Νομικα, οικονομικα, φιλοσοφια, επιστημες
ΑΠΛΗΤΗ-21: Το 2012 η Τουρκία κινήθηκε (επιτέλους…) στο δημογραφικό όριο της αναπλήρωσης των γενεών.
ΑΠΛΗΤΗ-22: Αντίθετος του αμφιβράχεος (υ-υ) είναι ο κρητικός πους (-υ-).
ΑΠΛΗΤΗ-23: Το ύψος ενός ανθρώπου ισούται προς το ανάπτυγμα των χεριών του, όταν σχηματίζουν ευθεία γωνία.
ΑΠΛΗΤΗ-24: Η συντομογραφία ΙΑΧ σε ένα φάκελλο σημαίνει “ιδίας αυτού χερσί”, ότι δηλαδή ο φάκελλος πρέπει να παραδοθή μόνο ΙΑΧ.
Με αφορμή την έξαρση του κριμαϊκού ζητήματος, εκθέτω κάποιες σκέψεις περί του δικαιώματος των λαών να αυτοδιατίθενται, ήτοι του δικαιώματός τους σε απόσχιση, ένωση, ανεξαρτησία, αυτονομία, ομοσπονδιοποίηση ή ότι άλλο.
Πρώτον
Το δικαίωμα αυτοδιάθεσης είναι ένα συλλογικό δικαίωμα, που κατοχυρώνεται νομικά στο άρ. 1 του Διεθνούς Συμφώνου Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων (ΔΣΑΠΔ), κυρωτικός νόμος 2462/1997:
Όλoι oι λαoί έχoυv τo δικαίωμα της αυτoδιάθεσης. Σύμφωvα με τo δικαίωμα αυτό καθoρίζoυv ελεύθερα τo πoλιτικό καθεστώς τoυς και εξασφαλίζoυv ελεύθερα τηv oικovoμική, κoιvωvική και μoρφωτική αvάπτυξή τoυς.
Αλλά και ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών καθορίζει την αυτοδιάθεση ως σκοπό στο πρώτο άρθρο του:
To develop friendly relations among nations based on respect for the principle of equal rights and self-determination of peoples, and to take other appropriate measures to strengthen universal peace.
Δεύτερον
Τα σύνορα υπάρχουν για τους ανθρώπους και όχι αντίστροφα. Δεν υπάρχει τίποτε το ιερό σε μια γραμμή στον χάρτη, ειδικά αν οι άνθρωποι που την υφίστανται έχουν άλλη γνώμη. Οι άνθρωποι άλλωστε δεν αλλάζουν τόσο εύκολα γνώμη για τα σύνορά τους (αν είναι χαραγμένα σωστά βέβαια και όχι αν έχουν επιβληθή από κάποιο δικτάτορα που ένιωθε ενοχές για την συμμετοχή του σε μια γενοκτονία). Αλλά αν αλλάξουν, φταίει το μέχρι τώρα κράτος τους που δεν τους πρόσεξε και όχι εκείνοι.
Τρίτον
Το φάντασμα της αυτοδιάθεσης στοιχειώνει εδώ και μια γενιά την Ευρώπη: Κύπρος, Υπερδνειστερία, Αμπχαζία, Κροατία, Βοσνία, Κοσσυφοπέδιο, Μαυροβούνιο, Ν. Οσετία, Κριμαία, Σκωτία, Καταλωνία. Το εθνικό κράτος καλά κρατεί, καλώς ή κακώς, και δεν ζούμε ακόμη στο στρουμφοχωριό της ιλαρής ομοιομορφίας.
Πέραν τούτου, μονάδα μέτρησης του ιστορικού χρόνου δεν είναι ο εφήμερος βίος μας. Οι άνθρωποι έρχονται και παρέρχονται, οι ιδεολογίες αλλάζουν, η εθνογένεση συντελείται αδιάκοπα. Όταν όμως αλλάζει το περιεχόμενο, λέγε με εθνικό φρόνημα, αλλάζει και το δοχείο, λέγε με καθεστημένα σύνορα. Πρέπει λοιπόν να έχουμε μια θεωρία για τη αυτοδιάθεση και όχι να φετιχιζώμαστε με την εδαφική ακεραιότητα και το αμετακίνητο των συνόρων.
Με αφορμή την προ ημερών εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ζωηρή εκδήλωση του Ερευνητικού Ομίλου John Stuart Mill στην Νομική, όπου έλαμψαν διά της παρουσίας τους οι ομιλητές Αντώνης Καραμπατζός, Επ. Καθηγητής της Νομικής μας, και Κωνσταντίνος Καλλίρης, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Δικαίου της Οξφόρδης, καταγράφω κάποιες σκέψεις, αξιοποιώντας όσα μας δίδαξαν οι καλοί φίλοι (χωρίς να συμφωνούν βέβαια απαραίτητα με όλα όσα γράφω, αυτοί χάνουν και ντροπή δικιά τους):
1.
Αρχής σοφίας, ξέρετε τι. Το θέμα μας είναι ο κηδεμονισμός, που κάτι παλιοχαρακτήρες τον λένε πατερναλισμό. Ο όρος αυτός έχει δύο κακά: είναι πρώτον ξενόγλωσσος και δεύτερον φαλλοκρατικός. Οπότε εγώ προτιμώ δυνατά κι ελληνικά να τον λέω κηδεμονισμό, που επιτρέπει και την χρήση όλης της οικογένειας λέξεων κηδεμών, κηδεμονεύω, κηδεμονευτικός, ακηδεμόνευτος κ.λπ.
Κηδεμόνας είναι λοιπόν κάποιος που παίρνει τις αποφάσεις (που δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε ή δεν ξέρουμε να πάρουμε εμείς) για λογαριασμό μας και πάντα για το καλό μας. Ο κηδεμονισμός συνεπώς 1) περιορίζει την ελευθερία μας, αλλά 2) πάντοτε επ’ αγαθώ: ο κηδεμών είναι αγαθόβουλος. Θυσιάζει ελευθερία για να κερδίση ευημερία. Προωθεί μια αντίληψη του αγαθού δαπάναις του ορθού. Αντιλαμβάνεται την ελευθερία και τις περί αγαθού αντιλήψεις ως ανταγωνιστικά προϊόντα σε ένα αλγεβρικό άθροισμα.
2.
Κηδεμονισμού υπάρχουν κάμποσες ποικιλίες. Σημειώνω εδώ την διάκριση ανάμεσα σε σκληρό και ήπιο κηδεμονισμό, όπου σκληρός και άτεγκτος είναι ο κηδεμών που μας υποκαθιστά κατά τας βουλάς του, ενώ ήπιος είναι ο κηδεμονισμός που συγχωρείται μόνο αφού διαγνωστή κάποιο γνωστικό ή βουλητικό ελάττωμα.
Μια άλλη σημαντική διάκριση είναι μεταξύ θετικού και αρνητικού κηδεμονισμού, όπου ο θετικός κηδεμονισμός εννοεί το αγαθό του κηδεμονευομένου ως προσθήκη, επαύξηση, βελτίωση κάποιου θετικού ιδιώματος, την στιγμή που αρνητικός είναι ο κηδεμονισμός όταν αποτρέπει, παρεμποδίζει, διακωλύει την επέλευση κάποιας βλάβης.
Ο κηδεμών πράττει επίσης αμέσως ή εμμέσως. Άμεσο κηδεμονισμό έχουμε όταν επιβάλλεται κάτι ευθέως στον κηδεμονευόμενο, ενώ έμμεσο όταν η επιταγή απευθύνεται σε τρίτο που έρχεται σε επαφή με τον κηδεμονευόμενο, τυπικά στον προμηθευτή κάποιου προϊόντος ή κάποιας υπηρεσίας.
Εδώ κυρίως ενδιαφέρει ο ήπιος και αρνητικός κηδεμονισμός, άμεσος και έμμεσος.
Λέγαμε στην προηγούμενη ανάρτηση για τα προκαταρκτικά της πολύ σημαντικής υπόθεσης Βαλλιανάτου και λοιπών κατά Ελλάδος. Περισσότερο σημαντική όμως από τα προκαταρκτικά είναι η ουσία.
Read moreΥπόθεση Βαλλιανάτος και λοιποί κατά Ελλάδος: η ουσία
Υπάρχει τρόπος η Ελλάδα να βελτιώσει την αποτρεπτική της ικανότητα, μειώνοντας δραστικά τα έξοδα και την διαφθορά στην προμήθεια εξοπλισμών
Αθανάσιος Αναγνωστόπουλος, Δρ. Ποινικού Δικαίου
Σωτήρης Γεωργανάς, Αν. Καθηγητής Οικονομικών στο City University Λονδίνου – επισκέπτης στο New York University
Δημοσιευτηκε σε λιγο διαφορετικη εκδοση στα Νεα
Η συνεχιζόμενη οικονομική κρίση που ταλανίζει την χώρα μας δεν αφήνει καμιά φορά χρόνο ή διάθεση να σηκώσουμε λίγο το βλέμμα και να δούμε τι γίνεται στην γειτονιά μας. Όπου συμβαίνουν πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα.
Η γειτονική Τουρκία δεν είναι η Τουρκία που γνωρίζαμε. Ο πληθυσμός της πλέον αγγίζει τα 76 εκ. άτομα, ενώ το ΑΕΠ του 2012 έφτασε τα 612 δισ. ευρώ (έναντι ελληνικού 194 δισ.). Δεν ήταν πάντα έτσι όμως! Το 1973, ελληνικό και τουρκικό ΑΕΠ ήταν σχεδόν ίσα. Ακόμα και κατά την κρίση στα Ίμια, η Τουρκία είχε μια οικονομία που δεν ήταν ακόμη υπερδιπλάσια της ελληνικής. Σήμερα, το τουρκικό ΑΕΠ ισούται με το συνολικό ΑΕΠ Πολωνίας, Ουκρανίας και Ουγγαρίας ή, αλλιώς, προς το ΑΕΠ Ελλάδας, Βελγίου και Σλοβενίας μαζί. Η Τουρκία είναι υπερτριπλάσια οικονομικά και επταπλάσια πληθυσμιακά. Και παρά τους κλυδωνισμούς που συχνά βιώνει στην κοινωνικοοικονομική της πρόοδο (βλ. και την πρόσφατη πολιτική κρίση που έφερε 30% πτώση της λίρας μέσα σε ένα χρόνο), η ψαλίδα θα τείνει μεσομακροπρόθεσμα να ανοίγει εις βάρος μας. Ασφαλώς πρόκειται για μια μείζονα γεωπολιτική αλλαγή στην γειτονιά μας, που δεν πρέπει να μας αφήσει αδιάφορους.
Read moreΑυξανομενη ανισορροπια στο Αιγαιο και προτασεις για λυση
Τον Ιούλιο-Αύγουστο 1974 η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο.
Τον Φεβρουάριο-Μάρτιο 2014 η Ρωσσία εισέβαλε στην Κριμαία.
Είναι άραγε συνεπές να αντιτάσσεται κανείς στην πρώτη, αλλά να συντάσσεται με την δεύτερη;
Πολλοί λένε όχι, υποδεικνύοντας τις ομοιότητες: μια ισχυρή τρίτη χώρα εισβάλλει σε μια πιο αδύναμη γείτονά της, επικαλούμενη ότι δήθεν επιδιώκει να προστατεύση από κακομεταχείριση την ομόφυλή της μειονότητα. Δεν είναι άραγε το ίδιο ακριβώς;
Εγώ νομίζω όμως ότι περιορίζονται στην επιφάνεια του πράγματος.
Ποτέ μου δεν κατάλαβα τι είναι το σύμφωνο συμβίωσης και τι το χρειαζόμαστε: επειδή υπάρχουν κάποιοι που θέλουν να είναι έγγαμοι, αλλά να μην το λένε γάμο; Για ποιο λόγο χρειαζόμαστε μια οικογενειακή σύμβαση που να είναι κάτι παραπάνω από μνηστεία και κάτι λιγώτερο από γάμος; Γιατί τότε να μην εισαγάγουμε και καναδυό βαθμίδες ημιγάμων ακόμη;
Τέλος πάντων, ο νόμος είναι νόμος. Και εν προκειμένω νόμος είναι ο Ν. 3719/2008, ο οποίος προβλέπει τα εξής στο άρ. 1:
Η συμφωνία δύο ενήλικων ετερόφυλων προσώπων με την οποία οργανώνουν τη συμβίωσή τους (σύμφωνο συμβίωσης) καταρτίζεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Η ισχύς της συμφωνίας αρχίζει από την κατάθεση αντιγράφου του συμβολαιογραφικού εγγράφου στον ληξίαρχο του τόπου κατοικίας τους, το οποίο καταχωρείται σε ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου.
Οι συμβαλλόμενοι συμβιωτές συνεπώς πρέπει να είναι ετερόφυλοι κατά νόμον. Αυτό συνιστά εξόφθαλμη διάκριση λόγω φύλου, φανταστήτε μόνο να επιτρεπόταν η πώληση κάποιου εμπορεύματος ή το δάνειο μόνο μεταξύ ετεροφύλων (ή μόνο μεταξύ ομοφύλων, το ίδιο είναι). Αυτά τα έχουμε πει εδώ και χρόνια, τι να λέμε τώρα.
Στην υπόθεση Βαλλιανάτος και λοιποί κατά Ελλάδος (Νοε 13) προσεβλήθη λοιπόν ενώπιον του Στρασβούργου ακριβώς αυτό.
Από την άποψη αυτή, η έκβαση της υπόθεσης ενώπιον του ΕΔΔΑ ήταν απολύτως αναμενόμενη. Το ίδιο και η συντριπτική πλειοψηφία 16-1 της διηυρυμένης σύνθεσης.
Υπήρξε όμως και ένας λέων στην μειοψηφία.
Read moreΥπόθεση Βαλλιανάτος και λοιποί κατά Ελλάδος: τα προκαταρκτικά