Από την δικαιοκρατούμενη δημοκρατία στην δημοκρατούμενη δικαιοκρατία;

Με αυτόν τον πομπώδη τίτλο περιγράφω ένα δικαϊκό αλλά και γενικώτερο πολιτικό φαινόμενο των τελευταίων δύο ιδίων δεκαετιών, το οποίο νομίζω πρέπει να μας προβληματίση όλους. Αναφέρομαι δηλαδή αφενός στην γιγάντωση του τομέα που συνήθως ονομάζουμε «ανθρώπινα δικαιώματα», αφετέρου όμως, και μάλιστα περισσότερο, στην υποχώρηση της σημασίας των παραδοσιακών πολιτικών δικαιωμάτων.

Δυο τρία ιστορικά στοιχεία πάντα βοηθούν: κατά την διάρκεια του Διαφωτισμού, αλλά και σε ολόκληρο τον 19ο αιώνα τα πολιτικά δικαιώματα ήταν πάντα σημαντικώτερα από τα ατομικά, τα οποία συχνά νοούνταν ως επικουρικά των πρώτων. Ελευθερία ήταν πρωτίστως η ελευθερία από την τυραννία, εσωτερική ή εξωτερική, ισότητα ήταν κατ’ εξοχήν η πολιτική ισότητα, οι μεγάλες συνταγματικές μάχες του προπερασμένου αιώνα ήταν η λαϊκή κυριαρχία και η καθολική ψηφοφορία. Η ιδιαίτερη ευαισθησία ως προς τα ατομικά δικαιώματα παρουσιάστηκε (δυστυχώς) μετά τον Β΄ Π.Π. και παραμένει ισχυρότατη έως τις ημέρες μας. Ως εδώ καλά.

Εκείνο που με απασχολεί είναι ότι η ανάπτυξη των πολιτικών δικαιωμάτων δεν φαίνεται να παρουσιάζη ανάλογη εξέλιξη, απεναντίας θα έλεγα ότι εμφανίζονται και σημεία οπισθοδρόμησης.

Την ίδια στιγμή που ασχολούμαστε εντατικά για το αν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά επιτρέπεται να μην υπηρετούν την θητεία τους, για το αν οι Σιχ αστυνομικοί επιτρέπεται να φορούν τουρμπάνι, για το αν πρέπει να αφαιρεθή η εικόνα του Χριστού από τα δικαστήρια και ο σταυρός από τον κοντό της σημαίας, και καλώς ασχολούμαστε με όλα αυτά, δεν ενοχλείται κανείς αν σε κάποιο από τα «πεπολιτισμένα έθνη» ισχύει πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα, υπάρχει όριο 10% για την είσοδο στο Κοινοβούλιο, υπάρχει κληρονομική Γερουσία ή κληρονομικός ανώτατος άρχων, μη εκλεγμένοι ισόβιοι ανώτατοι δικαστές αποφασίζουν ουσιαστικά χωρίς νομική βάση επί καιρίων πολιτικών ζητημάτων, η αποχή πλησιάζει το 50% κ.λπ. Στην συνείδηση του μέσου Δυτικού τίποτε δεν διαφοροποιεί το Ιράν από την Β. Κορέα, καίτοι στο Ιράν υπήρχε καθολική ανδρική ψηφοφορία από την τρυφερή ηλικία των 15 ετών μέχρι το 2007, λόγω ακριβώς της άθλιας επίδοσής τους στα ανθρώπινα δικαιώματα. Την ίδια στιγμή στην Δύση η έμμεση δημοκρατία απαξιώνεται καθημερινά είτε λόγω πλουτοκρατίας στα αξιώματα είτε λόγω αμφισβητήσεων τύπου «συμμετοχικής δημοκρατίας».

Γενικά, φαίνεται ότι ευκολώτερα θα γινόταν ανεκτή από την κοινή γνώμη μια καλοπροαίρετη ενός ανδρός αρχή από μια ολοκληρωτική δημοκρατία αρχαίου αθηναϊκού τύπου.

Πόσο καλύτερα θα ήταν όμως και τούτο ποιείν κἀκείνο μη αφιέναι…

Μεθιστολόγηση αυτού εδώ του άρθρου, που δημοσιεύθηκε σαν σήμερα, εννέα χρόνια πριν.

2 thoughts on “Από την δικαιοκρατούμενη δημοκρατία στην δημοκρατούμενη δικαιοκρατία;”

  1. Πόσο καλύτερα θα ήταν όμως και τούτο ποιείν κἀκείνο μη αφιέναι…

    Δεν είναι στην πράξη εφαρμόσιμο “και τούτο ποιείν κἀκείνο μη αφιέναι”. Γιατί όσο χειραφετείται ο άνθρωπος, όσο ενισχύεται το “άτομο”, όσο αυτό απελευθερώνεται από συμβατικές δεσμεύσεις που καθορίζονται από την κοινότητα στην οποία ζει, τόσο η έννοια “πολίτης” σταδιακά θα χαλαρώνει. Και παπάς παπάς και ζευγάς ζευγάς, δεν γίνεται.
    Τώρα, στο ζύγι, ποιο από τα δύο είναι βαρύτερο και πιο σημαντικό επαφίεται στην κοσμοθεωρία του καθενός.

    Reply
  2. Ειναι ενδιαφερον οτι φαινεται να συφωνεις με τον Μαρξ ο οποιος στο “Εβραικο ζητημα” εγραφε

    Ακομα πιο αινιγματικο γίνεται τούτο το γεγονός, όταν βλέπουμε ότι η ζωή του πολίτη, η πολιτική κοινότητα υποβιβαζεται από τους φορεις της πολίτικης χειραφετησης σε απλό μέσο για την διαφύλαξη αυτών των λεγομενων δικαιωμάτων του ανθρώπου, ότι δηλαδή ο πολίτης θεωρείται υπηρετης του εγωιστη ανθρώπου, ότι η σφαιρα μέσα στην οποία ο άνθρωπος συμπεριφέρεται σαν μελος της κοινοτητας βρίσκεται πιο χαμηλα από την σφαιρα μέσα στην οποία συμπεριφέρεται σαν μερικο ον, ότι τέλος δεν είναι ο άνθρωπος σαν citoyen, άλλα ο άνθρωπος σαν bourgeois, που θεωρείται ο καθαυτο και αληθινος ανθρωπος

    Reply

Leave a Comment