Ο πιθανοτατα πιο επιτυχημενος Ελληνοαμερικανος στην προσφατη ιστορια των ΗΠΑ ειναι ο Μιχαλης “Μαϊκ” Δουκακης. Κυβερνητης δις μιας εκ των πλουσιοτερων πολιτειων της χωρας, της Μασσαχουσετης, και πρωτοκλασατο στελεχος των Δημοκρατικων, χρισθηκε το 1988 υποψηφιος των Δημοκρατικων για την προεδρια. Αντιπαλος του ο Τζωρτζ Μπους πατηρ.
Μια απο τις καθοριστικες στιγμες που λενε οτι οδηγησε στην εκλογικη πανωλεθρια ηταν οταν ρωτηθηκε σε μια τηλεμαχια με τον Μπους, τι δικαιοσυνη θα ζητουσε να εφαρμοσθει σε εναν ανθρωπο που θα του βιαζε και σκοτωνε την γυναικα*. Θα ηθελε την θανατικη ποινη?
Η απαντηση του ειναι εντυπωσιακα ψυχραιμη, λογικη και για τους λατρεις των στερεοτυπων μη-ελληνικη. Ο ανθρωπος το λεει σταρατα: Παντα ημουν εναντιος στην θανατικη ποινη, τι περιμενετε να πω τωρα?
Τον θαυμαζω για την ευθυτητα του, την ειλικρινεια και την λογικη του, αναρωτιεμαι ομως πως αυτο το ατομο εφτασε να γινει πολιτικος! Δεν θα μπορουσε να πει κατι λιγο διαφορετικο, σε στυλ, θα επαιρνα το τουφεκι μου και θα τον κυνηγουσα αλλα τελευταια στιγμη θα ηρεμουσα και θα φωναζα την αστυνομια? Δεν θα μπορουσε να πει “θα ηθελα να παει φυλακη για 100 χρονια, γιατι ειναι χειροτερη ποινη απο εναν ευκολο θανατο”? Κατι τελος παντων, να δειξει συναισθημα και να πεισει τον μεσο ψηφοφορο οτι δεν ειναι ενα απανθρωπο ρομποτ? Κιομως εμεινε πιστος στις αρχες του και απολυτα ευθυς.
Τι θα ειχε γινει αν…
Φανταστειτε να ειχε κερδισει ο Δουκακης. Θα ηταν ο πρωτος Ελληνοαμερικανος σε τοσο υψηλο αξιωμα, η γυναικα του η πρωτη Εβραια Πρωτη Κυρια των ΗΠΑ. Ποσο λιγοτερο αντιαμερικανοι θα ηταν οι Ελληνες? Θα μας ειχε ισως βοηθησει σε καποια “εθνικα θεματα”?
Ποσο θα μπορουσε να εχει πεισει το Ισραηλ και τους Παλαιστινιους να κανουν καποιες παραχωρησεις και να αμβλυνει την αντιπαλοτητα στην Μεση Ανατολη?
Σημαντικοτερο απο πλανητικης αποψεως, ποια θα ηταν η ιστορια των ΗΠΑ? Ο ιδιος ο Δουκακης δηλωσε το 2008
if I had beaten the old man, we never would have heard of the kid, and we wouldn’t be in this mess
Φανταστειτε εναν κοσμο χωρις Μπους πρεσβυτερο και νεοτερο. Θα ειχε αποφευχθει σχεδον σιγουρα ο δευτερος πολεμος στο Ιρακ. Θα ειχε ισως αποφευχθει ακομα και η επιθεση στους Διδυμους Πυργους?
Λενε οτι στην ιστορια λιγο μετρανε τα ατομα, περισσοτερο μετρανε οι μακροπροθεσμες οικονομικες και κοινωνικες δυναμεις. Κι ομως, ξερουμε οτι ενας Γκανντι εκανε κατι θαυμασιο στην Ινδια, παρομοιως ενας Μανντελα στην Νοτια Αφρικη, ενω αντιθετα ενας Μπους εφτασε για να φερει την εικονα των ΗΠΑ στο χαμηλοτερο μεταπολεμικο της σημειο.
Τελικα ποιο ειναι το μεγαλο διδαγμα για εναν πολιτικο? Να μην ειναι απολυτα ευθυς και ειλικρινης για να σωζει την χωρα του απο μεγαλυτερα δεινα? Ή να μενει συνεπης και να ελπιζει να τον κρινει η ιστορια ευνοϊκα?
* Η δευτερη κακη σκηνη που εχει μεινει απο την προεκλογικη εκστρατεια του Δουκακη ειναι μια φωτογραφια του σε ενα αρμα μαχης, που επεισε τους παντες οτι ο ανθρωπος δεν κανει για τετοια πραγματα.
And if my grandmother had balls ,I wouldn’t be in this mess.!
Σπουδαία προσωπικότητα ο Δουκάκης. Δεν θα ήταν φοβερό δίδυμο με τον Γκορμπατσόφ στην πτώση του Τείχους; Νομίζω πάντως ότι θα έχανε ούτως ή άλλως ένας μη wasp από την Νέα Αγγλία, απλώς δεν κόλλαγε.
Οι Αμερικανοί Δημοκρατικοί βέβαια ακόμα θρηνούν στις what if βραδιές τους τον Εδουάρδο τον Πορφυρογέννητο…
μπα, ο ανθρωπος ηταν σιγουρα πιο WASP απο τον Τεξανο Μπους, ισως δε γιαυτο εχασε! Παντως λιγες μερες πριν τις εκλογες οι δημοσκοπησεις τον εβγαζαν να κερδιζει και φαινεται οτι τελικα εχασε λογω λαθων στην εκστρατεια του.
Ο Τεντ δεν ειμαι σιγουρος ποσο αξιολογος θα ηταν…
Παρεπιμπτοντως διαδοχος του Τεντ στην αρχηγια της δημοκρατικης ομαδας στην Γερουσια θα ειναι ο Δουκακης νομιζω!
SG,
ο μπαμπάς Μπους δεν είναι Τεξανός. Από Νέα Αγγλία είναι και η δικη του καταγωγή αν δεν κάνω λάθος.
οντως γεννημενος στην Μασσαχουσσετη αλλα πηγε στο Τεξας αρκετα μικρος και εκανε περιουσια στο πετρελαιο, κατι που δεν ειναι ακριβως WASPικη ενασχοληση.
Ο SG θίγει με το άρθρο του δύο πολύ ενδιαφέροντα ζητήματα. Δεν ξέρω αν ήταν η πρόθεσή του αυτή, αν το Post είχε υπόψή του τέτοιες προβληματικές (ή ξεκίνησε απλώς από ένα είδος «νοσταλγίας» για τον Δουκάκη) αλλά νομίζω ότι είναι γενικώς χρήσιμο να σημειώσουμε τα ζητήματα αυτά:
1. Το πρώτο έχει να κάνει με την σημασία που μπορεί να προσλάβουν ερωτήματα του τύπου «Τι θα είχε συμβεί εάν» ειδικά στην ιστορική έρευνα. Έχουν άραγε αξία αυτά τα ερωτήματα, όταν υποτίθεται ότι την Ιστορία ενδιαφέρει εκείνο που «έγινε», δηλαδή το «συμβάν»; Σχετικά με το θέμα υπάρχει ένα άρθρο του Θ. Αραμπατζή, δημοσιευμένο στο περιοδικό COGITO, Τεύχος 04, για όποιον ενδιαφέρεται. Σημειώνω πάντως, ότι το ζήτημα της αξίας των αντιπραγματικών προτάσεων και ερωτημάτων (counterfactuals) δεν αφορά μόνο την μεθοδολογία της ιστορικής έρευνας αλλά είναι γενικότερο φιλοσοφικό ζήτημα. Είναι εδώ χαρακτηριστικό το σχόλιο του c. milionis απέναντι στο άρθρο SG, που εξαντλείται σε μια κλασική αντιπραγματική πρόταση, που χρησιμοποιούμε καθημερινά (σε ελληνική απόδοση: «Αν η γιαγιά μου είχε καρούλια….»). Ποιο είναι άραγε το «νόημα» αυτής της πρότασης (ή μήπως η πρόταση είναι ανόητη; Αλλά τότε πάλι, γιατί την καταλαβαίνουμε όλοι όταν μας την λένε ή την διαβάζουμε;) Προτείνω στους αναγνώστες να σκεφτούν πάνω στο παραπάνω ερώτημα. Πολλοί φιλόσοφοι έχουν σπάσει το κεφάλι τους επί του θέματος, χωρίς να έχουν απαντήσει πειστικά (Αλλά, βέβαια, ουδείς φιλόσοφος απάντησε ποτέ πειστικά σε κάτι, οπότε δεν χρειάζεται και να ανησυχούμε…)
2. Το δεύτερο ζήτημα αφορά την αντίδραση Δουκάκη στο ερώτημα περί θανατικής ποινής. Το επιχειρηματολογικό ατόπημα Δουκάκη αποδίδεται από τον SG στην ακεραιότητα και εντιμότητα του τότε υποψηφίου. Πώς αποδεικνύεται άραγε αυτή η (υπό)θέση; Γιατί δεν έχουμε άραγε εδώ απλώς επιχειρηματολογική ανεπάρκεια του Δουκάκη; Το point μου είναι το εξής: Είναι γενικώς επικίνδυνο σφάλμα να υποστηρίζει κανείς σχέση ταυτότητας ή αιτιότητας μεταξύ ευθύτητας-παρρησίας και επικοινωνιακών-επιχειρηματολογικών ελλειμμάτων, και να αποδίδει στην πρώτη τα δεύτερα χωρίς περαιτέρω στοιχεία. Ας σκεφτούμε εδώ και ένα παράδειγμα πολύ πιο πρόσφατο από το ιστορικό παράδειγμα που απασχόλησε τον SG – και αρκετά ενδιαφέρον, κατά την γνώμη μου: Είναι κοινή πεποίθηση νομίζω, ότι για την επικοινωνιακή προβολή του σημερινού πρωθυπουργού και αρχηγού του ΠΑ.ΣΟ.Κ. χρησιμοποιήθηκε και χρησιμοποιείται ενίοτε από τους συμπαθούντες, ως επιχείρημα (ρητώς ή εμμέσως) ο ακόλουθος, συναφής με εκείνον του SG, ισχυρισμός – τον εκφράζω με απλά λόγια: «Μπορεί ο ΓΑΠ να μην τα ‘λέει’ αλλά είναι έντιμος» ή μάλλον «Ο ΓΑΠ δεν είναι ρήτορας, γιατί είναι έντιμος».
Χρειάζεται όμως μεγάλη προσοχή σε τέτοιους συμπερασμούς! Είναι προφανώς αναπόδεικτοι.
What if history, ειναι θεμα το οποιο ειναι δυσκολο να κανεις υποθεσεις για το τι θα συνεβαινε αν ο Δουκακης απαντουσε διαφορετικα στην ερωτηση που του ετεθη. Ασφαλως και ειναι σημαντικος πολιτικος και επρεπε να γινει προεδρος της Αμερικης ,
αλλα :The world is not run by those who are right,it is run by those who can convince others they are right.Ο Δουκακης δεν επεισε και ετσι εχασε απο τον Μπους.
Η ladder of inference ειναι ενα πολυ καλο εργαλειο ωστε να μην βγαζουμε συμπερασματα αυθαιρετα ,και ειναι θεωρια του Chris Argyris ενος μεγαλου Ελληνα επιστημονα ,εξ ισου σημαντικου οπως ο Δουκακης.
ΚΤ εχεις πεσει ακριβως στα ερωτηματα που με απασχολουν και μενα.
1) τα ερωτηματα τι θα ειχε συμβει δεν ξερω ποσο επιστημονικο νοημα εχουν, αλλα σιγουρα μας κανουν να καταλαβαινουμε και να εκτιμαμε καποια πραγματα καλυτερα. Ολα αυτα τα σκεφτομουν οταν αναρωτηθηκα τι θα απογινομασταν αν δεν ειχε βγει ο Ομπαμα. Και μετα σκεφτηκα, αν δεν ειχε βγει ο Μπους. Πηγαινοντας προς τα πισω φαινεται οτι σημειο κλειδι ηταν τελικα η εκλογη του πατρος Μπους.
Δεν μπορουμε να ειμαστε σιγουροι τι θα ειχε γινει, αλλα ειναι καλος λογος τις επομενες εκλογες, σε Ελλαδα ή ΗΠΑ, να στηριξουμε καπως πιο δυνατα τα ατομα που φαινεται να προσφερουν καλυτερο μελλον.
2) δεν μπορω σιγουρα να πω οτι ειναι ευθυτητα. αλλα να ειναι πολιτικη απειρια, απο ενα ατομο που εχει βγει κυβερνητης δυο φορες?! Αλλωστε η εικονα λεει πολλα, ο ανθρωπος απανταει κατευθειαν χωρις κανενα εμφανες συναισθημα.
Tελικα το σημειο κλειδι δεν ηταν η εκλογη του πατρος Μπους αλλα το οτι νικησαν οι βορειοι τους νοτιους στην μαχη στο Gettysburg !.
Ετσι ειχαμε τον Washington, Jefferson ….Nixon,ξεχασατε τον Spiro Agnew(παραλιγο προεδρο λογω Watergate),και φτασαμε στους Μπους.
Η ιστορια φιλτατε, ειναι χαοτικο φαινομενο και αναδυεται και εξελισεται παντα μεσα απο τυχαια συμβαντα ,ακομα και οταν φαινεται οτι καθοδηγουνται αυτες εξελιξεις .
Τι σαχλαμάρα κείμενο ήταν αυτό πάλι ρε SG. Το είδαν οι άλλοι editors πριν το ανεβάσεις; Καλά θα πρέπει να περιμένουμε τον ελληνικής καταγωγής Αμερικάνο για να μας λύσει τα εθνικά μας θέματα; Και γιατί να μας βοηθήσει δηλαδή; Για την τιμή των προπαππούδων του; Δηλαδή τώρα θα πρέπει ο Ομπάμας να βοηθήσει Ινδονησία και Κένυα; Ή οι δεύτεροι να γίνουν σούπερ σύμμαχοι των πρώτων;
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ είναι figurehead. Αμφιβάλλω πολύ αν μπορεί να κάνει πολλά περισσότερα απ’αυτά που του επιβάλλουν οι προεκλογικές του υποσχέσεις, οι παραταξιακές επιταγές, και φυσικά ΠΑΝΩ ΑΠ’ΟΛΑ τα lobbies που χρηματοδοτούν την καμπάνια του.
Τη διαφορά την κάνει μονάχα το χάρισμά του, ως στοιχείο να «πουλάει» το πρόγραμμά του και να κερδίζει consensus. Τα είχε αυτά ο Δουκάκης; Δες το βίντεο στο λινκ στο τέλος… Από κει και πέρα όλα: το πρόγραμμα, οι ομιλίες, τα ταξίδια, οι συναντήσεις… είναι προκαθορισμένα απ’το επιτελείο του.
Το κλειδί στην επιτυχία ενός καλού Pροέδρου δεν είναι απαραίτητα στις δικές του ικανότητες, όσο σ’αυτές των στενών του συνεργατών που τον βοηθάνε να παίρνει σωστές αποφάσεις και να τις ανακοινώνει την κατάλληλη στιγμή.
Καλά λέει ο Chris Millionis από πάνω. Η ιστορία είναι χαοτικό φαινόμενο και το κείμενό σου δεν προσφέρει τίποτα παραπάνω απ’το αντίστοιχο “what if” σενάριο να είχε πέσει απ’το άλογό του ο Μωάμεθ ο Β’ λίγες μέρες πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Πάντως το 1988 ο Μπους φαινόταν πιο έξυπνος.