Πάλι καλά που δεν ήταν Ισπανία-Τουρκία…

Ο Roberto Rosetti, ίσως ο καλύτερος Ιταλός διαιτητής τώρα που ο Pierluigi Collina βγήκε στη σύνταξη λόγω ηλικίας (πέρασε τα 45), έχει ένα φυλακτό- δώρο της μαμάς του όπως έχει δηλώσει ο ίδιος στο παρελθόν- που θα μπορούσε να του βγει σε κακό αν η μοίρα ήθελε την Τουρκία* στον τελικό.

Έχει στη σφυρίχτρα** του έναν μικρό αργυρό σταυρουδάκο να κρέμεται, ταλισμάνι να τον βοηθάει να παίρνει σοφές αποφάσεις στα παιχνίδια, μιας που το έργο της διαιτησίας σε κρίσιμους αγώνες κάθε άλλο παρά εύκολο είναι. Για δες όμως που ο σταυρός είναι ένα θρησκευτικό σύμβολο με συγκεκριμένη αξία και θα μπορούσε να δημιουργήσει αβάσιμες κατηγορίες έτσι και μια… αλλόθρησκη ομάδα έφτανε να διεκδικήσει τον τελικό. Αν κέρδιζε δε η ιβηρική ομάδα μπορεί και ο «άπιστος Roberto» να έβρισκε μπελάδες ότι έδωσε τον αγώνα στην καθολικότατη (εδώ γελάμε, πλέον!) Ισπανία.

Το θέμα πραγματικά μου προκαλεί την περιέργεια διότι είναι στο ίδιο επίπεδο με αυτό που στο παρελθόν είχε αναφέρει ο Θανάσης με τους σταυρούς στα δικαστήρια ή τις μαντίλες στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Δικαιούμαστε να φοράμε τα θρησκευτικά μας σύμβολα εκεί που μπορεί να παρεξηγηθούν ή όχι; Μπορεί να θεωρηθεί η μπάλα θρησκευτικά-ευαίσθητο παιχνίδι;

Read moreΠάλι καλά που δεν ήταν Ισπανία-Τουρκία…

Κατά του άρ. 1505 ΑΚ

Το άρθρο 1505 του Αστικού μας Κώδικα αναφέρεται στο επώνυμο των τέκνων. Εύλογα θα αναρωτηθή κανείς, τι πρόβλημα πια μπορεί να εμφανίζη μια διάταξη που ασχολείται με κάτι τόσο απλό και ασήμαντο.

Αμ δε.

Υπάρχουν δύο σημεία στα οποία θα μπορούσε κανείς να κατακρίνη το άρ. 1505 ΑΚ. Ένα εύκολο, στο οποίο έχει ήδη ασκηθή δίκαιη κριτική, και ένα δύσκολο, στο οποίο, εξ όσων γνωρίζω, δεν έχει διακρίνει κανείς κάποιο πρόβλημα.

Το εύκολο σημείο ανευρίσκεται στην τρίτη παράγραφο του άρθρου, όπου ορίζεται ότι “αν οι γονείς παραλείψουν να δηλώσουν το επώνυμο των τέκνων τους, τα τέκνα έχουν για επώνυμο το επώνυμο του πατέρα τους”. Η διάταξη αυτή οφθαλμοφανώς παραβιάζει την αρχή της ισότητας των φύλων και συνιστά ίσως το τελευταίο νομικό απολίθωμα της εποχής της πατριαρχίας (μαζί με την υποχρέωση της συζύγου να υποβάλη φορολογική δήλωση στο όνομα του συζύγου της). Αντιθέτως, θα έπρεπε να προβλέπεται ότι ως επώνυμο ισχύει ο συνδυασμός των επωνύμων των γονέων σε αλφαβητική σειρά*. Απλά πράγματα. Ας σημειωθή μόνο ότι η διάταξη δεν φαίνεται να έχη πρακτική σημασία, γιατί ο δήμαρχος ή ο ιερέας πάντα ζητεί την σχετική πληροφορία από τους νυμφευομένους.

Θα ασχοληθώ λοιπόν με το δύσκολο σημείο. Σύμφωνα με το άρ. 1505 παρ. 2 ΑΚ “Το οριζόμενο επώνυμο, κοινό για όλα τα τέκνα, κ.λπ. κ.λπ.”. Ερωτάται: και γιατί τάχα να έχουν όλα τα τέκνα κοινό επώνυμο;

Read moreΚατά του άρ. 1505 ΑΚ

Ελευθερία χωριζομένη αρετής…

Η συζήτηση περί φιλελευθερισμού είναι, όσο περιέργο κι αν ακούγεται αυτό, μία από τις αγαπημένες συζητήσεις των Ελλήνων. Συνήθως παίρνει την μορφή καταδίκης ή απόρριψης κάθε φιλελεύθερης ιδέας στο πρόσωπο του λεγόμενου “νεοφιλελευθερισμού”. Λίγοι, φυσικά, αναγνωρίζουν και ακόμα λιγότεροι παραδέχονται την τεράστια κονονιστική και ηθική βαρύτητα του προθέματος “νεο” αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα που δεν είναι ανάγκη να κουράσουν τα μάτια μας. Λέμε κι άλλα “φιλελεύθερα” όμως: φιλελεύθεροι, και μη (ακόμη και μαρξιστές ή και αναρχικοί) μιλούν για δικαιώματα και τα διεκδικούν με μένος. Κάποια πρόσφατα ανάλογου περιεχομένου περιστατικά με έβαλαν σε σκέψεις σχετικά με το αν μπορεί ο Νεοέλληνας να κάνει χωριό με το φιλελευθερισμό. Και, ως γνωστόν, όποτε μπαίνω εγώ σε σκέψεις ο αναγνώστης της αναμόρφωσης μπαίνει σε κόπο – ενίοτε και σε μπελάδες. Διέκρινα, λοιπόν, τουλάχιστον 3 λόγους για τους οποίους η συνύπαρξη αυτή είναι, προς το παρόν, αδύνατη.

1) Ανεκτικότητα. Η ανεκτικότητα είναι για το φιλελευθερισμό όσο απαραίτητη είναι η κιθάρα για το φλαμένκο. Είναι, θα έλεγε κανείς, το βασικό μάθημα του θείου Μιλλ και το ένα -ίσως και μοναδικό- θέμα στο οποίο συμφωνούν όλοι οι φιλελεύθεροι στοχαστές. Το να γράψει κανείς ένα μακροσκελές κείμενο για να πείσει τον αναγνώστη του ότι η ανεκτικότητα είναι λέξη άγνωστη στον μέσο Έλληνα θα συνιστούσε αχρείαστη φθορά του πληκτρολογίου. Η κοινωνία μας είναι μία από τις λιγότερο ανεκτικές στη Δύση σε ζητήματα προσωπικών επιλογών ή ιδιαιτεροτήτων που δεν αφορούν κανέναν. Αρκεί να προσέξει κανείς τον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται ο πολιτικός “διάλογος” στα ελληνικά πανεπιστήμια: όποιος διαφωνεί υβρίζεται, απωθείται και, στο τέλος, συνετίζεται διά της ράβδου. Κι αν δεν μπορούν να συζητήσουν με ένα κάποιο στοιχειώδη σεβασμό για τη διαφορετική άποψη οι νέοι, ανοιχτόμυαλοι και εν μέσω της προσπάθειάς τους να γίνουν σοφώτεροι πατριώτες μας τι να αναμένει κανείς από τους κουρασμένους και αδιάφορους μεσήλικες ή ηλικιωμένους; Η ανοχή μας απέναντι σε όσα δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε γύρω μας είναι σχεδόν μηδενική και αυτό αποτυπώθηκε και στην κρατική πολιτική σε ευαίσθητα ζητήματα, όπως, για παράδειγμα, οι θρησκευτικές ελευθερίες, που μας κόστισαν πολλές διεθνείς καταδίκες στο πρόσφατο παρελθόν. Οι έχοντες “ασυνήθιστες” αντιλήψεις περί θρησκείας, έρωτα, οικογένειας κοκ δεν πρέπει, όμως, να απογοητεύονται – δεν έχουν παρά να ζητήσουν την άδεια ημών των υπολοίπων για να ζήσουν όπως επιθυμούν. Εκτός, φυσικά, αν είναι ομοφυλόφιλοι και θέλουν να παντρευτούν στην Τήλο διότι υπάρχει και δικαιοσύνη σε τούτο τον τόπο…

Read moreΕλευθερία χωριζομένη αρετής…

Η νεα Αθηνα

Το ΥΠΕΧΩΔΕ ανακοινωνει την δημιουργια σημαντικων υποδομων στα Μεσογεια και καποιοι αντιδρουν θελοντας λιγοτερα εργα. Αντιδρασεις θα πρεπει να υπαρχουν, αλλα ζητωντας περισσοτερα εργα και δυνατοτερη αστικοποιηση!

83 χιλιομετρα νεων αυτοκινητοδρομων στην ανατολικη κυριως Αττικη ανακοινωνει το ΥΠΕΧΩΔΕ. Οι αντιδρασεις σε αυτη την ανακοινωση μπορουν να χωριστουν σε δυο κατηγοριες. Μακραν πολυπληθεστερες ειναι οι αντιδρασεις του στυλ “οχι άλλα εργα στην αθηνα”, αντιδρασεις που για μενα στηριζονται σε ελλιπη γνωση των διεθνων δεδομενων, ελλιπη γνωση οικονομικων, μια παραλογη αποστροφη στην αστικοτητα και την οικονομικη επιτυχια και εναν επιφανειακο περιβαλλοντισμο.

Οι εχθροι της αναπτυξης
Χαρακτηριστικη ειναι η αντιδραση του κ. Καρκαγιαννη στην Καθημερινη:

Το Λεκανοπέδιο της Αθήνας μαζί με την υπόλοιπη Αττική συγκεντρώνουν σήμερα περίπου το 40% των κατοίκων όλης της χώρας και κατά πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από τις συνολικές δραστηριότητες, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές κ.ά. Αυτή η συσσώρευση κατοίκων και δραστηριοτήτων (πάντοτε συγκριτικά με την υπόλοιπη χώρα), ίσως μοναδική διεθνώς, δεν είναι μόνο ποσοτική. Προκαλεί ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που κάνουν την Αθήνα και την περιφέρειά της να διαφέρουν από την υπόλοιπη χώρα, σα να αποτελούν άλλη χώρα.

Ξεκινω με την ελλιπη γνωση: φυσικα και δεν ειναι “μοναδικη διεθνως” η συγκεντρωση 40% της οικονομικης δραστηριοτητας ενος οικονομικου σχηματισμου του μεγεθους της Ελλαδας σε εναν πολο. Θα ελεγα οτι ειναι μαλλον ο κανονας στον ανεπτυγμενο κοσμο και πηγαζει απο τις οικονομιες κλιμακας. Συγκρινετε με την πολιτεια της Νεα Υορκης (ισως 80% της δραστηριοτητας συγκεντρωνεται στην Νεα Υορκη) ή της Καλιφορνιας (το ΛΑ κυριαρχει), με την Καταλωνια (Βαρκελωνη) ή την Ρηνανια (Ρουργκεμπιτ). Ακομα και ολοκληρες χωρες, πολυ μεγαλυτερες απο την Ελλαδα, εχουν δυνατη συγκεντρωση σε εναν πολο οπως η Αγγλια (με επιφανεστατο πολο το Λονδινο), η Γαλλια (Παρισι), η Κορεα (με την Σεουλ να εχει 23 απο τα συνολικα 50 εκατομμυρια της χωρας).

Ο αρθρογραφος συνεχιζει λεγοντας οτι στην Αθηνα δημιουργειται ενα “αλλο κρατος” πολυ διαφορετικο απο την υπολοιπη χωρα και υπονοει οτι αυτο ειναι κακο. Ας ξαναπαμε στα παραδειγματα που εδωσα: τι σχεση εχει το Μανχαταν με την Βορεια (upstate) Νεα Υορκη ? Καμμια. Τι σχεση εχει το Παρισι με το Μπορντω? Καμμια.

Read moreΗ νεα Αθηνα

Περί της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες: ένας απολογισμός

Πρέπει κατ’ αρχάς να διευκρινίσω ωρισμένα πράγματα. Πολιτικά και νομικά συμφωνούσα και συμφωνώ απολύτως με τον τμηματάρχη της Ζήμενς Σημίτη και τον αντίθετο στους τηλίους γάμους Σταθόπουλο στην τότε διαμάχη τους με τους αρχηγούς της συντηρητικής παράταξης Χριστόδουλο και Καραμανλή. Επιπλέον, είμαι άθεος. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει σαν τυφλωμένος φεδαγίνος να ασπάζωμαι πλήρως όποιο πιθανό ή απίθανο επιχείρημα έχει προβληθή υπέρ της άποψής μου ή να μην αφουγκράζωμαι όσο τους πρέπει τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς. Διαφωνώ δηλαδή ως προς το ότι το πράγμα ήταν σαφές: αντιθέτως ήταν μια καθαρή περίπτωση in dubio pro libertate.

Read moreΠερί της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες: ένας απολογισμός

Πώς ακριβώς καθορίζονται οι τιμές?

Στις καθημερινές συζητήσεις μας συχνά ακούμε τη λέξη ακρίβεια. Ο μέσος Ελληνας έχει την αίσθηση ότι οι τιμές των προϊόντων στην Ελλάδα του επιτρέπουν να αγοράσει λιγότερα αγαθά και υπηρεσίες σε σχέση με το μέσο Ευρωπαίο. Το συμπέρασμα που βγάζει είναι ότι το πρόβλημα είναι οι υψηλές τιμές. Στο παρακάτω κείμενο εξηγώ γιατί οι υψηλές τιμές είναι το σύμπτωμα, ενώ το πραγματικό πρόβλημα είναι η χαμηλή παραγωγικότητα της Ελληνικής οικονομίας. Βάση της ανάλυσης συμπεραίνω ότι η λύση στο πρόβλημα είναι όχι η τεχνητή συγκράτηση των τιμών ή οι διαδηλώσεις εναντίον της ακρίβειας, αλλά μεταρυθμίσεις που σκοπό έχουν την αύξηση της παραγωγικότητας. Το παρακάτω παράδειγμα, βασισμένο στην ποσοτική θεωρία του χρήματος (Quantity Theory of Money), αρκεί για να γίνω πιο κατανοητός.

Ας υποθέσουμε ότι ζούμε σε μια κοινωνία όπου οι πολίτες παράγουν και καταναλώνουν ένα μόνο προϊόν, παγωτό. Οι εργαζόμενοι είναι οργανωμένοι σε ομάδες/επιχειρήσεις. Η κάθε επιχείρηση παράγει μια γεύση παγωτού, την οποία πουλάει στους καταναλωτές και εισπράττει Ευρώ. Τα Ευρώ αυτά τα διανέμει στους εργαζόμενους και τους ιδιοκτήτες του εξοπλισμού που χρησιμοποιεί η επιχείρηση, οι οποίοι τα χρησιμοποιούν για να αγοράσουν γεύσεις παγωτού και από τις υπόλοιπες επιχειρήσεις. Ας υποθέσουμε ακόμα ότι στην οικονομία αυτή η Κεντρική Τράπεζα έχει τυπώσει 10.000 Ευρώ, και ότι κατά τη διάρκεια ενός έτους κάθε Ευρώ αλλάζει χέρια (δαπανάται) κατά μέσο όρο 10 φορές. H συνολική δαπάνη της οικονομίας ανά έτος είναι λοιπόν 100.000 Ευρώ (10.000 Ευρώ επί 10 φορές που δαπανάται το καθένα).

Ας υποθέσουμε επίσης ότι οι επιχειρήσεις, χρησιμοποιώντας τον εξοπλισμό και την τεχνογνωσία που διαθέτουν, μπορούν να παράξουν 1.000 κιλά παγωτό ανά έτος, και ότι σκοπός τους είναι να πουλήσουν το προϊόν τους σε όσο μεγαλύτερη τιμή γίνεται χωρίς ωστόσο να τους μείνει περίσσευμα. Ποιο θα είναι το επίπεδο των τιμών σε αυτήν την οικονομία? Η απάντηση είναι προφανώς 100 Ευρώ το κιλό. Αυτή είναι η ανώτατη τιμή την οποία μπορούν να χρεώσουν και ταυτόχρονα να πουλήσουν και τα 1.000 κιλά της παραγωγής. Αν από απληστία χρεώσουν 1.000 Ευρώ το κιλό, οι καταναλωτές, ξοδεύοντας 100.000 Ευρώ ανά έτος θα μπορέσουν να αγοράσουν μόνο 100 κιλά, και τα υπόλοιπα θα μείνουν αδιάθετα. Ο λόγος είναι ότι η αύξηση του επιπέδου των τιμών μειώνει την αγοραστική δύναμη του χρήματος, και έτσι κάθε Ευρώ που δαπανάται μπορεί να αγοράσει λιγότερο προϊόν.

Ας υποθέσουμε τώρα ότι ύστερα από κάποιες αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης της παραγωγής οι ίδιοι εργαζόμενοι αρχιζουν να παράγουν 2.000 κιλά παγωτού ανά έτος. Αν οι επιχειρήσεις συνεχίσουν να χρεώνουν την ίδια τιμή, οι καταναλωτές, όπως είδαμε, θα μπορούν να αγοράσουν 1.000 κιλά παγωτό και τα υπόλοιπα 1.000 θα μείνουν αδιάθετα. Προκειμένου να αποφύγουν κάτι τέτοιο οι επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να μειώσουν την τιμή στα 50 Ευρώ το κιλό. Η αύξηση της αγοραστικής δύναμης του χρήματος θα επιτρέψει στους καταναλωτές, με τις ίδιες δαπάνες των 100.000 Ευρώ, να αγοράσουν 2.000 κιλά, ολόκληρη δηλαδή την παραγωγή.

Read moreΠώς ακριβώς καθορίζονται οι τιμές?

Διαφθορα, μια ενδημικη αρρωστια στην Ελλαδα με βαριες επιπτωσεις

Το κρατος των Ελληνων ξεπηδησε πριν απο σχεδον 200 χρονια απο την οθωμανικη αυτοκρατορια. Ακομα ομως δεν λεει να ξεφορτωθει τα οθωμανικα ελαττωματα. Ειναι η διαφθορα μεσα στο αιμα μας?

Το σκανδαλο της Ζημενς ειναι επικαιρο, αλλα ακριβως νεο δεν ειναι. Καθε ατομο που εχει ζησει στην Ελλαδα εστω λιγο καιρο ξερει οτι αυτη η χωρα βασανιζεται απο εκτεταμενη διαφθορα. Στους παλιοτερους κατοικους μερικες περιπτωσεις δεν φαινονται καν σαν διαφθορα αλλα σαν απλη συνηθισμενη ρουτινα. Φακελακι στον γιατρο, λαδωμα στην πολεοδομια, μιζα για να κερδισεις μια συμβαση, βυσμα για να κανεις θητεια στην Νεα Μακρη, μεσο για να πιασεις δουλεια στο ευρυ δημοσιο, ενα δωρακι στους εξεταστες για αδεια οδηγησης. Το λεξιλογιο της διαφθορας ειναι πλουσιο και δυστυχως οι λεξεις μας ειναι τομερα οικειες, δεν προκαλουν πια καμμια εντυπωση.

Και πως να μας κανει εντυπωση η διαφθορα, οταν το μεσο ατομο που γεννηθηκε στην Ελλαδα εχει εμπλακει σε καταστασεις διαφθορας 5-6 φορες πριν κλεισει τα 30! Για εναν Γερμανο θα ηταν αδιανοητο να του ζητηθουν χρηματα για να παρει αδεια οδηγησης. Μιλαμε για μια αδεια που σου επιτρεπει να οδηγεις οχηματα 2 τονων και 450 ιππων, ειναι δυνατον ενας εξεταστης να ειναι τοσο ανευθυνος που να την δινει με ανταλλαγμα 100-200 ψωροευρουλακια? Κιομως στην Ελλαδα ειναι απλα κοινος τοπος, το να πεις οτι λαδωσες για διπλωμα δεν θα φανει περιεργο σε κανεναν.*

Με βαζει σε σκεψεις το ζητημα και ειδικα η συγκριση με αλλους λαους, ηθη και εθιμα. Η διαφθορα ανηκει στους παραγοντες που επηρεαζουν καθοριστικα την μακροπροθεσμη οικονομικη και κοινωνικη αναπτυξη μιας χωρας. Και ενω ο αυτοκινητοδρομοι σε μια χωρα μπορει να βελτιωθουν με απλες επενδυσεις, το εκπαιδευτικο επιπεδο μπορει να ανεβει ανοιγοντας 100 σχολεια και ΑΕΙ, η διαφθορα δεν μπορει να μειωθει αν δεν το θελει η κοινωνια. Ειναι απο τα χαρακτηριστικα που ειναι βαθια τυπωμενα στην κυριαρχη κουλτουρα μιας χωρας και φαινεται να αλλαζει με παρα πολυ αργο ρυθμο. Πιθανολογω οτι αν η Ελλαδα δεν ξεφορτωθει την απαισια κουλτουρα ανοχης στην διαφθορα σε 30-40 χρονια θα εχει μεινει πολυ πισω απο φτωχες πλην τιμες χωρες οπως η Σλοβενια, Εσθονια κτλ Σε τι διαφερουμε απο αυτες τις χωρες?

Read moreΔιαφθορα, μια ενδημικη αρρωστια στην Ελλαδα με βαριες επιπτωσεις