από σένα, νομίζω ότι υπάρχει κάποια ερμηνευτική εγκύκλιος του Αναθεωρητικού Δικαστήριου για τον τελευταίο νόμο.
ΙΙ. Μπορείς να εξηγήσεις γιατί κάποιος δεν μπορεί να τελέσει δύο αυτοτελή διαρκή εγκλήματα ανυποταξίας;;
ΥΓ: Άλλα μου υποσχέθηκες πέρσι (άρθρο για τον Κατσιμήτρο) και άλλα διαβάζω τώρα.
Φυσικά και μπορεί, αρκεί το πρώτο να έχη διακοπή με κάποιον από τους τρόπους που προβλέπει ο νόμος, κυρίως δηλαδή την σύλληψη.
Τι ελέφαντας είσαι ρε παιδί μου! Εγώ όμως είμαι χρυσόψαρο. Και να το θυμόμουν βέβαια, δεν νομίζω να προλάβαινα…
Θανάση,
ως προς την πρώτη σου ένσταση θέλω να πω το εξής:
ότι η κήρυξη σε ανυποταξία, ως διοικητική πράξη, μου φαίνεται ως προϋπόθεση του αξιοποίνου. Εάν δηλ. ο στρατός π.χ. αμελήσει να εκδώσει την (πώς την λένε; νομίζω διαπιστωτική) διοικητική πράξη της κήρυξης κάποιου ως ανυποτάκτου (π.χ. είτε στα πλαίσια επιείκειας για τις πρώτες μέρες μετά την κατάταξη, είτε λόγω διοικητικής εύνοιας για κάποιον υπόχρεο κατάταξης) και αυτός εμφανιστεί πριν εκδοθεί η πράξη της κήρυξης, η αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος αποκλείεται. Νομίζω ότι δεν είναι δύσκολο να συμφωνήσει κανείς σε αυτό.
Ως προς την δεύτερη ένστασή σου, ωστόσο, καθώς το σκέφτηκα, υπάρχει κάτι που λειτουργεί υπέρ της σκέψης σου (πάνω κάτω το λες και εσύ). Το ότι η ανυποταξία λειτουργεί ως έγκλημα παραλείψεως, ενώ, αφού παρέλθει η προθεσμία κατάταξης, δεν μπορεί να ενεργήσει ο δράστης με τέτοιον τρόπο ώστε να αναιρέσει ή έστω να διακόψει τον αξιόποινο χαρακτήρα της συμπεριφοράς του. Με άλλα λόγια, όσο είσαι ανυπότακτος, είσαι αξιόποινος επειδή υπάρχεις, ενώ παρουσιαζόμενος οικειοθελώς (τουλάχιστον) οδηγείσαι στην αυτοενοχοποίησή σου, πράγμα το οποίο δεν είναι επιτρεπτό όταν η αυτοϋπόθαλψη δεν είναι αυτοτελώς αξιόποινη. Σε αυτή τη σκέψη με οδηγεί το ότι το πιο επικίνδυνο πεδίο στο οποίο θα μπορούσε να υπάρξει αντίστοιχο “έγκλημα ύπαρξης”, το ποινικό δίκαιο των αλλοδαπών, δεν καθιστά αξιόποινη την παράνομη διαμονή στη χώρα, αλλά την παράνομη είσοδο στην χώρα. Μάλιστα, κάνοντας άλλον παραλληλισμό, η παράνομη κατακράτηση είναι αξιόποινη επειδή παραλείπεις να άρεις την αρχική σου πράξη, την δέσμευση του κατακρατούμενου (διάλειμμα για πλάκα: αν και ξέρω ότι δεν την αγαπάς πολύ ως θεμέλιο ιδιαίτερης νομικής υποχρέωσης – βέβαια δεν είναι το ίδιο).
Κλείνοντας, εάν ασχοληθείς ερμηνευτικά, θα πρέπει να ξεπεράσεις το πρόβλημα που επισήμανα αρχικά: εάν μείνεις στο γεγονός της κήρυξης της ανυποταξίας, τότε δεν έχεις πρόβλημα να στηρίξεις την θέση σου. Εάν θεωρήσεις ότι αφού κηρυχθείς ανυπότακτος, είσαι πλέον κηρυγμένος ανυπότακτος, τότε η κρατούσα γνώμη παραμένει ασφαλής (άσχετο: ο Παπαδαμάκης τι υποστηρίζει;).
De lege ferenda πάντως και για να μην οδηγηθείς σε πρακτικά άτοπα, θα πρέπει να ιδωθεί και το ζήτημα της παραγραφής, γιατί εάν γίνει μόνο μία κήρυξη ανυποταξίας και ο υπόχρεος την κάνει π.χ. για είκοσι χρόνια στο εξωτερικό βγαίνει πολύ πιο μάγκας από το παιδάκι που το “τσιμπάνε” σε ένα εξάμηνο…
Πολύ ενδιαφέρον θέμα Αθανάσιε.
Κάποιες παρατηρήσεις:
Ποιά είναι η νομική υποχρέωση του υποχρέου σε στράτευση; Να παρουσιαστεί σε συγκεκριμένη ημερομηνία σε συγκεκριμένη μονάδα κατάταξης ή να βρίσκεται εντός του στρατεύματος από την ημερομηνία αυτή και μετά; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα καθορίζει και την απάντηση στο ερώτημα αν ο ανυπότακτος μετά το πέρας της προθεσμίας απλώς «υπήρξε ανυπότακτος» ή «είναι ανυπότακτος». Γιατί αν υποχρέωση του στρατευσίμου είναι να βρίσκεται εντός του στρατεύματος μετά τις ταχθείσες προθεσμίες, τότε κάθε παράλειψη του υποχρέου να βρίσκεται εντός του στρατεύματος μετά την πρώτη εκ μέρους του τέλεση του εγκλήματος, συνιστά εκ νέου τέλεση αυτού.
Συμφωνώ τώρα, ότι η γραμματική διατύπωση του ά. 51παρ.1 ν.3421/05 («…όσοι δεν κατατάσσονται στις ορισμένες ημερομηνίες…») δεν επιτρέπει απολύτως ασφαλή απάντηση στο παραπάνω ερώτημα, γι’αυτό και η δογματική έριδα έχει πράγματι ζωτικό χώρο ανάπτυξης. Ωστόσο νομίζω ότι η σχετική διατύπωση του νόμου υπονοεί διαρκές έγκλημα. Και εξηγούμαι: Υπάρχει ένα συστηματικό επιχείρημα από την παρ.3 του ά.51 του ν.3421/05, καθώς εκεί ορίζεται ότι η ανυποταξία αρχίζει από την επομένη ημέρα κ.λπ. κ.λπ. : Άρα δεν υπονοείται μάλλον στιγμιαία τέλεσή της όταν περάσει η ακριβής ημερομηνία κατάταξης αλλά έναρξη μιας διαρκούς κατάστασης από ένα σημείο και μετά. Στο συμπέρασμα αυτό ωθεί και η διατύπωση της παρ.4 του ά.51 ν.3421/05 όπου γίνεται ρητώς λόγος για «…έναρξη της ανυποταξίας» καθώς και η διατύπωση του ά.53παρ.1ν.3421/05 («όσοι διατελούν σε ανυποταξία…» –το διατελούν δείχνει διάρκεια).
Η έναρξη της ανυποταξίας αν το έγκλημα ήταν στιγμιαίο θα σήμαινε απόπειρα τέλεσης του εγκλήματος – ο νομοθέτης όμως την κατανοεί ως ολοκλήρωση του εγκλήματος.
υγ. Η διάκριση διαρκούς-στιγμιαίου εγκλήματος δεν είναι καθόλου σαφής(όπως την χαρακτηρίζει νομίζω κάπου, ο Μυλωνόπουλος). Νομίζω επίσης ότι οι βυζαντινολογίες με την “παράλειψη άρσης και παράλειψη αποτροπής” δεν οδηγούν πουθενά. Μολονότι δεν έχω υπόψη τη γερμανική βιβλιογραφία πάνω στο θέμα, διακινδυνεύω την έκφραση της θέσης ότι η σχετική διάκριση πρέπει να εγκαταλειφθεί/αντικατασταθεί απο μια μεθοδολογικώς καθαρότερη, που δεν θα καθιστά τον ερμηνευτή έρμαιο της όποιας ρηματικής διατύπωσης της γραμματικής υπόστασης. Ασφαλώς και δεν έχω ιδέα ποιά μπορεί να είναι αυτή!
KT, παραδόξως μίλησες επί της ουσίας και παραδοξώτερον έτι είπες ενδιαφέροντα πράγματα! Το πράγμα έχει αρχίσει να ερεθίζη την διεστραμμένη ποινικολογική μου φύση και μάλλον θα ασχοληθώ ειδικώτερα με την κατηγορία που θα ονομάσω “εμπρόθεσμα εγκλήματα παραλείψεως”.
Μια παρατήρηση μόνο:
Ποινικολόγοι είμαστε, άρα εξ ορισμού δεμένοι στο βράχο του γράμματος (όπου φρικτοί σημασιολογικοί γύπες μας πρήζουν τα συκώτια)!
Μια απορία. Το βύσμα στο στρατό είναι στιγμιαίο έγκλημα ή διαρκές;
Servitore,
Νομίζω ότι το βύσμα δεν είναι έγκλημα (ή, αν υποθέσουμε πως συνιστούσε κάποια εκδοχή αλυσιδωτής ηθικής αυτουργίας στο Χ έγκλημα, τότε και πάλι έχει επέλθει κραυγαλέα desuetudo=αχρησία της σχετικής διάταξης – βλέπεις, η συμπεριφορά του βυσματία στην Ελλάδα είναι εν πολλοίς κοινωνικώς πρόσφορη).
Το βύσμα όμως παραμένει αναμφίβολα ηθικό παράπτωμα και βαραίνει αναλόγως με την προσωπικότητα στην συνείδηση καθενός (διαρκώς ή στιγμιαίως). Είναι επίσης διαρκές παράπτωμα αν το χρησιμοποιείς συνέχεια εντός του στρατού και στιγμιαίο αν πήρες απλώς μια μετάταξη.
Αυτά και εγκαταλείπω εδώ την συζήτησή μας (γιατί πρέπει να καταταγώ).
Εννοείται φυσικά ότι η ανάρτηση αφιερώνεται με πολλή αγάπη στο ανυπότακτο πνεύμα του ΚΤ: Καλή θητεία συνιστολόγε!
Na sai kala Athanasie! Tesseris kai simera…
Θεωρώ κατακριτέο το γεγονός ότι κάνεις post μια μπακαλοδουλειά και δίνεις και ελπίδες και σε άτομα που καίγονται για το ζήτημα της ανυποταξίας.Το άρθρο σου είναι επιεικώς απαράδεκτο.Αν το έκανες ποστ για σάτιρα καλό θα ήταν να το διευκρινήσεις.
Στέλιο, γεια χαρά. Γιατί είναι μπακαλοδουλειά η ανάρτησή μου; Έχεις άλλη επιστημονική γνώμη για τα εγκλήματα διαρκείας; Και, κυριώτερο, σε ποιον έδωσα ελπίδες και πώς; [Αν το σχόλιο σου ήταν για σάτιρα, καλό θα ήταν να το διευκρινίσης].
Αγαπητέ Αθανάσιε,
πάνε μήνες που πρώτη φορά διάβασα την συγκεκριμένη ανάρτηση. Πλέον είμαι σε θέση να συμπληρώσω πως βάσει Διαταγής Μονίμου Ισχύος του ΓΕΕΘΑ λογίζεται διακοπή της ανυποταξίας αποκλειστικά την ημέρα παρουσίασης του στρατεύσιμου στο κέντρο κατάταξης.
Σε περίπτωση που ο ανυπότακτος εμφανιστεί στο στρατολογικό γραφείο ή συλληφθεί (μάλλον απίθανο), με τη νέα πρόσκληση για κατάταξη δεν δημιουργείται νέα αυτοτελής υποχρέωση παρουσίασης, αλλά δίνεται νέα ημερομηνία εκπλήρωσης της ήδη υφιστάμενης.
Τόσο ο Παπαδαμάκης όσο και το σύνολο των ενεργών αξιωματικών στρατολογίας εκλαμβάνουν την προσβολή της στρατιωτικής υπηρεσίας δια της ανυποταξίας ως ένα διαρκές γνήσιας παράλειψης έγκλημα.
Η προβληματική που ανέπτυξες αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς οι ανυποταξίες που τελούνται από τη 2009 Α ΕΣΣΟ και τούδε τιμωρούνται με πρόστιμο 1.000(!) Ευρώ αντί των 90 που ίσχυε προγενέστερα.
πάντα φιλικά κι ας μην εμφανίζεσαι για μπύρα ;)
Αγαπητέ Κάνις,
έχω παντελώς ξεχάσει την σχετική προβληματική, αλλά σε ευχαριστώ πολύ για την πληροφορία, γιατί σκοπεύω κάποια στιγμή να ξανασχοληθώ με το ζήτημα. Το γεγονός ότι με τον Παπαδαμάκη ομονοούν οι αξιωματικοί της Στρατολογίας δεν είμαι βέβαιος τίνος την θέση επιρρωννύει :-). Το χιλιάρικο, αν δεν κάνω λάθος, αφορά την εξαγορά των μηνών θητείας που επιβάλλονται στους ανυπότακτους και το βρίσκω απολύτως λογικό ποσό: αν δουλέψουν αντί να υπηρετήσουν κάπου τόσα θα βγάλουν. Είπαμε να μας κοροϊδεύουν, αλλά να τους στοιχίση και κάτι.
Ουφ, πώς περνάνε τα χρόνια… Τρία σχεδόν χρόνια μετά από αυτήν την ανάρτηση, με την θέση που υποστηρίζω και εγώ συντάχθηκε και ο Μπουρμάς, διδάκτωρ Νομικής, σε άρθρο του στην Ποινική Δικαιοσύνη 2011, σελ. 1129 (το άρθρο δεν αφορά το έγκλημα της ανυποταξίας, αλλά η προβληματική είναι ακριβώς η ίδια).
Καθυστερημένη η απάντηση μου αλλά λάβε την υπόψιν σου.
Νομίζω πλέον δεν αρκεί να εξετάζουμε το φαινόμενο της άρνησης στράτευσης με τα νομικά εργαλεία του ελληνικού ποινικού δικαίου. Υπάρχουν τόσες αποφάσεις υπερεθνικών οργανισμών που ξεκάθαρα δικαιώνουν πολίτη ο οποίος αρνείται να υπηρετήσει υποχρεωτική στρατιωτική θητεία η οποία όπως και εσύ πολύ σωστά ανέφερες συνιστά διάκριση απέναντι στους άρρενες πολίτες. Αντισυνταγματική λοιπόν η στράτευση μόνον αρρένων ενώ ταυτόχρονα παραβιάζονται τα περισσότερα άρθρα της διακύρηξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Αν ποτέ αποφασίσεις να εμπλουτίσεις το κείμενο σου λάβε αυτά υπόψιν:
1) Σε κάθε περίπτωση, όποιος αρνείται να στρατευτεί, όπως και κάθε άλλος πολίτης, δεν πρέπει να δικάζεται από στρατοδικείο. Αυτό το έχει κρίνει ρητά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων: υπάρχει παραβίαση του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη (Άρθρο 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) όταν δικάζονται πολίτες από στρατοδικεία (υπόθεση Ercep κατά Τουρκίας, αίτηση 43965/04, απόφαση 22/11/2011, και υποθεση Feti Demirtaş κατά Τουρκίας, αίτηση 5260/07, απόφαση 17/01/2012, όπου η αρχή του να μην δικάζεται ένας πολίτης από στρατοδικείο επεκτάθηκε και στην περίπτωση ατόμου που είχε καταταγεί στο στρατό παρά τη θέλησή του).
2)Σε κάθε περίπτωση, οι επαναλαμβανόμενες δίκες και καταδίκες των αντιρρησιών συνείδησης στην Ελλάδα για τη συνεχιζόμενη άρνησή τους ως προς την στρατιωτική θητεία παραβιάζουν τις διεθνείς συμβατικές υποχρεώσεις της χώρας, όπως έχει διαπιστωθεί σε αποφάσεις της Ομάδας Εργασίας του ΟΗΕ για την Αυθαίρετη Κράτηση, και επιβεβαιωθεί από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ ότι η πρακτική αυτή ισοδυναμεί με την επαναλαμβανόμενη τιμωρία για το ίδιο αδίκημα, και ως εκ τούτου παραβιάζει την αρχή “ne bis in idem” που κατοχυρώνεται στο Άρθρο 14.7 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα.
Υ.Γ. Συγχαρητήρια για την επιλογή σου να αναλύσεις αυτό το θέμα και βρίσκω την ανάλυση σου πολύ ενδιαφέρουσα.
Υ.Γ. Οι κατηγορίες για μπακαλική νομίζω είναι άδικες και θα ταίριαζαν περισσότερο στην ανάρτηση σου για την υποκατάστατη υπηρεσία.
http://anamorfosis.net/blog/?p=758